Dünya Bankası bu yıla ait "Küresel Ekonomik Görünüm Raporunu" yayımladı. 164 sayfalık raporun kapağında "Belirsizlikler ve Kırılganlıklar" başlığı atılmış. Bırakın detayları, kapaktan bile Dünya Bankası'nın bu yıldan ne kadar umutsuz ve karamsar olduğunu anlıyorsunuz. Rapor, küresel ekonomiyi bütün halinde incelediği gibi hem bölgesel hem de ülke bazında da değerlendirmeler içeriyor. Türkiye ekonomisine yönelik de çarpıcı tespitleri olmuş Dünya Bankası'nın.
Öncelikle genel tespitlere göz atalım, sonrasında Türkiye ekonomisine detaylı bakalım...
Diğer kuruluşlar gibi Dünya Bankası da 2012 yılı küresel ekonomi büyüme hızını düşük seviyelerde tahmin ediyor. Hatta, diğer raporlarına göre biraz daha aşağı doğru revize etmiş. Bu yıl sonu itibariyle dünya ekonomisi yüzde 2.5, 2013 yılında ise yüzde 3.1 büyümesi öngörülüyor. Hemen not düşelim, IMF'nin büyüme tahmini bu yıl için yüzde 4 idi. Yani, Dünya Bankası'na göre biraz daha iyimser IMF.
PASTA KÜÇÜLÜYOR
Türkiye için önemli diğer bir tahmin ise, küresel dış ticaret hacmindeki aşağı yönlü değişimler. Dış ticaret pastasının büyüklüğü Türkiye ekonomisi açısından hayati önem taşıyacak bu yıl. Çünkü, iç talep ağırlıklı büyümenin bedelini, yüksek cari açık ve kredi hacmindeki astronomik artış ile ödedik. Dolayısıyla, birkaçlık büyümenin dinamosu "dış talep" yani ihracat olmak zorunda. Eğer, dış talep yeterli ölçüde devreye girmezse, işte o zaman yumuşak iniş yerine sert iniş yaparız. 2010 yılında 11.4 seviyesinde olan hacim değer geçen yıl 6.6'ya geriledi. 2012 yılı beklentisi ise 4.7 düzeyine kadar indi. Rakamlardan da görüldüğü gibi 2010 yılından beri küçülen dış ticaret pastası bu yıl da küçülecek.
Raporda enflasyon da unutulmamış, bu yıl içinde küresel ekonominin hız kesmesine bağlı olarak hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerdeki enflasyonların düşeceği projeksiyonu yapılıyor. Dünya Bankası'nın bu tahmininin önemli dayanağı petrol fiyatları hakkındaki öngörüler. 2011'i 104 dolar ile kapatan ham petrol fiyatlarının bu yıl 98.2 dolara inecek rapora göre.
Faiz oranlarında dolarda yükseliş, euroda ise düşüş beklentisi ön plana çıkıyor. 6 aylık dolar faiz oranı yüzde 0.5'den 0.8'e, euroda yüzde 1.6'dan 1.1'e gerileyecek.
KIRILGANLAR LİSTESİ
Türkiye hakkında dikkat çeken tespitlere bir alt başlıkla başlayalım... Gelişmekte olan ülkeler en kötüsüne hazır olmalıl. Şöyle devam ediyor cümle; gelişmekte olan ülkeler aşağı yönlü küresel büyümenin hızlı ve uzun vadeli olumsuz etkilerine koşullarını ayarlamaları gerekir. Türkiye ne yazık ki kırılgan ülkeler listesinin başında yer alıyor. Nedeni malum hiç dert etmediğimiz "cari açık."
Gelişmekte olan ülkelerin ortalama büyüme hızı yüzde 5.4 seviyesinde beklenirken, Türkiye için belirlenen büyüme hızı 2.9'da kalıyor.
Bu yıl, raporda da vurgulandığı gibi, gelişmekte olan ülkelere gelen yabancı sermaye akımları belirgin bir şekilde kan kaybedecek. Geçen yılın ikinci yarısında yarı yarıya düşmüştü gelen yabancı sermaye miktarı. 2012'de biraz daha gerilemesi bekleniyor. Böyle bir iklimde, cari açık yükselmeyecek ama cari açığın finansmanı hiç kuşkusuz zora girecek.
Altını çizmemiz gereken diğer bir gerçek de, dış ticaret partnerlerimizin büyüme hızlarının dramatik bir şekilde azalacak olması. İhracatımızda yüzde 50 ile aslan payına sahip Avrupa ülkeleri yüzde -0.3 büyüyecek. Yani küçülecek. Dış taleplerini de düşürecekler haklı olarak. Sonuçta, iki tespitimizi yan yana getirdiğimizde şu gerçekle karşı karşıya kalıyoruz; cari açığın finansmanındaki zorluklar ve yeni yılda dış talebin zayıf kalması bir taraftan Türkiye ekonomisindeki risk algılamasını güçlendirecek hem de kaynak girişi azalacağından büyüme hızını olumsuz etkileyecek.