Küresel ekonomilerin lokomotifi konumunda olan ABD krizden çıkış sürecine devam ediyor. ABD ekonomisinin temposu çok önemli. Çünkü, kriz başlayınca diğer ülkeleri de peşinden sürüklemişti ABD... Şimdi çıkış sürecinin tamamlanmasını ya da ikinci bir dip olmamasını belirleyecek. Bu yüzden gözler ve kulaklar ABD'ye çevrimli durumda...
Son birkaç temel indikatörle başlayalım ve sonrasında olası beklentileri vurgulayalım...
Ekonomik performansın en etkin göstergelerinden olan işsizlik son tarım dışı istihdamdaki artış sonrası yüzde 9.5 seviyesine geriledi. ABD ekonomi yönetimini rahatlatan bu habere ne yazık ki, diğer temel parametreler paralel bir şekilde eşlik etmiyor. Gayri safi yurtiçi hasıla bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 2.4 yükselmişti. Bu yılın ikinci çeyreğinde ise büyümenin yüzde 2.7 olması öngörülüyor. Eğer beklentiler gerçekleşirse, bu yıl ABD ekonomisi yüzde 3.1 büyüyecek. Ancak 2011 yılında büyüme oranının yüzde 2.9'a gerilemesi tahmin ediliyor. Zaten, büyümenin öncü göstergesi olan sanayi üretiminde artış olmasına karşın kaynağı bizle aynı; güçlü baz etkisi. ABD sanayi sektörü imalatında yüzde 7.6 artış olmuş Mayıs ayında.
GEVŞEK POLİTİKALAR
Cari açık oran olarak makul sınırların içinde seyretmesine karşın, bütçe açıkları tırmanışını sürdürüyor. Bütçe açıklarının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 8.8 gibi oldukça yüksek seviyelerde. Hatırlayacağınız gibi Maastricht Kriterleri'ne göre yüzde 3'ü aşmaması gerekiyor.
Temel veriler Avrupa ülkelerinden biraz daha iyi iken, gelişmekte olan ülkelere göre daha kötü diyebiliriz. ABD, Avrupa ülkeleri ve gelişmekte olan ülkeler gibi bütçe disiplinine gitmedi. Kamu kesiminin özel talebe destek vermesini savunarak kamu harcamalarına devam etme seçeneğini tercih etti. Hem gevşek para politikasına hem de gevşek maliye politikalarını koruyor. 3 aylık faizler yüzde 0.3'ler, 10 yıllık Hazine kağıtlarının faizleri ise yüzde 2.98 gibi oldukça düşük seviyelerde. Düşük faizler ile tasarruf yerine tüketimi teşvik etmeye çalışıyor. Aslında ABD'nin argümanı şu: "Eğer bütçe disiplini için kamu harcamalarını kısarsam, tüketim azalır bu da deflasyona neden olur ve sonuçta Japonya'nın durumuna düşerim." Haksız da sayılmaz ABD.
ANKETİN SÖYLEDİKLERİ
Amiral gemi avantajını kullanmaya çalışıyor. Nasıl olsa Asya ülkeleri tasarruf ediyor ve tasarruflarını bana yolluyor. Bu yüzden benim halkımın tasarrufa ihtiyacı yok diyor. Tükettikçe krizden çıkacağını ve deflasyona girmeyeceğini varsayıyor.
Geçen hafta "Blue Chip Economic Indicators" anketi yayımlandı. ABD ekonomisinde etkin ekonomistlerin ve analistlerin ileriye yönelik büyüme oranı, enflasyon, faiz oranları gibi temel göstergelerle ilgili beklentileri ve bazı tespitleri yer alıyor ankette. 1976 yılından bu yana yapılan anketin tamamına ulaşmak istedim. Ancak 925 dolar olduğu için sadece özetini elde edebildim. ABD'li analistler ikinci çeyrek büyüme oranının yüzde 3.1 olacağını öngörüyorlardı. Hemen hatırlatalım, bir önceki anketteki öngörü yüzde 3.3. Yani, büyüme beklentilerini yüzde 3.3'den yüzde 3.1'e çekmişler. Enflasyonla ilgili tahminleri de kötümser anket katılımcılarının. Bu yılı yüzde 0.9 enflasyon oranı ile katacağına inanıyorlar.
Sonuçta, ABD ekonomisindeki toparlanmanın da momentumunun düştüğü gözlemleniyor. Artık, genel bir kanı oluştu; iki dip olasılığı düştü. Diğer bir deyişle, ABD ekonomisindeki büyüme oranı düşebilir, ancak negatif büyüme oranı en azından kısa vadede söz konusu olmaz.