Bir türlü toparlanamayan piyasalar bir umut diyerek FED'e baskı yapmaya başladı. Üçüncü parasal genişleme eşiğinde bir süredir duran FED baskılara boyun eğer mi, yoksa aylardır gösterdiği kararlı duruşundan ödün vermez ve "Ne haliniz varsa görün" der mi?
Kritik soruların yanıtlarından önce piyasaların bugün geldiği noktaya bir göz atalım...
Geçen hafta "Yunanistan gazı" ile hemen hemen tüm hisse senedi piyasalarında yükseliş vardı. Gelişmiş ülkelerin borsaları derin olduğu için yükseliş sınırlı kalırken, bizim gibi sığ borsalardaki artış oranı yüzde 3'leri aştı. Küresel belirsizlik faktörünün kabus gibi çöktüğü böyle kötü bir zeminde borsaların yükselmesinin tek bir gerekçesi vardı: Yunanistan'ın borçlarının yüzde 50'sinin silinmesi ve toplam borçların yaklaşık 100 milyar euro gerilemesi yönünde umut ışığı belirdi.
Yunanistan gazı ABD borsalarında yüzde 1.2, Euro Bölgesi'nde (DJ Stoxx 50) yüzde 2.2 gibi sınırlı artış sağlayabildi. Rekor yüzde 8.3 artışla Macaristan (BUX) borsasında. İkinci sırada Yunanistan var. Kendi gazlarıyla iyi yol almışlar: Yüzde 6.5. Yunanistan'ın ardından İMKB geliyor. Zaten, iniş ve çıkışların değişmez ilk 5'i listesinden çıkmıyor İMKB.
YENİDEN AŞAĞI
Bu hafta ise anlamsız gerekçeden tasarruf sahiplerini umutlandıran çıkıştan fazla eser görünmüyor. Kısa günün karı misali hemen kar realizasyonları gelmeye başlayınca endekslerin yönü yeniden aşağı çevrildi. "Borsalar geçen yılın ikinci yarısında bıraktığı seviyelerine ne zaman yeniden döner" sorusunun yanıtını önceki yazılarımda vermiştim. Bir kez daha hatırlatmak istiyorum. Euro Bölgesi borç sorununun ve ABD ekonomisinin düşük büyüme hızının yarattığı "Küresel belirsizlik" faktörü etkisini azaltana kadar borsalar zikzak çizmeye devam edecek.
Ancak bu sorunlar varken borsaları yeniden ayağa kaldırabilecek ve bir süre ayakta tutabilecek bir unsur var. Öncelikle FED'in ve ardından Avrupa Merkez Bankası'nın yeni bir parasal genişlemeye gitmeleri, piyasalara likidite enjekte etmeleri. Aynen, yoğun bakımdaki bir hastaya kan verilmesi gibi.
2008 küresel krizden çıkış sürecinde FED bilançosunu yaklaşık 4 kat genişletmişti. 800 milyar dolardan 3 trilyon dolara kadar geldi. Bu genişlemenin büyük bir kısmını 2 genişleme programı ile yaptı. Açık piyasa işlemler ile piyasadan tahvil satın alıp karşılığında dolar verdi. Aynı zamanda, likidite vermek için aldığı tahvillerden itfası gelenlerin yerine aynı miktarda yenilerini alıp piyasadaki likidite miktarını da korumaya çalıştı.
BAŞKA BAHARA
Avrupa Merkez Bankası da boş durmadı bu arada. Özellikle, Yunanistan'ın temerrüde düşme olasılığının yükselmesi, İspanya ve İtalya'da borç krizinin dozajını artırmasıyla beraber, sorunlu tahvilleri alarak bu ülkelerin borç çevirmesine önemli katkı yapmaya çalıştı. Tabii, sorunlu tahvillerin alımı için bilançosunu genişletmek zorunda kaldı. Şu an bilanço büyüklüğü 2.68 trilyon euroya ulaştı.
Kısacası, yapısal reformlar etkisini gösterene, asıl önemlisi özelleştirmelerle yeterli kaynak yaratıp borçlar çeviriline kadar gerek ABD gerekse Avrupa merkez bankaları program dahilinde olmasa da kısmi genişlemeler yapmayı sürdürecekler. Başka çareleri yok. Ancak, FED'in 2 kez yaptığı gibi kısa süreye yayılan yüklü miktarlarda likidite enjekte etme olasılığı biraz düşük görünüyor. FED üyeleri bunun sinyallerini son aylardaki toplantılarda vermişlerdi. Dallas FED Başkanı, net bir şekilde "Hisse senedi yatırımcılarına yönelik para politikası uygulayamayız" vurgusu yapmıştı muhalefet şerhi ile beraber.
Tabii durum böyle olunca, yani piyasalara yeterli kaynak girişi başka bahara kalınca borsalardan arada bir saman alevi gibi yükselişler sonrasında kar realizasyonları ile geri çekilmelere tanık olacağız.