Şu anda dünyada tam bir milyar insanın şişman olduğunu, önümüzdeki 5 yıl içinde bu sayının bir buçuk milyara çıkacağını biliyor muydunuz? Sağlık Bakanlığı'nın da toplum sağlığı çalışmalarında gündeminin üst sıralarında yer alan obezite, adeta bir salgın hastalık gibi tüm dünyayı tepdit ediyor ve tehlikenin boyutları giderek artıyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Coşkun Bozdağ'ın bu konuda söyledikleri çok çarpıcı: "24 yıllık hekimim. Tıp fakültesine ilk başladığımızda en önemli ölüm nedenleri kanser, trafik kazaları ve enfeksiyonlardı. Kitaplarımızda şişmanlık ve beslenme alışkanlıkları gibi şeylerden pek bahsedilmezdi açıkçası. 10 yıl öncesinden itibaren obezite diye bir kavram ortaya çıktı. Aradan beş yıl geçti, bu kez konunun altı daha kalın çizgilerle çizilmeye başlandı. Ve şu anda Dünya Sağlık Örgütü'nün yayınladığı tüm raporlarda birinci sırada obezite yer alıyor. Tüm dünyada ölüm riski açısından en önemli hastalık obezite. Ve bunun ardından bütün hastalıklar geliyor. Kalp damar hastalıkları, diyabet, alzheimer, demans, psikolojik bozukluklar... Bu kadar önemli bir konu fakat çok fazla hakettiği gibi işlenmiyor. Bilimsel bir bakış açısıyla bakılamıyor hala..."
-Hangi durumlar şişmanlığa neden olur?
* Fiziksel aktivite azlığı, hareketsizlik
* Yağlı yiyeceklerle beslenme, aşırı yemek yeme
* Yaşın ilerlemesi
* Doğum
* Evlilik
* Sigaranın bırakılması
* Alkol alınması
Şişmanlığın başlıca nedeninin hareketsizlik ve fazla yeme olduğuna dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Coşkun Bozdağ, "Harcadığınızdan fazla kalori almanız durumunda aldığınız fazla enerji, vücutta yağ olarak depolanır ve şişmanlığa neden olur" diyor.
Şişmanlık
Şehirlerde köylere göre daha sık
Kadınlarda erkeklere göre daha sık
Kısa ve orta boylularda uzun boylulara göre daha sık
Yaşlılarda gençlere göre daha sık
görülüyor
-Şişmanlık nasıl tespit edilir?
Şişmanlığın teşhisi için vücut kitle indeksi (VKİ) denilen bir formül kullanıyoruz. VKİ, vücut ağırlığının kilogram olarak boyun metre cinsinden karesine bölünmesi ile bulunmaktadır. Eğer VKİ 25 kg/m2'den az ise sağlıklı, 25-30 arası ise fazla kilolu, 30'dan fazla ise şişman, 40'tan fazla ise aşırı şişman olarak tanımlıyoruz.
Ayrıca bel çevresi de önemlidir. Bel çevresi ölçümü göbek hizasından yapılır ve kadınlarda 80-88, erkeklerde 94-102 santimden yüksek olması risk taşır.
Kilo vermenin faydaları
Kalp hastalığı riski azalır
Yüksek kan basıncı azalır.
Yüksek kan şekeri düzelir.
Yağlı karaciğer düzelir.
Uyku apnesi düzelir.
Kan yağları düzelir.
Şişmanlığın tedavisi
Diyet
Egzersiz
Davranış tedavisi
İlaç tedavisi
Cerrahi tedavi
ZAYIFLAMANIN İKİ EVRESİ
Kilo kaybının iki evresi olduğuna işaret eden Dr. Coşkun Bozdağ, "Günlük alınan kalorinin 500 kalori kadar azaltılmasıyla her hafta 0.2-0.45 kg arasında bir kilo kaybı olması beklenir. İlk evrede glikojen ve protein yıkımı ile birlikte belirgin sıvı kaybı olur. 24-28 saat içinde glikojen depoları azalır ve fazla sıvı vücuttan atılır. Bu evrede hızlı kilo kaybı olur. 7-10 gün sonra da ikinci evre başlar ve kilo kaybı azalır. Bu dönemde de yağ dokusu kaybı başlar ve asıl istenen de budur" diyor.
AÇ KALMAK YANLIŞ
200 kaloriden düşük açlık diyetleri ile 200-800 kalorilik çok düşük kalorili diyetlerin sağlığın bozulmasına yol açtığına dikket çeken Uzman Dr. Coşkun Bozdağ, bu tür diyet yapanlarda oluşabilecek yan etkileri şöyle sıraladı:
* Kalpte ritim bozukluğu
* Baş ağrısı
* Konsantrasyon bozukluğu
* Düşük tansiyon
* Bulantı, kusma
* Kabızlık, ishal
* Safra taşı oluşumu
* Kanda ürik asit artışı
* Yorgunluk
* Saç dökülmesi
Diyet yapmanın amacının yaklaşan düğün, nişan törenleri veya benzeri estetik kaygı taşıyan kısa vadeli hedefler olmamasına, tek ve nihai hedefin sağlıklı bir bedene kavuşmak olması gerektiğine dikkat çeken UZman Dr. Coşkun Bozdağ, diyet konusundaki önerilerini şöyle sıralıyor:
BEYİN OLARAK HAZIR OLUN
Diyette başarılı olmak istiyorsanız öncelikle beyin olarak diyete hazır olmanız gerekir. Eğer buna hazır değilseniz diyeti tam olarak uygulayamaz, kaçamaklar yapar ve başarısızlığa uğrarsınız. Başarısız oldukça da umutsuzluğa düşebilirsiniz.
ÖĞÜNLERİ ATLAMAYIN
Öğünlerinizi azar azar ve sık sık tüketilecek şekilde düzenleyin, öğün atlamayın. Diyet yapanler genelde tüm gün boyunca aç kalıp metabolizmalarını zayıflatırlar ve metabolizmanın en zor çalıştığı akşam saatlerinde çok daha fazla yemek tüketirler. Sonuçta kilo vermek yerine kilo alırlar.
* Yeşil çay için ve yağsız yoğurt yiyin.
* Günde en az iki litre su için. Gün boyunca su yudumlayın.
* Tek tip beslenmeyin.
Kepekli ekmek yiyin. Kepekli ekmek, meyve ve sebzeler posa oranları yüksek olduğu için daha uzun süre tok kalmanıza yardımcı olurlar.
* Ekmeği kızartmayın. Kızartılan ekmeğin zayıflamaya faydası olmadığı gibi besin değiri azalır.
* Erken yemek yiyin. Özellikle sabah kahvaltılarında karnınızı iyice doyurun. Gece yememeye özen gösterin.
* Ekmek sepetini masada bulundurmayın.
* Bir öğünde fazla yediyseniz bir sonraki öğünde daha az yiyin.
* Öğünler arasında bir şey yemek istediğinizde havuç, salatalık veya ekşi elma yiyin.
Sadece egzersiz kilo verdirmez
Tek başına egzersiz yapmanın kilo verdirmeyeceğine dikkat çeken Uzman Dr. Coşkun Bozdağ, "Egzersiz mutlaka diyetle birlikte yapılmalıdır. Arzu edilen kiloya ulaştıktan sonhra da bunu korumak için egzersiz çok faydalı olacaktır. Egzersiz mutlaka haftada 4-5 kez ve 20-30 dakika yapılmalıdır" diyor.