İzmir'in tarihi ve kültürel mirasının önemli bölümünün yer aldığı İzmir'in Konak ilçesi Basmane Semti'nde yaşanan bir gelişme tepki çekti. Kentin işgali sırasında Yunan askerleri tarafından öldürülen 'Gevrekçi Kız' hikayesinde geçen çıkmaz sokağı, çıkmaz sokak yapan duvar bilinçsizce yıkıldı. Böylece İzmir'in işgalinde yaşandığı belirtilen acı olayın tek şahidi de yıkılmış oldu. Bölgeyi Yeni Asır'a gezdiren kent gözlemcisi Orhan Beşikçi, çıkmaz sokağa 'Gevrekçi Kız' isminin verilmesini beklerken, bu tarihi değerin yıkılmasının kabul edilemez olduğunu söyledi. Beşikçi, "İşgalci Yunan askerleri peşine düştükleri kızı gevrek satan ailelerin bulunduğu sokağın bitimindeki geniş bahçeli köşkün kapısına kadar kovalıyor. Gevrekçi kız 'Açın, kapıyı! Kurtarın beni!' diye bağırıyor. Burası çıkmaz sokak olduğu için kaçamıyor ve sonra katlediliyor. Cesedi Dönertaş Sebili önünde bulunuyor. Biz bu ve benzer hikayelere sahip çıkılmasını beklerken maalesef buradaki tarihi doku yerle bir ediliyor" dedi.
YUNAN ASKERLERİ ÖLDÜRDÜ
İzmir'de çok fazla kişinin bilmediği 'Gevrekçi Kız' hadisesi Basmane'de yaşandı. İşgal günlerinde ailesine bakmak için dayısının fırınında çalışan 15 yaşlarındaki bir genç kız belli saatlerde Basmane Mezarlıkbaşı, Kapılar, Tilkilik, Servili Mescit sokaklarında gevrek satarak geçimini sağlıyordu, İşgalin üçüncü gününde, Çorakkapı, Anafartalar ve Servili Mescit Karakollarının önünde cesetler gördü, her gün erkenden açılan dükkanların kapalı olması, sokaklarda yabancı askerlerin dolaşması onu tedirgin etti. Yakından gelen silah seslerinden ürküp Pazaryeri'ndeki evine doğru koştu. Karşısına aniden çıkan devriyelerin dur ihtarına aldırmadan Osmanzade Yokuşu'na yönelip sağdaki çıkmaz sokağa girer. Sokak yıllardır gevrek sattığı tanınmış ailelerin bulunduğu sokaktır, sokağın bitiminde Osman Paşa ailesine ait olan geniş bahçeli köşkün kapısında durup, "Açın kapıyı! Kurtarın beni!" diye bağırdı. Sesi içeriden duyuldu, ancak köşk sahipleri korkudan kızı içeriye almadı. Devriyelerin kıstırıldığı genç kızın bağırışları bir süre sonra kesildi. Sabah erkenden uyananlar Dönertaş Sebilinin önünde gevrekçi kızın cesedini buldular. Yıllar sonra bir hayır kurumuna bağışlanan bu köşk, ilgisizlikten yağmalandı, köşkün kapısı sırlarıyla birlikte bir daha açılmamak üzere kapandı.
AİLE DAHA SONRA PİŞMAN OLDU
Osman Paşa ailesi olayın acısını nesiller boyu unutmadı. Yunan askerlerinin eve girmesinden korkup kapıyı açamayan aile daha sonra büyük pişmanlık duydu. Aile, bir süre sonra da köşkü Çocuk Esirgeme Kurumu'na bağışladı. Luigi Storari'nin 1856'da o bölge için hazırladığı plana işlediği çıkmaz sokağın tarihi dokusunun ise şimdilerde bozulduğu ortaya çıktı. Yeni Asır'a açıklamalarda bulunan kent gözlemcisi Orhan Beşikçi, "1. derecede sit alanı ilan edilen tarihi bölgedeki bu sokak, duvarı yıkılarak 943 sokağa bağlandı. Burada yaşanan dramatik vakanın dekoru bozuldu" ifadelerini kullandı. İzmir 1. Nolu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'na şikayet dilekçesi de yazan Beşikçi, ilgililerin benzer yapıların tahrip edilmesine engel olmalarını istedi. Gevrekçi kızın hatıralarını yaşatmak için çalışmaya devam edeceğini vurgulayan Beşikçi, " O duvarı tekrar yaptırmak için canla başla çalışacağım" dedi.
MERT ALPDÜNDAR
