Motorların yeniden durduğu Avrupa ekonomileri için Avrupa Merkez Bankası genişleyici para politikaları uygulamaya başladı. Devamlılığı ve enjekte edilecek likidite gibi konular kısmen belli olsa da detayları için bazı verilere bakacak. Bunlardan birisi de "stres testleri"... Euro Bölgesi bankalarının mali güçlerinin ve genel olarak mali yapının kırılganlığının hangi noktada olduğunu belirleyecek Avrupa Merkez Bankası...
Yapılan stres testlerinin sonuçlarından önce bu testlerin ne ifade ettiğine kısaca bakalım...
Stres testi finansal piyasalarda ortaya çıkan yapısal olumsuzluklara, ekonomideki kırılganlıklara ve bunun sonucunda oluşan belirsizlik ve risklere karşı mali kurumların ne denli dayanıklı olduklarını belirleyen bir analiz yöntemi... Stres testini aslında "eforlu kalp testine" benzetebiliriz. Belli bir tempoda koşturan bir insanın kalbinin çalışma performansı nasıl belirleniyorsa aynen belli zor koşullara banka ve diğer mali kurumların finansal güçlerinin yeterliliği tespit ediliyor stres testleri ile... Test dayanıklılık ve senaryo analizleri şeklinde ikiye ayrılıyor. Basel ile tanımlanmış olan "piyasa riskleri, operasyonel riskler ve kredi riski" belli bir senaryo çerçevesinde eğer faiz, enflasyon, kur düzeyi, büyüme hızı, yabancı sermaye düzeyi ve diğer değişkenler şu noktaya geldiğinde bu kötü koşullara hangi bankalar dayanabilirdi? hangileri dayanamayıp batardı? Sorularına yanıt aranıyor.
Gelelim Avrupa Merkez Bankası'nın ulaştığı sonuçlara...
En kötü durumda İtalyan bankaları bulunuyor. 25 riskli bankanın 9'u İtalya'da... Sonra Yunanistan, Güney Kıbrıs ve İrlanda geliyor, 3'er banka ile. Belçika ve Slovenya 2 ve Almanya, Avusturya da birer banka ile listenin sonundalar... İtalya'da her ne kadar 9 banka olsa da gerekli sermayenin neredeyse yarısı İtalya bankaları için gerekli görünüyor test sonuçlarına göre... sermaye açığını kapatmak için İtalyan bankalarının 12 milyar euroya ihtiyaçları var. Yunanistan bankalarının ise gereksinimi 7.6 milyar euro seviyelerinde... Genel olarak değerlendirdiğimizde sonuçların kötü olmadığını söyleyebiliriz. Özellikle daha önceki stres testleriyle karşılaştığımızda Avrupa bankalarının mali kırılganlıklarının azaldığı tespitini artık yapabiliyoruz. Tabi 2008 krizinin bu sonuçtaki etkisi oldukça büyüktü. Amerikan bankalarının ihraç ettikleri ipoteğe dayalı menkul kıymetlere aktiflerinde yer veren Avrupa bankaları ve banka dışı kurumların sayısı hiçte az değildi. Dolayısıyla, bu tür menkul kıymetlerin geri dönüşlerinde sorun olması yüzünden "zehirli kağıtlara" dönüşmeleri ile Avrupa bankalarının büyük çoğunluğu stres testlerinden kalmışlardı. Neyse ki son testin sonuçları kötü tablonun kalktığını ve aynı zamanda sermaye yeterlilik rasyolarının yükseldiğini gösteriyor.
STRES YOK!
Bu vesile ile Türkiye'ye de bir göz atalım... Son verilere göre, özel bankaların sermaye yeterliliği rasyosunun son 1 yılda 2.5 puan aşağı gelmiş. Yabancı bankaların sermaye yeterliliği rasyosu da 2 puan civarında gerileyerek 15 seviyesinin biraz altına gerilemiş. Kamu bankaları da fena sayılmaz sermaye yeterlilikleri açısından... Özetle Türkiye'de bankaların mali açıdan kırılganlıklara karşı dayanıklılıkları güçlü sayılır. Sözün özü Avrupa Merkez Bankası açıkladığı yol haritasına göre genişleyici para politikalarını uygulayacak. Yani 4 yıl boyunca likidite enjekte edecek.