ABD ve AB merkez bankaları gevşek para politikaları ile yola devam etmeye karar verdi. Zaten niyetlerini biliyorduk, sadece "gevşek para politikalarını yeni bir para saçma operasyonu ile destekleyebilirler mi?" sorusu, daha doğrusu umudu vardı zihinlerde. Şimdilik böyle bir parasal genişleme yapacaklarını duyurmadılar sadece gerektiğinde olabileceğinin sinyalini verdiler.
FED, 2008 krizinden bu yana yüzde 0-0.25 aralığında faiz uyguluyor. Birkaç ay öncesine kadar bu seviyeleri gelecek yılın ortalarına kadar sürdüreceği sözü veriyordu. Ancak, yaklaşık 10 gün önce FED Açık Piyasa İşlemleri Kurulu yaptığı toplantıda süreyi 2014 yılının sonuna kadar uzattı. Gerekçesi net: FED'in, ABD ekonomisinin şuan ki koşullarından memnun değiliz, büyümenin ve dolayısıyla istihdamın para politikaları ile desteklenmesi gerekir. FED bilançosuna baktığımızda yıl başından bu yana piyasaya yaklaşık 58 milyar dolar verdiğini görüyoruz. Herhangi bir parasal genişleme paketi uygulamamasına karşın bankaları likidite açısından bunaltmıyor ve fonlamaya devam ediyor. Başkan Bernanke'nin toplantı sonrası ilginç bir açıklaması oldu altını çizmemiz gereken, "İhtiyaç duyarsak üçüncü para genişlemeyi yaparız."
DRAGHI TEMKİNLİ
FED bu açıklamalarında ne kadar samimi? Sorunun yanıtı aslında evet. Çünkü, bu yıl ABD'de seçimler var. Bu yüzden FED'in Obama'nın bir dönem daha seçilmesini katkı yapacak ekonomik zemini oluşturacak para politikası uygulama olasılığı yüksek görünüyor. Obama'nın Cumhuriyetçi rakiplerinden "eğer gelirsek Bernanke'yi FED başkanlığından alırız" tehditleri savuranlar bile var.
Gelelim Avrupa'ya...
Avrupa Merkez Bankası (AMB) geçen hafta Perşembe günü merakla beklenen toplantısını yaptı. Politika faiz oranını değiştirmedi, yüzde 1'de bıraktı. Asıl merak edilen, Avrupa'dan ikinci likidite operasyonu gelecek mi? Yoksa FED gibi bekleyecekler mi noktasında idi. Başkan Draghi bu konuda net değil. Ancak, Yunanistan'a yapılacak yardım konusunda işi yokuşa sürmeyeceklerini söyledi. Tabii, Yunanistan üzerin düşenleri yaparsa... Tersi olursa işte o zaman "vay Yunanistan'ın haline."
Yunanistan Başbakan Papadimos ve siyasi parti başkanları "tasarruf önlemleri" konusunda uzlaşıya vardı ve imzaları attılar. Asgari ücretin düşürülmesinden toplu iş sözleşmelerinin dondurulmasına kadar hatta binlerce kamu çalışanın işten çıkarılması gibi radikal önlemler uygulanabilir mi? Bunu zaman gösterecek. Eğer sorun olursa Yunanistan'ın Avrupa Merkez Bankası ve IMF'den ikinci kurtarma paketini alması ciddi şekilde zora girecek. Neyse, iki büyük merkez bankası gevşek para politikalarını sürdürecekler.
NEREYE KADAR?
Kritik sorumuz; bunun piyasalara olumlu etkisi olur mu? FED ve AMB küresel likidite seviyesinin yüksek kalmasını sağlayan ve mali kesimin likidite sıkıntısı yaşamayacağı politika patikasını benimsemeleri kuşkusuz gelişmekte olan piyasalara sermaye akımlarını hızlandırıyor. Doğal olarak Türkiye'de bu furyadan nasibini alıyor. Yılbaşından bu yana hisse senetlerine 3 milyar doların biraz üzerinde kaynak girişi oldu. Böylece, İMKB'de yabancı payı yeniden yüzde 63'lere geldi. Şuanda yabancıların 77 milyar dolar hisse senetleri var. 33 milyar dolar da tahvilde yabancı payı bulunuyor. Bir de buna 8 milyar dolar mevduatı ekleyelim. Sıcak para 100 milyar doları aşıyor.
Artık Yunanistan'dan ve derecelendirme kuruluşlarından bunalan yatırımcılar iki merkez bankasının rüzgarını arkalarına aldılar, gözlerini karartıp yemi hisse senedi ve tahvil pozisyonları açıyorlar. Geçen hafta Türkiye MSCI endeksi yüzde 7.5 yükseldi. Peki, süreç böyle gider mi? yani sıcak para gelişmekte olan ülkelere saldırmaya devam edecek mi? Sorunun yanıtını risk algıları belirleyecek. Öncelikle Yunanistan, sonra İtalya ve İspanya'nın bu yılın ilk yarısındaki itfalarına yönelik keskin virajları kazasız almaları gerekiyor.