"Emeklilik Gözetim Merkezi"nin son açıkladığı verilere göre bireysel emeklilik sistemi 13 milyar dolar seviyesine geldi. Bireysel emeklilik için düğmeye basıldığından bu yana yaklaşık 8 yıl geçmesine rağmen sistemin henüz hak kettiği noktaya ulaşamadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Türkiye ekonomisinin büyüklüğüne oranladığımızda sadece yüzde 1.3 hacme sahip olduğu ortaya çıkıyor ki, bu da sistemin önünün açılması gerektiği gerçeğini bizlere hatırlatıyor.
Sosyal güvenlik sisteminde tamamlayıcı rol üstlenen bireysel emekliliğin 2.4 milyon katılımcısı var. İç tasarruf açısından sadece kentsel kesimi baz aldığımızda bile katılımcı sayısının ivme kazanması gerektiği tespiti yapabiliyoruz. Üstelik, kredi plasmanlarında bankalar kanalıyla "emrivaki" şekilde katılımcı sayısının bu noktaya geldiğini de vurgulamamız gerekiyor. Çünkü, bilinçsiz bir şekilde sisteme giren bir kişinin sistemde ne kadar kalacağı soru işaretleri taşıyor.
Bundan sonra bireysel emekliliğin ilerlemesi için ilgili mevzuatlarda değişiklik yapılması kaçınılmaz görünüyor.
ARAÇ YELPAZESİ
Öncelikle, bireysel emeklilik fonlarında kullanılan araç yelpazesi genişletilmeli. Son yıllarda siyasi dokudaki değişim ekonomide de değişimi kaçınılmaz kılıyor. Bu yüzden faizsiz getiri sağlayan tasarruf araçlarına fon içindeki kullanım alanı biraz daha açılmalı. Her ne kadar geç kalınmış olsa da standart altınların fiziken kullanılması sağlanmalı. Mevcut mevzuata göre sadece altın ve kıymetli madenlere dayalı menkul kıymetler bireysel emeklilik fonlarına konu olabiliyor.
Diğer bir değişiklik ise, yabancı menkul kıymetlerin değerlemesinin TL. cinsinden yapılması ile ilgili olmalıdır. Gün sonunda euro veya dolar cinsinden hisse senetleri ve tahviller Merkez Bankası satış kurundan TL'ye çevriliyor bugünkü uygulamaya göre. Mevzuatta yapılacak değişiklikle dolar cinsinden olan menkul kıymetler dolarla, euro cinsinden olanlar euro ile değerlendirilir. Böylece kur riski de ortadan kalkar.
Asıl önemli olan ve biran önce değiştirilmesi hayati önem taşıyan konu bireysel emekliliğin vergilendirmesi. Mevcut vergi uygulamasına göre, 10 yıl ve 56 yaş kriterini karşılayarak sistemden ayrılanlardan yüzde 5, 10 yılı tamamlayıp ikinci kriter 56 yaşı beklemeyenlerden yüzde 10 ve iki kriteri de yerine getirmeden sistemden çıkanlardan yüzde 15 gelir vergisi stopajı kesiliyor.
GÜÇLÜ LOBİ
Son aylarda bazı köşe yazarları yazılarında katılım tutarının tamamından yapılan vergi kesintisi için dava açılmasını yazıyor, dava açanların kazandıklarını duyuruyorlar. Gerçekten çifte vergilendirme çerçevesi içinde böyle bir hak aramanın sonucunun pozitif olma olasılığı yüksek. İşte bu yüzden maliyenin, sistemin devamlılığını sağlamak şartıyla, bu konuda değişikliğe gitmesi gerekiyor.
Ankara'dan yapılacakları kısmen özetlemeye çalıştım. Bu arada İstanbul'un da atması zorunlu hale gelen adımları var. Yani emeklilik şirketlerini kastediyorum. Artık, birlik haline gelerek hem etkin lobi yapmalılar hem de birbirlerinin önündeki dilimleri bırakıp pastayı büyütmenin yollarını aramalılar.
Gerek tasarruf sahipleri açısından gerekse sermaye piyasaları açısından oldukça faydalı olan bu sistem revizyonlarla hızla büyütülmelidir. Faizlerin düşmesiyle yatırımlarına nasıl yön vereceğini bilemeyen tasarruf sahipleri için güçlü bir seçenek bireysel emeklilik. Birde çalışansa ve vergi teşviki alıyorsa tam üzerine kaymak oluyor. Yapı Kredi Emeklilik uzmanlarının arada bir eğitimlerine katıldığım için fonların uzman kadrolarca yönetildiğini ve konusuna hakim yatırım danışmanlarınca mevzuat çerçevesinde en verimli şekilde yönlendirildiğini rahatlıkla söyleyebilirim.