2014-2016 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program'da çizilen yol haritasına başlamıştım. Tahminler için yapılmış temel varsayımlara, mali performansa, büyüme hızına ve istihdama değinmiştik. Kaldığımız yerden devam edelim...
Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı olan dış ticaret ve cari açıkla ilgili beklentiler olumlu görünüyor programda. 2016 yılında yani dönem sonunda ihracatın reel olarak yüzde 8.1, ithalatın yüzde 6.2 oranında artması tahmin ediliyor. Ancak ihracatın ithalattan nasıl daha fazla yükseleceği belirtilmemiş. Enerji, bir de altını ekleyelim, sorunları çözümlenmeden bu iyimserliğin dayanacağı bir nokta görünmüyor açıkçası. İhracatın ithalata bağımlılığı ortada. İthal edilen ürünlerin yüzde 85'i aramal ve sermaye malı kapsamında. Dolayısıyla, gerek iç gerekse dış talebe yönelik yapılacak üretimde dışa bağımlılık oranı oldukça yüksek. Dış ticaret açığına yönelik tahminlerin ne kadar tutarlı olabileceğini zaman içinde izleyeceğiz.
Dış ticaret açığındaki düzelmenin ve aynı zamanda turizmdeki iyileşmenin gelecek yıl itibariyle cari işlemler açığını aşağı çekeceği öngörülüyor programda. Bu yıl sonu itibariyle açığın yüzde 7.1 düzeyine çıkması kabul edilmiş ekonomi yönetimi tarafından. 2014'de ise cari açık yüzde 6.8'e inecek, hatta altın arındırıldığında açık yüzde 6.1'e gerileyecek. Dönem sonunda ise cari açık yüzde 5.1 olacak. Mevcut koşullar altında, önümüzdeki 3 yıl içinde büyüme hızının arttığı varsayımı da göz önünde bulundurulduğunda, cari açığın hedefi nasıl tutturabileceği biraz soru işaretleri taşıyor. Aynı zamanda bir gerçeği hatırlamamızda da fayda var, yapılan ampirik çalışmalara göre cari açığın gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 5'i aşmaması gerekiyor.
ENFLASYONDA DÜŞÜŞ
Diğer önemli göstergelerden enflasyonla ilgili beklentiler de pozitif yönde. Ekonomi yönetimine göre iç ve dış talep koşulları bu yıl enflasyona düşüş yönünde katkı yapıyor ve bu katkının önümüzdeki 3 yılda da devam edeceği öngörülüyor. Bu yıl orta noktası yüzde 6.2 olacağı beklenen tüketici fiyat endeksinin gelecek yıl yüzde 5.3'e ve 2016 yılının sonunda yüzde 5'e gerilemesi tahmin ediliyor. Enflasyonun aşağı yönlü bir trend izlemesinin dayanak noktası olarak hem iç ve dış talep dengelenmesinin süreceği hem de vadeli işlemler piyasalarındaki göstergeler baz alınarak ham petrol fiyatının 2013 yılındaki 108.8 dolar seviyesinden aşamalı olarak azalarak dönem sonunda 93.1 dolara gerileyeceği gösteriliyor. Rüzgar terse dönerse, küresel ekonominin büyüme hızının artmasına bağlı olarak petrol talebinin de paralel olarak yükselmesi söz konusu olursa evdeki hesap çarşıya uymayacak. Bir de jeopolitik faktörleri de göz ardı etmemek gerekiyor, Suriye, İran gibi...
POLİTİKALAR DEĞİŞMİYOR
Son iki yıl hariç yüksek büyüme hızının iç talep kaynaklı olması doğal olarak hanehalkı tasarruf oranının azalmasına neden oldu. Bol tüketim kredileri yükselttiği gibi tasarrufları aşağı çekti. Programda 2013 sonu itibariyle yüzde 12.6'lara yaklaşacak olan tasarruf oranının 3 yıl içinde yükselmesi hedefleniyor. Nasıl derseniz? Bireysel emeklilik sistemine umut bağlanmış. Yüzde 25 teşvik ne yazık ki istendiği gibi verimli olmadı. Sisteme son katılımlar ile 25 milyar TL'yi biraz geçti.
Değindiğimiz temel parametrelerin yanı sıra programda para ve maliye gibi makro politikaların da aynı şekilde devam edeceği vurgusu yer almış. Dalgalı kur rejimi uygulanacak, fiyat istikrarı Merkez Bankası'nın yine ana hedefi olacak. Türkiye ekonomisinin kurtarıcısı maliye politikalarından da taviz verilmeyecek programa göre.
Sözün özü, yeni OVP'da diğer programlara nazaran fazla bir değişiklik görülmüyor. Hedeflerin tutarlılığı ve dayanakları biraz şüpheli. Bir de bol temenni var. Umarız beklentiler gerçekleşir...