Türkiye'de yaşanan ekonomik sıkıntılar, en fazla dar ve orta gelirli vatandaşlarımızı mağdur etmektedir.
Geliri sınırlı vatandaşlarımız, kendilerinin ve ailelerinin temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için çoğu zaman kredi kartı kullanmaya mecbur kalmaktadırlar. Mevcut olmayan bir gelirin kredi kartları vasıtasıyla harcanması, bir sonraki ay kullanılan meblağın kapatılamaması ise, kısa ve orta vadede kredi kartı borçlarının artmasına, icra takibine kadar gitmesine neden olmaktadır.
Gerek zorunluluk, gerekse bilinçsizce kart kullanımı sebebiyle bugün Türkiye'de kredi kartı mağdurlarından oluşan büyük bir kesim ortaya çıkmıştır.
ESNAF SIKINTIDA
Kredi kartı borçları nedeniyle tüketiciler kadar esnaf sanatkarlarımız da mağdur olmuştur. Zor ekonomik koşullarda alacaklarını toplayamayan, çek ve senetlerini tahsil edemeyen, sattığı malın yerine yenisini koyamayan küçük işletmeler de kredi kartı kullanarak raflarını doldurmaya, hatta kredi kartlarını birer teminat mektubu gibi kullanmaya başlamışlardır.
Ekonomideki bu olumsuz tablo, beraberinde yüksek oranlarda takibe uğrayan kredi kartı borçlarını getirmiş, durumun endişe verici boyutlara ulaşması üzerine hükümet de yaz başında kredi kartı borçlarının yapılandırılmasına ilişkin yasal bir düzenleme gerçekleştirmiştir.
Bugün gelinen noktada ise, son derece iyi niyetlerle hazırlanan düzenlemenin istenilen hedeflere ulaşamadığı görülmektedir. Bunun nedeni, düzenlemenin her kart borçlusunu kapsamaması ve mağdurlara tanınan başvuru süresinin yeterli olmamasıdır.
DÜZENLEME EKSİK
Kredi kartı borçlarının yapılandırılmasına ilişkin yasal düzenlemeden, 31 Mayıs 2009 tarihinden önce ödeme ihtarı çekilen, icra takibi başlatılan veya banka tarafından takip olunan kredi kartı borçlularının yararlanması öngörülmüştür.
Bu durum da, icra takibine uğramayan ancak yüklü miktarda kredi kartı borcu bulunan tüketicilerle, Mayıs ayından sonra icra takibine uğrayan kart borçlularının, tanınan fırsatlardan faydalanamamasına yol açmıştır.
Vatandaşları kart borçlarının yükünden kurtarmak için tüketicinin icra takibine uğramasını beklemek ya da belirli bir zaman sınırlaması koyarak hazırlanan düzenlemeden tüm borçluların yararlanmasını önlemek doğru bir yaklaşım değildir.
BANKALARIN TEREDDÜTÜ
Öte yandan, kart borçlarını yapılandıran yasal düzenlemeye bankalar ilk başlarda temkinli yaklaşmış, borç yapılandırılması için gelen müracaatları çeşitli nedenlerle bekletmiş veya kabul etmemişlerdir.
Bankaların tereddütleri, tüketicilere tanınan 60 günlük başvuru süresinin en az yarısının kaybedilmesine neden olmuştur. Bugün ise bazı bankaların süre dolduğu halde inisiyatiflerini kullanarak müracaatları kabul ettikleri görülmektedir.
Kredi kartı borçları ekonominin kamburudur. Borçlu vatandaşları bu yükten kurtaracak düzenlemeleri hayata geçirmek, piyasalarda nakit akışının hızlanmasını, ekonominin canlanmasını sağlayacaktır.
Bankaların süre dolduğu halde inisiyatif kullanarak müracaatları kabul etmesi, tüketicilerin borçlarını ödeme konusundaki kararlılıklarını göstermektedir.
Piyasalar, artık hükümetin süre sınırı koymaksızın, yüksek limitli tüm kart borçlarını kapsayacak yeni bir düzenlemeye gitmesini beklemektedir.
BDDK SÜRE UZATSIN
Bu noktada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'na da (BDDK) önemli görevler düşmektedir. Bazı bankalar başvuru süresi dolduğu halde yetkilerini kullanarak kart borçlarının yapılandırılması için gelen müracaatları kabul etmektedirler.
BDDK, halkın içinde bulunduğu sıkıntıyı dikkate almalı, bankaların münferit girişimlerini yasal çerçeveye bağlayarak genele yaymalı ve 7 Eylül'de sona eren müracaat süresini en azından 2010 başına kadar uzatmalıdır.
SORU CEVAP
Soru: Bazı sıkıntılar nedeniyle işyerimi kapatıyorum. Vergi dairesinden kaydımı sildireceğim. Bu yeterli olacak mı? Kapanış işlemlerinin eksik yapılması nedeniyle bazı arkadaşlarımın mağdur olduklarına şahit olmuştum. İleride sorun yaşamamak için kapanış işlemlerini yaparken nasıl bir yol takip etmeliyim? (Taner Kaş)
Cevap: Önce bağlı bulunduğunuz vergi dairesine kaydınızın kapanması için dilekçe vermelisiniz. Vergi memurları işyerinize yoklamaya gelip, işinizi terk ettiğinize dair bir tutanak hazırlayacaklardır. Bu tutanakla bağlı bulunduğunuz esnaf odasına gidip kaydınızı kapatabilirsiniz.
Oda kaydınızı kapattıktan sonra, odanızdan alacağınız yazı ve vergi dairesinden almış olduğunuz tutanak ile birlikte Esnaf Sicil'e müracaat edip, sicilde de kaydınızı kapatmanız gerekmektedir.