Nisan ayına ait enflasyon verileri beklendiği düzeyde çıkınca Merkez Bankası deyim yerindeyse rahat bir nefes aldı. Hem TÜFE'deki hem de ÜFE'deki artış makul düzeylerde kaldı geçen ay. Talep enflasyonunun göstergesi olan TÜFE Nisan ayında yüzde 0.87, maliyet enflasyonun göstergesi ÜFE ise yüzde 0.61 yükseldi.
Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki en büyük artış, giyim ve ayakkabı grubunda olmuş. Artış oranı bir önceki aya göre yüzde 10.91. İkinci sırada yüzde 9.26 ile çeşitli mal ve hizmetler ve yüzde 7.98 ile ulaştırma sektörü geliyor. Bu rakamlar tüketicilerin mal ve hizmetleri aldıkları nihai noktalardan, kira ayda bir kez diğerleri ise iki kez olmak üzere derleniyor. Yani bizlerin alışveriş yaptığı yerlerdeki aylık fiyat artış oranlarını gösteriyor.
Üretici Fiyat Endeksi'nde de son aylarda söz konusu olan enerji grubundaki ve emtialardaki fiyat artışları etkili oluyor. Nisan verilerine göre ÜFE'de ilk sırayı tarım sektörü alıyor. Nisan ayındaki artış yüzde 3.43, geçen yılın aynı ayına göre ise artış oranı yüzde 8.21. Sanayinin alt sektörlerindeki en fazla yükseliş ise petrol ve doğalgaz çıkarımında görülüyor.
YANLIŞ ÖLÇÜM
Yıllık bazda değerlendirirsek, TÜFE yüzde 4.81, ÜFE yüzde 8.21 oranında gerçekleşmiş. Bir süredir enflasyonun yükselişe geçmiş olması, "Merkez Bankası para politikalarında bir değişime gidebilir mi" sorusunu akıllara getiriyordu. Çünkü, krizden çıkış sürecinde alınan önlemler iç talebe güçlü bir ivme kazandırdığı için ısınan ekonomiyle beraber enflasyonda yukarı yönlü baskının da oluşmasına neden oldu.
Enflasyonla ilgili yazılarımda dikkat ederseniz iki ayrı perspektifken değerlendirme yapmaya çalışıyorum. Birincisi, halkı ilgilendiren enflasyon yani hayat pahalılığı, ikincisi ise iktisadi olgu olarak Merkez Bankası'nı ilgilendiren enflasyon.
Halkı ilgilendiren enflasyon rakamsal olarak büyüklüğü veya küçüklüğü çok fazla anlam ifade etmiyor. Çünkü sağlıklı ölçülmüyor. Öncelikle her gelir grubunun aynı mal sepetini tükettiği varsayımının yanlış olduğunun altını çizelim. Diğer taraftan, sepete seçilen ürünlerin ve ağırlıklaştırılmasının da çok gerçekçi olduğunu söyleyemeyiz. Dolayısıyla, halkın cebinden enflasyon ile buharlaşan para ile açıklanan rakamlar bağlaşmıyor. Doğal olarak bu durum gerek hükümetin gerekse patronların işine geliyor. Verdikleri ücret artışlarını TÜİK'in açıkladığı enflasyon verisi ile sınırlandırıyorlar. Bu arada, özel sektörü de bu tespite dahil ederek biraz iyimser oldum galiba, ne dersiniz?
MERKEZ NE DİYOR?
Nisan ayı enflasyon rakamlarını Merkez Bankası cephesinden de yorumlayalım...
Merkez Bankası para politikalarının uygulamaları açısından biraz rahatladı açıkçası. Bazı ürünler arındırılarak hesaplanan "Özel Kapsamlı TÜFE" verilerinde de sorun görünmüyor. H grubu yıllık bazda yüzde 4.81, I grubu özel kapsamlı TÜFE ise yüzde 4.42 seviyesinde kalıyor.
Yeni Başkan Erdem Başçı, son enflasyon raporunun tanıtımında bazı noktaların altını çizdi. Önemli olan birkaçını hatırlayalım...
2011 yılının ilk çeyreğine ilişkin veriler iç talepteki artışın desteğiyle iktisadi faaliyette öngörülenden canlı seyretmektedir. Bu bağlamda, Merkez Bankası tahminlerini güncellerken toplam talep koşullarının enflasyondaki düşüşe verdiği desteğin bir önceki döneme kıyasla azaldığını öngörüyor. Ayrıca, kapasite kullanımı ve işsizlik oranlarında halen kriz öncesi seviyelere ulaşılamadığını göz önüne alarak 2011 yılının ilk çeyreği itibariyle toplam talep koşullarının enflasyon üzerinde yukarı yönlü belirgin bir baskı oluşturmadığı bir görünümü temel alıyor.
Bu durumda Merkez Bankası cari açığı da göz önünde bulundurarak, faiz oranlarına fazla dokunmadan, bankalar üzerinden miktarsal sıkılaştırmaya devam edecektir.