İstanbul Marmaray'ın açılışı benim izinli olduğum döneme denk geldi. Bu tarihi bir açılıştı; 'asrın projesi' deniyordu ve fakat yazar-çizer-tarihçi takımından bir tek kişi bile bu gelişmeyi tarihsel bir perspektif üzerine oturtmadı. Tarihi olaylara analitik bakma alışkanlığı giderek köreliyor. İnternet çağının getirdiği bir deformasyon olsa gerek bu. Her neyse, iş yine başa düştü, bunu ana hatlarıyla biz yapacağız.
Tarih bize şu bilgiyi veriyor: Türkler dünya sahnesine çıktıkları günden itibaren belirli dönemlerde tarihin akışına müdahale edebilmiş bir millettir.
Tarihin akışına yaptığı müdahaleler sadece askeri unsurların ön aldığı müdahaleler değildir; aynı zamanda imar ve inşa hareketleriyle de müdahale etmiştir. Özellikle yeni su yollarıyla dünya ticaretinin kontrolünü ele geçirmek ve yeni yeni alternatif rotalar oluşturmak istemiştir.
İşte örnekler:
DON-VOLGA SU YOLU
Bizim Dinç Bilgin Ailesi'nin dedeleri olan Sokullu Mehmet Paşa'nın tasarladığı bir projedir. Amaç bu su yolları üzerinden Karadeniz'le Hazar Denizi'ni birleştirmek; Rusların güneye inmelerine mani olmak; Türk dünyası ile Osmanlı coğrafyası arasında irtibat kurmak; İran ile aramızdaki rekabette donanmadan yararlanmak ve tabi İpek yolu ticaretini yeniden canlandırmaktır.
1569 Ağustos'unda Kefe Beylerbeyi Çerkez Kasım Paşa tarafından Don-Volga Kanalı çalışmalarına başlandı, bu faaliyet neticesinde iki nehir arasındaki mesafenin üçte biri kazıldı. Fakat Kırım Hanlarının kaprisleri yüzünden bu dev proje tamamlanamadı ve sonunda Rus emperyalizmine kurban gitti.
Ruslar bu Türk projesini 1952 yılında bitirdi.
SÜVEYŞ KANALI
Ünlü Süveyş Kanalı da gerçek bir Osmanlı projesidir. Akdeniz'le Kızıldeniz'i böyle bir su yoluyla birleştirip baharat ticaretini geliştirmek amaçlanmaktır. Ayrıca bu kanal, gemilerin Afrika'yı dolanmadan Asya ile Avrupa arasında deniz taşımacılığı yapması imkını sağlar. Bu Osmanlı projesi de İngiliz emperyalizminin tecavüzüne uğramıştır. Osmanlılar kanaldan neredeyse hiç istifade edememişlerdir. İngilizler kanalı tamamlayıp 1869'da işletmeye açtılar.
Görüldüğü gibi denizleri birbirine bağlayan ve Türklerin projesi olan iki önemli imar ve inşa hareketi emperyalizmin saldırıları karşısında yarım kalmış ve bize hizmet etmemiştir.
KÖTÜ KADERİN BİTİŞİ
Yıl 2013. Türkler 21.Yüzyıl'da bir suyolu üzerinden yeniden tarihin akışına müdahale ediyorlar. İlk kez Abdülmecit'in düşündüğü, Abdülhamit Han'ın olgunlaştırdığı, Menderes'in gündeme getirdiği, Özal'ın planladığı ve Başbakan Erdoğan'ın gerçekleştirdiği bir önemli olaydır Marmaray'ın yapılması. "Asrın projesi" laf olsun diye söylenmiş bir söz değildir. Türkler bu kez şeytanın bacağını kırmış ve bu işi başarmışlardır.
Marmaray nedir? Bu işi hala idrak edememiş şaşkınlara biraz anlatayım:
Rusların yaptığı ve Avrupa'yı Kuzeyden Çin'e bağlayan Trans Sibirya Tren Hattı'nın alternatifi ortaya çıkmıştır. Bu şu anlama geliyor: Tarihi İpek Yolu yeniden canlanmıştır. Marmaray kayıp halkayı takmış ve İpek Yolu'nu Pekin'den Londra'ya kesintisiz uzatmıştır.
Bu entegre bir projedir; Hızlı Tren ve Banliyö tren hatları Marmaray'a bağlanacak ve mesafe -zaman kavramları devrimsel bir değişime uğrayacaktır.
Marmaray sadece bunlardan ibaret de değildir:
Bir büyük mühendislik olayıdır.
Marmaray inşaatı 6.500 yıllık İstanbul tarihini 8 bin yıla çıkarmıştır ki, bu İstanbul'un dünyanın en değerli gayrimenkulü olması demektir.
Bütün bu tarihsel okuma ve tarihsel gelişmeler Türkiye'nin yeni bir tarih boyutuna girdiğini gösteriyor bize.
Cumhuriyetin 90.yılında bu doksan yılın boşa geçmediği görülmüştür.
Bir şeyi daha gösteriyor: Gezi eylemcilerinin bir gecede nasıl ve neden ortaya çıktıklarını ve ardından ilk taleplerinin neden yeni köprü, yeni boğaz ve yeni havaalanı inşaatlarının durdurulması olduğunu...