Cam tavan' metaforunu duymuşsunuzdur.
"Tavan" kelimesi kariyer basamaklarını tırmanırken karşılaşılan bariyeleri; "cam" kelimesi bu sınır ya da bariyerlerin görünmezliğini ve inceliğini ifade eder. Ve bu metafor en çok da kadınlar için kullanılır. Kadınların kırdığı ilk engel aslında bir kapıydı...
Toplumun kadına biçtiği ev yaşamıyla iş ve sosyal yaşam arasındaki bariyeri oluşturan bu cam kapı sanayi devrimiyle açıldı. Sanayi iş gücüne ihtiyaç duyuyordu ve kadınlara o kapıyı kendisi açmıştı... Ama bu kapıların açılması yeni bir eşitsizliği beraberinde getiriyordu.
Aynı işi yaptıkları erkeklerden daha az para ve sosyal hakka sahiptiler hem de evdeki görevleri de devam ediyordu...
Bugün kadınlar günü diye kutladığımız o elim olay bir nevi cam kapının acılı kırılışıydı...
ÖNYARGILAR PARAMPARÇA
Ancak cam tavan metaforunun ortaya çıkışı bu ilk sancılardan çok çok sonra oldu. Bu arada kadınlar iş hayatında kendilerine yer edindi ve yavaş yavaş yükselmeye de başladı. Fakat her yükselen kadın görünmez bir tavana çarpıyor ve burada kalıyordu. Bu görünmez tavanı dile getiren yine bir kadın oldu.
Amerika'nın ünlü gazetesi The Wall Street Journal'da 1986'da yayınlanan, Carol Hymowitz ve Timothy D. Schellhard'ın kaleme aldığı "Cam Tavan:
Kadınlar Neden Zirvedeki Pozisyonlara Gelmelerini Engelleyen Görünmez Bariyeri Aşamıyor?" başlıklı makalede kullanıldıktan sonra yaygınlaştı...
Yazarlar bu makalede kadın yöneticilerin, açık ayrımcılığa maruz kalmaktan ziyade "kurumsal gelenek" ve ön yargı nedeniyle engellenişlerini incelediler.
Terim, daha önce 1984'te Adweek dergisinde yayımlanan bir yazıda İngiliz yazar Gay Bryant tarafından kullanılmıştı.
Gay Bryant, şöyle demişti: Kadınlar belli bir noktaya ulaştı -ben buna cam tavan diyorum-. Orta düzey yönetimin tepesindeler ve orada duruyor, takılıp kalıyorlar.
BÜYÜK SORUMLULUK
Geçtiğimiz hafta ülkece sandık başına gittik, yerel yönetimin başına geçecek kişileri seçtik. Bu seçim pek çok anlamda mesajlarla doluydu. Bu mesajların çoğu da siyasilereydi. Benim ilgilendiğim mesaj ise, açık açık kadınların siyasette kırmaya başladığı cam tavan oldu...
Türkiye çapında 11 il, ki bunlardan pek çoğu büyükşehir, kadınlara emanet edildi. Hatta parti fark etmeksizin, muhafazakar ve sol tandans ayrımı olmaksızın hem kadınlar daha fazla aday gösterildi hem de aday gösterilen kadınlar başarı sağladı. Özellikle İzmir, kadınların cam tavanı paramparça ettiği il olarak başı çekti. İzmir bir ilki yaşadı ve kadın yönetiminde yüzde 40 gibi bir orana ulaştı.
Görev alanların diğer kadınlara karşı büyük bir sorumluluğu var bence. Bundan sonra kadınların siyasette daha çok görev alabilmesi, geminin dümeninde daha çok oturabilmesi şimdi bu görevi alan kadınların başarısına bağlı... Çünkü bir gelenek ve bir ön yargı daha aşıldı.
Seçilen kadınların bir temsilci olduğunu düşünerek görünmez eşiği geçen hemcinslerimin kendisini ispat etmek için daha çok çalışması gerekecek. Ama ben onların bunu zaten başaracağına gönülden inanıyorum. O cam tavanı kırdılarsa o güzel gökyüzünü diğer kadınların görmesi için de ellerinden gelenin fazlasını yapacaklarına inanıyorum.
