Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Merkez Bankası ile işbirliği içinde gerçekleştirdiği Aralık ayına ait "Tüketici Güven Endeksi" verileri ilginç bulgular içeriyor. Ekonominin temel aktörlerinden olan tüketicilerin Aralık ayında, mevcut ekonomik koşullara bakış açıları kısmen olumluya kaymış. İlginçtir, satın alma güçlerinde de artış olduğunu savunuyor tüketiciler.
Aylık bazda yapılan bu anketin amacı tüketicilerin harcama davranışlarının ve ekonomiden beklentilerinin belirlenmesi. Kapsam oldukça geniş tutuluyor. Hem kırsal hem de kentsel kesimden 15 yaş ve üzeri ekonomik faaliyet içinde olanlara belirlenen sorular yöneltiliyor. 0-200 aralığında bir değere sahip olan endeks, eğer 100'ün altına inerse tüketicilerin ekonomiye güvenmediğini, 100'ün üzerinde olması güvendiklerini gösteriyor.
Son verilere bakalım...
Geçen yılın Kasım ayında 78.38 olan "satın alma gücü endeksi" 78.79'a yükselmiş. Daha açık bir ifadeyle, tüketiciler içinde bulundukları dönemde satın alma güçlerinin arttığını söylemişler. Gelir artmamasına rağmen satın alma gücünün artmasının tek yolu mal ve hizmet fiyatlarının gerilemesidir. Demek ki, enflasyonun aşağı yönlü hareketi olumlu yansıyor tüketicilere. Gerçekten bilimsel yorum yapamayacağımız bir sonuç.
ALIM GÜCÜ
Tüketiciler gelecek dönemde de satın alma güçlerinin yükseleceğini bekliyorlar. Endeks bir önceki ayda 76.32 iken Aralık ayında 77.62'ye tırmanmış. Yani, iyimserlikte yüzde 1.7'lik bir artış söz konusu.
Satın alma güçlerinin arttığını belirten ve artacağı öngörüsü yapan tüketiciler aslında bir çelişki içindeler. Hem genel ekonomik durumdan memnun değil, hem de gelecek dönemde iş bulma umutlarını biraz kaybediyor. Gelecek ekonomik koşullar endeks değeri Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 0.63 gerilemiş. Aynı şekilde, işbulma imkanlarına ait endekste de yüzde 0.19 düşüş gerçekleşmiş.
Ekonomik durumlara sıcak bakmayan, iş bulma imkanlarının daraldığını iddia eden tüketiciler dayanıklı tüketim malı almak için anketin yapıldığı dönemi uygun görmüşler. Hatta, gelecek dönemde de dayanıklı tüketim malı alma olasılıklarının yüksek olduğunu deklare etmişler. İşte çelişkili bir tespit daha.
KONUT SEKTÖRÜ
En belirgin iyimser bakış ise konut sektöründe olmuş. Ankete katılan tüketiciler gelecek dönemin konut almak için çok uygun olduğunu düşünüyorlar. Artış oranı yüzde 20.21. Tabi, rakamın büyüklüğü bizi yanıltmasın. Baz etkisini hemen hatırlatalım.
Tüketicilerin son tespitleri ise enflasyon ve tasarruflarla ilgili. Gelecekte fiyatların yükseleceğini bekliyorlar. Diğer taraftan, mevcut ekonomik koşulların tasarruf yapmak için uygun olmadığının ancak gelecek dönemde tasarruf yapma eğiliminde olduklarının altını çiziyorlar.
Yukarıda özetlediğimiz anket sonuçlarını yan yana getirdiğimizde genel bir tespit yapmamız oldukça zor görünüyor. Çünkü, anket yanıtlarının bazıları kendi içinde tutarlı görünmüyor. Yine de, sonuçlar, tüketicilerin, siyasi ve ekonomik otoritelerce yapılan iyimserliğe yönelik açıklamalarından olumlu etkilendiklerini teyit ediyor. Eğer, ekonomi yönetimleri aktörlerin beklentilerini ve bu beklentiler paralelinde tüketim davranışlarını yönlendirebilirlerse durgunluktan çıkış da başlamış demektir.