Geçen yılın sonlarına doğru yoğunlaşan ve gerek ekonomi yönetimlerini gerekse tasarruf sahiplerini kaygılandıran küresel belirsizlik faktörleri 2012 yılının zor geçeceğinin sinyallerini vermişlerdi. Bu yüzden içinde bulunduğumuz yılı kazasız atlatabilmek için her zaman olduğu gibi gözümüz kulağımız risk yaratan unsurlar üzerinde...
2011 yılının ortalarında temel faktörlerden ABD ekonomisi sorunları ön plandayken, İtalya balonunun patlamasıyla Euro Bölgesi bir kez daha öne çıkmıştı. Dolayısıyla, Euro Bölgesi'nin ne durumda olduğunu öncelikle değerlendirelim...
Geçen hafta Yunanistan kamu borçları tıraşlamasında (hair-cut) olumlu adımlar atıyor derken, Merkel ve Sarkozy ikilisi, yani Merkozy ellerinin tersiyle piyasa aktörlerinin ağır ağır yükselmeye çalıştıkları iskambil kağıdı evi yıktılar. Merkozy, iki gün önce Euro Bölgesi maliye bakanlarının toplantısının iptal edilmesi sonucunda, bir araya gelip "2. yardım paketi için Yunanistan'ın yapısal reformlar konusunda karar almaları gerekir" açıklaması yaptılar. Tercüme edersek, kamu kesiminin küçültülmesi, memur maaşlarının düzenlemesi ve özelleştirme gibi konuları içeren kurtarma paketinin koşulları üzerinde Yunanistan Parlamentosu'nun muhalefet partilerinin de katılımıyla geniş uzlaşı zemini hazırlamaları gerekiyor.
Yunanistan, Euro Bölgesi ve IMF'den alacağı 2. yardımı tehlikeye atmamak için ilk icraatını yaptı ve 15 bin civarında memuru işten ayıracağını duyurdu. Gerisi gelir mi sorusunun yanıtı iki olasılıklı.
İKİ OLASILIK
Birincisi ve yüksek olasılıkla tabii ki gerisi gelecek. Özelleştirmeler hız kazanacak, maaş zamları yapılmayacak, kamu harcamaları minimize edilecek. İkinci olasılık ise, kusura bakmayın ben kaplumbağa hızıyla gideceğim, halkımın tepkisini dikkate almalıyım demek. Sıfıra yakın bu olasılığı kabul ederse o zaman iflastan eurodan çıkıp kendi ulusal parasına dönmeye kadar giden karanlık yola sapacak. Ama sanmıyorum bu seçeneği tercih edeceklerini.
Yunanistan kamu borç stoku büyüklüğünde yüzde 162 ile ilk sırada. Yüzde 120.5 ile İtalya ikinci ve yüzde 108 borç büyüklüğü ile İrlanda ve Portekiz, İtalya'yı takip ediyorlar.
Gelelim ABD'ye...
Küresel belirsizliğin ve sonucunda 2012 yılının kötü geçeceği kanısının ortaya çıkma nedenlerinden diğeri de ABD ekonomisinin büyüme sorunu idi. Geldiğimiz noktada öncü göstergeler ABD ekonomisinin yeterli ivmelenme olmasa da, büyümeye başladığını gösteriyor. Geçen yılı yüzde 1.7 büyüme ile kapatan ABD'nin sanayi üretimi yüzde 2.9 arttı bir önceki aya göre... Üstelik işsizlik oranı da yüzde 8.5'e geriledi. Fabrika siparişleri, konut satışları gibi önemli göstergelerden de olumlu işaretler geliyor.
BERNANKE CİDDİ Mİ?
Ancak, asıl önemlisi, Bernanke'nin herkesin ağzına çaldığı bir parmak bal. Parasal genişlemenin işaret fişeğini ateşledi Ocak toplantısı sonrası. Henüz ortada bir şey yok. Büyüklüğü ne olur? "Diğer para saçma operasyonlarında olduğu gibi tahvil alımları yoluyla mı likiditeyi enjekte eder?" sorularının yanıtlarını şimdilik veremiyoruz. Eğer, diğer iki parasal genişlemeye benzerse yine piyasalara likidite akar, başta gelişmekte olan ülke borsaları olmak üzere tüm küresel finansal piyasalar bayram ederler. Bekleyip göreceğiz, gerçekleşecek mi, yoksa Obama'nın yeniden geçilmesi için ABD ekonomisine uygulanan bir doping mi?
Yakından takip ettiğimiz ve yukarıda kısaca özetlediğim iki faktöre bu hafta Çin de eklendi desek yeridir. Son ihracat rakamları Çin ekonomisinin yüksek büyüme hızının düşeceğini gösteriyor. Aslında Türkiye ile aynı sorun... Avrupa coğrafyasındaki kriz Türkiye'nin ihracatını vurduğu gibi Çin'i de kaçınılmaz olarak etkiliyor.
Özetle durum böyle. Umut veren gelişmeler de var, temkinli duruşumuzu korumamızı gerektiren de. Dolayısıyla, yatırımcılara hatırlatalım, kendilerini esen ılık rüzgarlara fazla kaptırmasınlar.