Küresel ekonomi pandeminin bozduğu bazı dengeler ve pandemide alınan önlemlerin bedelleri yüzünden zor günler yaşıyor. Bu günlerin geleceğini tahmin etmek zor değildi aslında. Çünkü küresel ekonomi, ekonomik ve finansal unsurların neden olduğu krizleri çok yaşadı. Bu yüzden ekonomik ve finansal krizlere karşı bağışıklığı vardı. Buna sadece sağlık sorununa bağlı ortaya çıkmış bu krizle ilk kez tanıştı. Dolayısıyla gevşek para ve maliye politikaları ile de ancak günü, daha doğrusu yılı kurtarabildi.
Hatırlarsak...
Kapanmalardan dolayı üretimler sekteye uğradı. Kapanmadan dolayı üretilen malların taşımacığında aksamalar oldu. Kapanmalardan dolayı tüketim kalıplarında yapısal değişimler görüldü.
Kısacası hem arz hem de talep şoklarını bir arada yaşamak zorunda kaldı küresel ekonomi. Merkez bankaları faizleri düşürüp varlık alım programlarıyla enjekte ettikleri likiditeler ile talepleri uyardılar.
Talep yükselirken arz geride kaldı. Yani talep fazlası oluştu. Tabii bunun doğal sonucu da talep enflasyonları yönünü yukarı çevirdi.
Diğer taraftan üretimlerin aksaması özellikle hammadde ve aramal tarafının yetersiz kalması ile maliyetler yükseldi.
Bunun sonucunda da talep enflasyona eşlik eden maliyet enflasyonları denkleme dahil oldu.
Pandemi başlangıcında yaşanan küçülmeleri bu şekilde atlattı ülkeler ve eksi büyüme rakamlarından artı büyümelere geçtiler. Bu yıl sıra enflasyonla mücadeleye gelmişti. Bu bağlamda hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler para ve maliye politikalarını sıkılaştırmaya başladılar.
ABD DAHA İYİ GİDİYOR
ABD yüzde 9'ları bulan enflasyonunu yüzde 8.3'e kadar indirebildi.
Niceliksel olarak tatminkar görünmese de FED'in asıl başarısı ileriye yönelik enflasyon beklentilerini çıpalaması idi. Bu sayede piyasaların önünden giderek onları yönlendirebiliyor. Büyük olasılıkla düşüş trendini sürdürebilecek FED.
Açıkçası 'enflasyon ataletinin' yani belli bir noktada takılıp kalmasının ne kadar önemli olduğunun farkında olduğu için enflasyonla mücadele konusundaki kararlığından taviz vermiyor. En azından şimdilik... Çünkü ekonominin mevcut gücünün FED'e açtığı alan dolmaya başladı.
Büyümenin öncü göstergeleri son aylarda olumsuz sinyal veriyor.
Bu gelişmelere rağmen FED geri adım atmaz ve sıkı politikalarına devam ederse ABD ekonomisi durgunluğa girebilir. Olsun bu onların sorunu diyemez diğer ülkeler... 22.9 trilyon dolar büyüklüğündeki ekonomi tabii ki küresel ekonominin lokomotifi ve diğer ülkeleri de yakından ilgilendiriyor.
PETROL YİNE DENKLEMDE!
Diğer lokomotif ise Euro Bölgesi... Onların durumu daha farklı... Enflasyon üzerinde arzın ve enerji maliyetlerinin ağırlığı daha fazla... Bu yüzden Avrupa Merkez Bankası FED kadar şahin gidemiyor enflasyonun üzerine. Çok sıkılaştırmamasına rağmen o coğrafyada da büyüme hızları belirgin şekilde momentum kaybediyor.
Örneğin Almanya'da büyüme hızı yıllık bazda yüzde 3.6'dan yüzde 1.7'ye geriledi. Kuşkusuz Euro Bölgesi'nin ekonomik performansı bizi yakından ilgilendiriyor, ihracat ve turizm faaliyetleri açısından.
Çin ekonomisi de ne yazık ki küresel ekonomiyi sürükleyecek güce ulaşamıyor. Çin'in ikinci çeyrek itibariyle büyüme hızı yıllık yüzde 4.8'den yüzde 0.4'e düştü. En büyük tedarikçi olan Çin sıfır vaka inadından da vazgeçmiyor.
Tüm bunlar yetmiyormuş gibi OPEC + ülkeleri petrol arzını Kasım itibariyle günlük 2 milyon varil kısacaklarını açıkladılar. Rakam şimdilik küçük görünüyor. Ama düşen talebe göre kısıntı miktarını revize ederlerse işte o zaman küresel ekonomi enflasyonu ile daha fazla uğraşmak zorunda kalacak.