Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı hafta başında oldukça anlaşılır ve yalın bir sunum yaptı Bakanlar Kurulu'na... Merkez Bankası web sitesinde yayımlanan sunumda hem Türkiye ekonomisinin önemli göstergelerine değinildiği hem de faiz kararlarının dayanağı açık bir şekilde ortaya konulduğu anlaşılıyor. Kısacası "merak etmeyin her şey kontrolümüz altında" diyor Merkez...
Sunumda ön plana çıkan konular şöyle...
Öncelikle Merkez Bankası'na göre şuan için olumsuz olan göstergelerle başlayalım...
* Tabi ilk sırada cari açık yer alıyor. Bizim listenin yanı sıra ülkeler sıralamasında da birinci sırada... Milli gelire oranlandığında yüzde 8'ler düzeyinde. Ancak, Merkez Bankası'nın aldığı ihtiyati makro ekonomik önlemler cari açığın ağırda olsa normalleşmesini sağlamaya başladı.
* Tasarruf oranı yüzde 12'nin biraz üzerinde... Diğer ülkelerin tasarruf oranlarının da yer aldığı grafiğe baktığımızda Türkiye'de tasarrufların yerlerde süründüğünü görüyoruz. Türkiye'den kötü durumda olan üç ülke var; Yunanistan, Mısır ve Güney Afrika. Çin'de yüzde 50, Hindistan ve Güney Kore'de yüzde 30 seviyelerinde...
GELİR TÜKETİME GİDİYOR
* Tasarruflar gibi yatırım oranı da oldukça düşük. Zaten tasarruf yatırım dengesizliği cari açığı yukarı yönlü baskı altında tutuyor. Son yıllarda büyüme hızı düşük seyrettiğinden yatırımların milli gelire oranı da ancak yüzde 20'lere çıkabiliyor.
* Tasarruf ve yatırım oranları makul seviyelerin oldukça altında kalırken doğal olarak tüketim oranı yüzde 83'lere ulaşıyor. Yani gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 83'üne denk gelen miktarda tüketim yapıyoruz. Çok net görülüyor ki gelirimizin çok büyük kısmı tüketime, kalan az miktarı da tasarrufa gidiyor. Yeri gelmişken şu gerçeğin altını çizmeyi unutmayalım... Aslında tüketimi sevdiğimizden değil ortaya çıkan bu sonuç. Hanehalkının gelirinin düşük olmasından kaynaklanıyor. Zorunlu ihtiyaçlara gidince gelirin aslan payı, tasarrufa bir şey kalmıyor.
Şuan olumsuz olan ancak yılın ikinci yarısında olumlu faktörler tarafına kayacak enflasyon ile devam edelim...
* Enflasyon yüksek... Mayıs ayında zirve yaptı. Haziran itibariyle aşağı yönlü harekete geçecek. Merkez Bankası enflasyon konusunda neden iyimser olduğunu kur faktörüne dayandırıyor. Kurların yükselmesi enflasyon oranına 3 puan ekleme yapmıştı. Ateşi düşen kurların gevşemesi ile baz etkisi sonucu enflasyon inecek.
İHRACATTAN KATKI
* Merkez Bankası açısından olumlu bir gelişme de ihracat cephesinde gözlemleniyor. Artık ihracat büyümeyi destekliyor. En büyük ihracat pazarı Avrupa ülkelerinde düzelme sürdüğü için önümüzdeki dönemde ihracatın desteği daha da artacak büyüme üzerinde... Son birkaç aydır Avrupa'nın PMI endeksi 50'nin üzerinde seyrediyor. Aynı zamanda yeni ihracat siparişleri beklentisi de pozitif yönde.
* İstihdam artışını da pozitif göstergeler arasına almış Merkez Bankası. Kriz sonrası istihdamdaki tatminkar olduğu vurgusu var. Göreceli olarak yükseldiğini kanıtlamak için bazı ülkelerin istihdam rakamları da verilmiş. Ama ülkeler krizden en derin şekilde payını almış Yunanistan, İspanya, Portekiz, İrlanda ve İtalya...
Faiz tartışmasında Merkez'in yanıtı bir grafikle olmuş... Faiz oranı ile enflasyon oranları arasındaki ilişkiyi yansıtan grafik şu mesajı veriyor. "Enflasyona göre faiz indirimi yapılıyor. Eğer sert faiz indirimi gerçekleşirse enflasyon artar, yeniden önceden yüklemeli parasal sıkılaştırmaya neden olur, gecikmiş ve zayıf politika tepkisi sonucunda uzun vadeli faizler yükselir." Gerçekten mesaj net...