Tam da ülkelerin büyüme için gözlerini diktikleri küresel ticaretten "benden umudu kesin dercesine" bir mesaj geldi. Dünya Ticaret Örgütü'nün yaptığı çalışmaya göre hem bu yılda hem de gelecek yılda beklentilerin altında büyüme oranlarına razı olmamız gerekiyor. Daha önce yüzde 4 küresel ticarette büyüme öngörüsü yapan örgüt, ulaştığı bulgular sonrası bunu yüzde 3.3'e çekti. 2016 yılında ise ancak 0.7 puanlık artışla yüzde 4'lük büyümeyle yetinecek küresel ekonomi...
Oysa son 20 yılda küresel ticaret yüzde 5.1 oranında büyümüştü. Ancak 2011 yılından bu yana sürekli reel küresel milli gelirdeki büyümenin altında kalıyor.
Dünya ekonomisi yüzde 3'ün üzerinde büyürken dünya ticareti yüzde 3'den az performans gösteriyor. Şaşırtıcı olan gelişmiş ülke merkez bankalarının olağanüstü gevşek para politikaları uygulamalarına, oluk gibi likidite akıtmalarına rağmen makul momentuma ulaşamamış olması.
NEDEN BÜYÜMÜYOR?
Küresel ticaretin büyüyememesinin temel nedenleri tabii ki biliniyor.
Birincisi şu; petrol fiyatlarındaki umulmadık düşüş ihracatçı ülkelerde ithalat taleplerini hızla aşağı çekti. Özellikle de Çin bundan etkilenen ülkelerin başında geliyor.
İkincisi; gelişmiş ülkelerin küresel kriz sonrası yavaş tempolarının dünya ticaretinin büyümesini sekteye uğratması...
Üçüncü bir nedeni de şöyle ekleyelim; durumun farkında olan ülkeler mümkün olduğunca çaktırmadan olsa da koruyucu politikalar izliyorlar.
Bu da doğal olarak dış ticaret hacminin büyümesini engelliyor.
Örneğin Hindistan, altın ithalatında uyguladığı vergiyi yüzde 2'den 10'a çıkardı.
Aynı zamanda ithal edilen altınların yüzde 20'sine ihracat zorunluluğu getirdi. Son olarak her alanda karşımıza çıkan jeopolitik faktörlerin de olumsuz yansımasına vurgu yapalım...
Bu gelişmeye Türkiye ekonomisini etkileyen boyutuyla da değinelim...
Dünya Ticaret Örgütü'nün raporuna göre Türkiye'nin ihracatı yüzde 4'lük büyüme ile 31. sırada yer alabiliyor. Buna karşın ithalat ise yüzde 3.9 oranında küçülme ile 20. sıraya yerleşmiş. Cari işlemler açığının inmesinde katkı yapan hizmet ihracatında ulaşabildiğimiz 50 milyar dolar ile 27. sıraya gelmişiz. Görüldüğü gibi kat etmemiz gereken yol pek kısa sayılmaz.
ENTEGRASYON ÖNEMLİ
Türkiye ekonomisini etkileyen diğer bir boyutu da gelişmiş ülkelerin düşük büyüme potansiyellerinin ithalat taleplerine olumsuz yansıması...
Dünya Ticaret Örgütü, Amerika ve Avrupa ülkelerinin ithalat taleplerini de ılımlı artıracağı beklentisine sahip. Yani bu coğrafyalara ihracat yapan ülkeler ne yazık ki ya düşük ihracat büyümesine razı olacaklar ya da yeni pazar arayışları ile bu açığı kompanse etmeye çalışacaklar.
Türkiye'nin ihracat pazarında AB'nin ağırlığı yüzde 45'lere yaklaşıyor. Dolayısıyla AB'nin toparlanması küresel ticaret pastasının büyümeyeceği önümüzdeki yıllarda daha da önem taşıyacak.
Yeri gelmişken önemli bir hatırlatma ile yazımızı sonlandıralım...
Amerika'nın AB ile yapmaya çalıştığı Transatlantik Yatırım ve Ticaret Ortaklığı Türkiye'nin dış ticaret dengesini etkileyebilecek. Bu yüzden Gümrük Birliği'nin dezavantajlarını göz önünde bulundurarak bir taraftan bu oluşuma entegre olmaya gayret edecek diğer taraftan da AB'ye yaptığı ihracatı daha geniş mal yelpazesine yayacak...