Fiziksel veya zihinsel engelli yüzde 40 ve üzerinde olan engellilerin her türlü ağız ve diş probleminin tedavisi, SGK kapsamında asgari ücret üzerinden devlet tarafından ödeniyor
Özel CTG Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi'nden Çene Cerrahisi Uzmanı Dr. Dt. Bilge Özışıkçılar, "Diş hekimliği tedavileri hasta ile tam bir uyum ve iş birliği gerektiren tedavilerdir. Özellikle zihinsel engelli hastalarla bu uyum ve işbirliğini sağlamak mümkün olmadığından, bu tedavileri gerçekleştirmek sedasyon veya genel anestezi ile mümkün olabiliyor. Anestezi uzmanı eşliğinde genel anestezi altında ve ameliyathane koşullarında engelli hastalara her türlü diş tedavileri başarı ile yürütülüyor. Ayrıca yüzde 40 engelli raporu olan hastaların tedavi ücretleri SGK kapsamında karşılanıyor" diyor. Dr. Dt. Bilge Özışıkçılar ile engellilere genel anestezi veya sedasyon altında uygulanan diş tedavilerini konuştuk.
-Engellilerde sıklıkla karşılaştığınız ağız ve diş problemleri neler?
Engellilerde daha çok diş çürükleri oluyor ve bu dişler ne yazık ki çekilecek boyuta gelmiş olabiliyor. Çok iyi bakılmış engellilerde bile 20 yaş dişleri ile ilgili problemler veya ortodontik bozukluklarla, apse, gömük diş gibi problemlerle karşılaşıyoruz.
Özellikle engelli çocuklar sorunu anlatamadıkları için göstererek, işaretlerle veya ağlayarak anlatmaya çalışıyorlar.
Engellilerde sık karşılaştığımız bir başka sorun da bu hastalara radyolojik tetkik yapamamak. Çünkü bunun için hastanın bilinçli olması lazım. Çoğu hastada bunu yapmak imkansız hale geliyor.
Genel anestezi sadece tedavi sırasında değil, muayenede de doktorun işini oldukça kolaylaştırıyor. Genel anestezi verildikten sonra hastanın öyküsünü de almış oluyoruz. Hangi dişi çürük? Ne yapılacak? Dolgu mu olacak? Dişi mi çekilecek? Apsesi mi açılacak? o anda karar veriyoruz ve yapıyoruz.
-Aynı günde genel anestezi verildikten sonra tüm işlemler bitirilebiliyor mu?
Evet. Genel anestezi altında çürük dişler temizleniyor, dolgular yapılıyor, diş taşları temizleniyor ki zaten ağız hijyeni de olmuyor bu hastalarda.
-Protez yapabiliyor musunuz engellilere?
Evet yapılabiliyor.
-Devlet, engellilere ağı zve diş tedavisi konusunda ne gibi haklar sağlıyor?
Kişinin zihinsel veya bedensel engeli yüzde 40'ın üzerinde ise ağız ve diş bozukluklarının tedavi bedelleri, devlet tarafından asgari ücret üzerinden ödeniyor. Engelli vatandaşların bu haktan yararlanmak için sevk almalarına da gerek yok. Özellikle zihinsel engellilerin ağız ve diş tedavilerini genel anestezi altında, anestezi uzmanı eşliğinde ve ameliyathane koşullarında gerçekleştirme şansımız var.
-Engelliler, bu haklarının farkında mı?
Çoğu farkında değil. Belki yüzde 10 kadarı farkında, ama diğerleri maaselef değil. Üstelik engellilerde de ağız hijyeninin sağlanması çok önemli. Çünkü sağlıkta her türlü olumsuzluk ağızdan başlar. Ağızda başlayan bir enfeksiyon vücudun her yerine gidebilir. Bu enfeksiyonun kalbe ya da eklemlere gitmesi büyük problemler çıkarabilir. Bir apse olur hastanın yüzü gözü şişer veya beyin apsesi olur ve menenjite dönüşür. İyi çiğneşemez, yeterli beslenemez ise birçok hastalık çıkabilir... Zaten engelliler genel sağlığı çok iyi durumda olan hastalar değiller. Bir de ağız ve diş kaynaklı sorunlar yaşamamaları için mutlaka 6 ayda bir, hiç olmazsa yılda bir kontrollerinin yapılması ve gerekiyorsa da genel anestezi verilerek tedavi edilmeleri gerekiyor.
Dişin ağızda kalması için son şans: kanal tedavisi
Özel CTG Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi'nden Dr. Dt. Meral Gül Uzman ile kanal tedavileri hakkında konuştuk. Kanal tedavileri konusunda çok güzel gelişmeler olduğunu vurgulayan Dr. Dt. Meral Gül Uzman, "Kanal tedavisi dişlerin ağızda kalması için 'son şans', çekimden bir önceki aşamadır ve bu alanda yaşanan gelişmeler sayesinde tek bir duvarı sağlam kalmış dişleri bile kurtarabiliyoruz" diyor.
-Endodonti tedavisi ne anlama geliyor?
Yaygın olarak kanal tedavisi olarak bilinen endodontik tedavi, dişlerin ağızda kalabilmeleri için yapılan son tedavi biçimidir. Kanal tedavisi ile tedavi şansı olmayan diş artık çekim aşamasındadır.
-Hangi dişlere kanal tedavisi yapılabilir?
Farklı nedenlerle canlılığını kaybetmiş dişlerin, dişeti- çevre diş ve dokularıyla birlikte sağlıklı bir şekilde ağızda kalabilmesi ve fonksiyonunu yerine getirebilmesi için kanal tedavisi yapılmalıdır.
Kist, lezyon olarak adlandırılabilen, dişin uzun süreli canlılığını kaybetmesi sonucu oluşan patolojilerin tedavisi, çoğunlukla sadece kanal tedavisi, gerektiğinde de çene cerrahisi işbirliği ile gerçekleşmektedir.
* Çok şiddetli ve zonklama şeklinde ağrısı olan dişlerin tedavisi, sorun diş kaynaklı ise kanal tedavisi ile mümkün olabilmektedir.
* Hem dişeti hem de diş kaynaklı şiddetli ağrısı olan dişlerin tedavisi, dişeti tedavisi ile birlikte kanal tedavisi ile mümkün olabilmektedir.
* Estetik amaçlı aşırı kesim gerektiren dişlerde ağrı olmaması için kanal tedavisi yapılır.
* Darbe, çarpma , vurma sonucu aşırı madde kaybına uğrayan dişlerin restorasyonu ve fonksiyonunu devam ettirebilmeleri için kanal tedavisi yapılır.
-Endodontik tedavide ne tür yenilikler var?
Kanal tedavisi sırasında şiddetli ağrı olduğu ve tedavi sonrası ağrının geçmediğine ilişkin yaygın bir inanış var. Oysa endodonti alanındaki gelişmeler hem tedavinin süresini azalttı, hem de başarı şansını ve kalitesini yükseltti. Artık, güçlü anestezik solüsyonlar sayesinde ağrısız, dezenfektan solüsyonlar ve lazer kullanımı sayesinde de dişin durumuna göre tek veya iki seansta tedaviyi tamamlamak mümkün.
Dişi çekmeden eksik kısım tamamlanabiliyor
Dr. Dt. Meral Gül Uzman, çürük dişin sadece eksik kısmının tamamlanmasını sağlayan bir tedavi seçeneği olan inley-onley restorasyon işlemleri hakkında şunları söylüyor: "Endodontik tedavi görmüş dişlerde, aşırı madde kaybı nedeniyle çiğneme fonksiyonu sırasında kırılmalar oluşmaktadır. Dişlerin kaplama yapılması zaten zayıf olan diş dokusunun yeniden kesimini gerektirmekte ve yapıyı daha da zayıflatmaktadır. Diş dokusunu korumak ve güçlendirmek için yapılan inley-onley restorasyonlar, bu sorunu çözmektedir. Dişin ölçüsü alınarak sadece eksik kısım laboratuvar ortamında hazırlanmakta ve dişe yapıştırılmaktadır."