Türkiye'de, özellikle de kökenleri tarihe giden konularda yapılan tartışmalar çok sığ yapılıyor. "Sığ" kelimesi anlatmak istediğim şeyi tam ifade etmedi, cahilce, bilgisizce yapılıyor. Oysa bazı konular vardır ki tarih bilmek gerekir, coğrafya bilmek gerekir, din bilmek gerekir ve tabi sosyoloji bilmek gerekir. En azından ortalama bir düzeyde bilmek gerekir. Ben son günlerde bir şeyle karşılaşıyorum Türkiye'de ve hayret ediyorum. Kökenleri ve nedenleri tarihte aranması gereken konular siyasi taraftarlık pozisyonuna göre tartışılıyor. Herkes, tartışılan konunun bir tarafından tutup rakip partiye gol atmak derdinde. Araştırmak, anlamak, vesika kullanmak, analitik düşünmek ve analiz etmek sıfır. "Aleviler neden CHP'ye oy veriyor?" tartışması bu konulardan biri. Yeni türeyen ve kendisine liberal süsü veren güruhun hepsi mesela, Aleviler için şunu söylüyor son günlerde: "Bu aleviler kendi katiline aşık". Bunların peşine takılan bazı lavuk muhafazakarlar da aynı teraneyi söyleyip duruyorlar. Başbakan Erdoğan bir siyasetçi, o böyle bir konuyu kendi siyasi amaçları için kullanabilir, bu onun hakkı. Ama kendisine aydın diyenlerin televizyon ve gazetelerde siyaset yapması felaket bir şeydir.
***
Bildiğim kadarıyla, konuyu yerli yerine oturtmaya çalışacağım. Bu konuda yapılacak bir analize mutlaka Alevilerin tarihteki konumlarından başlamak gerekir. Açıktır, Aleviler özellikle Anadolu coğrafyasında Sünni devletlerin içerisinde yaşamıştır. Hem sahip oldukları Müslümanlık anlayışı hem de Safevi-Osmanlı rekabetinde önemli ölçüde Safevilerin yanında yer aldıkları için Sünni yönetimlerin sakıncalı gördüğü bir topluluk olagelmişlerdir. Babai isyanları, Kuyucu Murat Paşa katliamı Alevilerin yaşadığı büyük trajedilerdir. Bu kısım uzun bir konudur, ancak Cumhuriyetin ilanına gelindiğinde Aleviler Cumhuriyeti desteklediler. Çünkü kendileri için yeni bir başlangıç istiyorlardı. Ancak tek parti döneminin baskıcı uygulamaları, ayırt etmeksizin onları da hedef aldı ve hafızalarındaki acıları yeniden canlandırdı. 1950 seçimlerinde var güçleriyle Demokrat Parti'yi desteklediler. Çünkü umdular ki demokrasi onlara bir güvenlik sağlar ve kendilerini ifade etme alanı açar. Nitekim Menderes dönemi Aleviler için huzur on yılıdır. O on yıl içerisinde Aleviler oylarını Demokrat Parti'ye vermişlerdir. Peki, sonra ne oldu? Aleviler DP'nin devamı olan partilere niçin oy vermediler de CHP'ye yöneldiler? Çünkü demokratik nizamı vahşice parçalayan 27 Mayıs darbesi, demokrasiyi Aleviler için güçlü ve yeterli bir güvence olmaktan çıkardı. Onlar için tek bir güvence kalıyordu geriye: Türkiye Cumhuriyeti devletinin laik yapısı, yani laiklik. 1960 sonrası kurulan sağ partilerde ve toplumsal hayatta Alevilere karşı gösterilen özensizliği de burada zikretmek gerekiyor.
***
Evet, 27 Mayıs askeri darbesinden sonra Aleviler oylarını ağırlıklı olarak CHP'ye verdiler. O dönemin CHP'si hem yenilikçi bir görünüm sergiliyordu; mesela Ecevit CHP'yi sürekli ezilenlerin partisi yapmaya çalışıyordu; "hak" kavramı üzerinde duruyordu ve tabi laiklik ilkesine de en fazla CHP sahip çıkıyordu. Onun için Aleviler, son günlerde cahilce söylendiği gibi, katiline aşık olduğu için CHP'ye oy vermiyor; kendi varlıklarını güvenceye alacağını düşündükleri kavrama kim daha çok sahip çıkıyorsa ona oy veriyorlar. Çünkü tarihte bunca acı çekmiş bir topluluk için güvenlik içinde olmak bir numaralı sorundur. AK Parti Aleviler konusunda çok samimi çabalar göstermesine rağmen duygusal duvarları aşamamıştır.
Yarın bu konu üzerinde biraz daha durmak gerekecek.