ABD ve Avrupa hatta Uzakdoğu Asya ülkelerinin bir kısmında borsalar kan kaybederken Borsa İstanbul haftalardır kesintisiz ralli yapıyor.
Gerçekten ilginç bir resim var karşımızda.
Evet, yukarı yönlü hareket oldukça normal... Özellikle dolar bazında şirket hisseleri olması gereken değerlerin oldukça altında idi ve mali performanslarını yansıtmıyordu. Ancak bu denli bir sıçrama ne kadar sağlıklı bu tartışılır.
Borsanın iyi bir performans göstermesinin bazı nedenleri var. Birincisi TL enstrümanları içinde rakipsiz kaldı. Mevduat hesapları ve tahviller deyim yerinde ise getiri anlamında yerlerde sürünüyor.
Gerçekten inanılır gibi değil. Hiç bir zaman böyle bir negatif reel faize tanık olmamıştık.
100 TL'sini mevduat hesabında değerlendiren bir tasarruf sahibinin yüzde 80 enflasyon karşısında yaklaşık 63 TL'si eriyor.
Mevduat yerine Hazine tarafından ihraç edilen tahvil alsa durumu daha vahim olacak. Çünkü liralaşma politikası çerçevesinde alınan önlemler sonucunda 10 yıllık Hazine kağıtlarının nominal faiz oranları yüzde 11'lere kadar gerilemiş durumda.
Tahvilde ise tasarruf sahibi yaklaşık 68-69 TL'sini kaybedecek.
FAİZ DÜŞÜNCE YÜKSELİYOR
Çok yüksek negatif reel faiz üç temel sonuca neden oluyor. Öncelikle tüketim talepleri öne çekiliyor. İleriye yönelik alım gücünü koruyamayacağını yani ileride bu ürünü alamayacağını hesaplayan bireyler tüketim yapıyorlar. Bu sonucu net bir şekilde ikinci çeyrek büyüme rakamlarında görmüştük. Diğer bir sonuç ise şimdilik "bir şekilde" fazla yükselmeyen ama ileriye yönelik yükselme beklentisi olanlar dövize dönüş yapıyorlar.
Son olarak şu sonucu dile getirebiliriz.
Risk profili yüksek olan tasarruf sahipleri hisse senetlerini tercih ediyorlar.
Büyümeyi önceliklendiren para politikaları borsanın önünü açıyor. Şirketlerin mali performansları doğal olarak artıyor ve sonuçta olumlu mali performans da bilançolarına yansıyor. Nihayetinde hisse senetleri yükseliyor. Tasarruf sahipleri faizlerin yükselmeyeceğini ve büyüme odaklı politikalardan geri adım atılmayacağını bildiği için hisse senetlerine cesurca giriyor. Ağustos ayında yerli yatırımcılara yabancılar da eklenince borsa resmen coştu. Pandemi sonrasında da benzer resmi görmüştük. Çünkü FED ve diğer gelişmiş ülke merkez bankaları da genişleyici para politikaları uyguluyorlardı.
Faizleri sıfırlara kadar çekmişlerdi.
BAZI SEKTÖRLER ÖNE ÇIKACAK
Ancak yükselen enflasyon karşısında bu merkez bankaları rotalarını değiştirdiler ve para politikalarını sıkılaştırmaya başladılar. Bu da iktisadi faaliyetlerin hız kaybedeceği, şirketlerin mali performanslarının görece gerileyeceğinin işareti anlamına geliyor. İşte tamamen birbirine zıt para politikası uygulamaları sonucunda Borsa İstanbul da pozitif yönde ayrışıyor. Ayrışmayı sağlayan sektörlerin başında banka hisse senetleri geldi. Tabi gelir gayet normal. Merkez Bankası'ndan yüzde 14, son ayda da yüzde 13 ile aldıkları likiditeyi kat be kat üstüne plase ettiler. Dolayısıyla karlılık oranları da üç hanelere kadar çıktı. Oysa orta vadede bunların kısmen sanal olduğu aslında yüksek enflasyon yüzünden bankaların özkaynakları dahil bazı kayıplarının olduğu ortaya çıkacak.
Zaten bu gelişmeleri okuyabilen profesyonel yatırımcılar katmerli kar yapmak amacıyla arbitraj işlemlerine de ilgi gösterdiler. Yani spottan alıp vadelide sattıkları işlemler yaptılar. Tabi fiyat değişimleri sonucu vadeli işlem pozisyonlarında teminat tamamlama çağrısı yapıldığından dolaylı alımlar da fiyatların yükselmesine katkı yaptı. Bankaların hisse senetlerine bu aşamada dikkat etmek gerektiğini düşünüyorum. Ağustos ayının ilk üç haftasında yaklaşık 690 milyon dolar giriş yapan yabancılar bir haftadır çıkışı tercih etmeye başladılar. Zaten bu yılın ilk 8 ayındaki net çıkışları 2,4 milyar dolar civarında olmuş. Sözün özü BIST yukarı yönlü hareketini hız keserek sürdürecek gibi görünüyor. Ama sektörel ayrışmalar daha da belirginleşecektir.