2008 küresel krizinden çıkış sürecinde yaşadığımız "balayı dönemi" sona ermiş gibi görünüyor. Çünkü, piyasalardaki hareketlerden ve gelen makro ekonomik verilerden yabancı sermaye akımlarının ekonomilerin bir kez daha başını ağrıtmaya hazırlandığı izlenimi ediniyoruz. Küresel kriz ile ekonomik sistemi sorgulanmaya hazırlanıyorduk, kapitalizmin vahşileşmiş yüzünü eleştiriyorduk ki, bir anda alınan önlemlerin etkisiyle eleştirileri de, alınması gereken dersleri de bir kenara bıraktık ve kriz öncesi kaldığımız yerden devam etmeye çalıştık. Fazla karamsar olmaya gerek yok aslında... Gelişmiş ülkelerin enjekte ettiği küresel likiditenin yarattığı yapay bahar havası bir süre daha devam edecek.
OECD yarın "Dünya Ekonomik Görünüm" raporunu yayımlayacak bakanlar düzeyindeki toplantısından sonra. Web sitelerinde bazı ilginç tespitlerinin altını çizmişler... OECD'ye göre büyük sermaye akımları, makro ekonomik düzelmede önemli rol oynamasına rağmen kritik riskleri de ortaya çıkarıyor. Öncelikle giriş yaptığı ülkenin ulusal parasını değerlendiriyor, kredi patlamasına neden oluyor ve finansal piyasalarda kırılganlığı artırıyor.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
Sorunlar için temel önerisi ise "yapısal reformların" gerçekleştirilmesi. Diğer önerileri de şöyle; ekonomi ve mali piyasalarla ilgili yapılan hukuki düzenlemelerin rekabeti artıracak şekilde daha kaliteli hale getirilmesi. Aynı zamanda, istihdam yaratan bir emek piyasasının da unutulmaması gerektiği öneriler arasında yer alıyor. İlginç olan, bu gerçeklere rağmen yabancı sermaye kontrolüne zorunlu kalmadıkça başvurulmaması, eğer kontrol edilecekse de geçici bir kontrol olması gerektiği vurgulanıyor. Yarın raporun tamamına ulaşacağız.
Küresel ekonominin nasıl göründüğüne ABD ile başlayalım...
ABD ekonomisinin kronikleşmiş sorunu yüksek kamu açıkları. Şimdilik, bu açıkların finansmanında bir sorun yaşamıyor ekonomi yönetimi. Standart and Poors'un ekonomik görünümü negatife çevirmesi Amerikan hazine kağıtlarında tansiyonu biraz yükseltse de yukarı yönlü baskı oluşturamadı. 668 milyar dolarlık bütçe açığı Amerikan ekonomisinin yüzde 9.1'i seviyesine ulaşıyor. Hiç de kolay olmayan bu açığın finansmanını yüzde 3'ler düzeyinde faiz oranı ile finanse edebiliyor hazine. Yıllarca "ikiz açık" olarak tanımladığımız sorunun yani bütçe açığının ikizi olan "cari açık" biraz daha makul seviyelere indi. Milli gelirine oranı yüzde 3.6'da kalıyor. Hatırlamakta fayda var, bizdeki açık yüzde 9 sınırında. ABD ekonomisinin bu yıl ki büyüme oranının yüzde 2.8 düzeyinde, 2012'de ise yüzde 3.2 olması öngörülüyor. FED de bu temel verilere göre para politikalarını şekillendirecek.
BORÇ ÇIKMAZI
AB ülkelerinde sorunlar daha fazla. Yunanistan, İspanya, Portekiz ve İrlanda'nın borç çevirme sorununu nasıl aşacaklarıyla ilgili kuşkular devam ediyor. Bu arada, Yunanistan'ın bir darbe de IMF'den yediği notunu düşelim. 110 milyar euroluk kredinin 12 milyar euro büyüklüğündeki 5'inci kısmının serbest bırakılmasında IMF deyim yerinde ise ayak sürüyor, zor koşulların uygulanmasını istiyor. Euro Bölgesi ortalamasına baktığımızda 2010 yılı büyümesinin 1.6, gelecek yılınki ise yüzde 1.7'de kalacağı tahminin ağırlık bastığını görüyoruz. İngiltere ekonomisinin Euro Bölgesi gibi büyüme oranları yüzde 1.6'ya ancak ulaşıyor. Yani durum pek parlak değil. Japonya'yı unutmayalım. Ne yazık ki, bir süre daha yaşadıkları talihsiz doğal afetin yaralarını sarmak zorundalar. Tabi, fatura geniş coğrafyaya yayılacak kuşkusuz.
Gelişmekte olan ülkelerin makro ekonomik parametreleri fena değil. Ancak, gelişmiş ülkelerin yukarıda saydığımız sorunları, çekirdek enflasyonun yükselmesi, finansal piyasalardaki kırılganlıkların artması, varlık balonları gibi unsurlar gelişmekte olan ülkeleri de olumsuz etkiliyor doğal olarak. Sisli havaya girdik, bundan sonra daha yavaş yol alacağız.