Yaklaşık 34 yıl önce alınan 24 Ocak (1980) kararları, Türkiye'de yeni bir dönemin açılacağının işaretlerini vermeye başlamıştı. Zira 24 Ocak kararları, büyümenin kaynağı olarak iç talebi değil, dış talebi ön plana çıkarır nitelikteydi.
1980 yılından bugüne kadar dünyada ve Türkiye'de, ekonomik ve sosyal hayatta çok önemli değişmeler olmuştur. Sürece ekonomik açıdan bakıldığında, aradan geçen bunca zaman sonunda Türkiye'nin, dünya ekonomisiyle büyük ölçüde entegre olduğu, dünya ekonomisinde yaşanan gelişmelerden yoğun olarak etkilendiği görülmektedir.
Bir benzetme yapmak gerekirse, Türkiye ekonomisi bir zamanlar kendi kıyılarından çok fazla açılmayan bir gemi iken şimdi okyanuslara açılmış bulunmaktadır. Her nimetin bir külfeti olduğu gibi bu açılımın da artıları ve eksileri olmuştur.
Nitekim dünyanın her yerinden, her marka ürün ülkemizde bulunur olmuş, artan rekabet nedeniyle tüketicilerimiz daha kaliteli ve teknolojik ürünlere daha uygun fiyatlarla ulaşabilir hale gelmiştir. Ancak bu arada dış ticaret açıkları da büyümüş, dış borçlar artmış, bunlara ve diğer ülkelerdeki olumsuzluklara bağlı olarak ülke içinde büyük krizler yaşanmıştır.
Türkiye'nin 1994, 2001 ve 2009 yıllarında yaşadığı krizler, daha ziyade dış ticaret açığı ve cari açık ile küresel finans sorunlarından kaynaklanmıştır.
EKONOMİDE DALGALANMA
Bugün Türk ekonomisi, yine dış ticaret açığında artış, döviz kurlarında dalgalanma gibi sorunlarla karşı karşıyadır.
Kuşkusuz ekonomik yaşamın sürekli düz bir çizgide gitmesi beklenemez, ekonomilerde zaman zaman dalgalanmaların yaşanması doğaldır. Bu dalgalanmalar bazen ekonomik işleyişin doğal bir sonucu olabileceği gibi, bazen de yönetim hatalarından da kaynaklanabilmektedir.
ABD'de likidite ve faiz konularında alınan kararlar, son dönemde ülkemizde yaşanan dalgalanmaları tetikleyen en büyük etkenlerin başında gelmiştir.
Bir başka deyişle okyanustaki en büyük geminin rota değiştireceğini açıklaması, henüz daha bu değişikliğin yaratabileceği dalgalar ortaya çıkmadan, özellikle gelişmekte olan ülkelerde türbülansa neden olmuştur.
Özellikle dış ticaret ve cari dengedeki açıklar nedeniyle Türk ekonomisi dalgalanmalardan ciddi şekilde etkilenmiştir.
DIŞ TİCARET AÇIĞI
Nitekim Türkiye'nin 2011 yılında 105 milyar dolar ile tarihi rekor kıran dış ticaret açığı 2012 yılında ekonominin yavaşlaması ile 84 milyar dolara gerilemiştir. Bunun yanı sıra, 2013 yılının ilk 5 ayında, dış ticaret açığının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 oranında artığı görülmektedir.
Türkiye'de halkın tüketim deseni ile örtüşmeyen üretim deseni, yavaşlayan dış talep ve yüksek dış girdi bağımlılığı gibi nedenler dış ticaret açığının başlıca nedenleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu tür yapısal sorunların parasal önlemlerle çözülemeyeceği açıktır. Bu nedenle Türkiye'nin yeni bir yatırım, üretim ve ihracat hamlesi başlatması uygun olacaktır. Hükümetimizin bu amaca yönelik hazırlıklarının bulunması ise ümit vericidir.
Peki tüm bu açıklamalar esnaf ve sanatkarlarımız açısından ne anlama geliyor?
Öncelikle Türkiye'nin ara mallarında dışa bağımlılığının azaltılması için, makro ekonomik iklimin, reel sektörün destekleneceği ve teşvik edileceği şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda düşük faiz ve gerçekçi kur politikası izlenmelidir. Böylesi bir ekonomi politikası yerli girdi kullanımını ve dolayısıyla da yatırımları ve üretimi cazip hale getirecektir. İşte bu noktada uygun maliyetli kaynağa ulaşacak sanatkarlarımız, rekabetçi fiyatlarla girdi üretimi yaparak ihracat artışına ve dış ticaret açığının kapanmasına katkı verecektir. Kuşkusuz bu süreçte esnaf ve sanatkarlarımızın ithal edilen diğer bazı girdilerin üretimine ve inovasyona (yenilenme, yaratıcılığı geliştirme) yönelmesi gerekecektir.
Esnaf sanatkarların yeni ve farklı bir bakış açısıyla inovasyona yönelmeleri hem kendileri hem de ülke ekonomisi açısından büyük önem taşımaktadır. İzmir Birliği bu düşüncelerle çalışmalarını sürdürmekte, bu anlamda gerçekleştirdiği Ar-Ge çalışmalarıyla üyelerine doğru rehberlik etmeyi hedeflemektedir.