Bir işyerinde 8 aydır çalıştım. İşyerim hiçbir mazeret göstermeden beni işten çıkarttı. Bir yılı doldurmadığımdan tazminat alamadım. Bir arkadaşım tazminat alabileceği mi belirtti. Böyle bir hakkım var mı? Salih KARACA 4857 sayılı İş Kanunu 'nun 17 maddesi gereğince iş sözleşmesini fesih etmek isteyen taraf; feshi yazılı olarak ve çalışma süresinin gerektirdiği bildirim süresine bağlı kalarak diğer tarafa iletmekle yükümlüdür. Yani işçisine işten çıkarmadan önce gerekli süre içerisinde ihbar etmek şartıyla sözleşmesini fesih edeceğini bildirmek zorundadır. Aynı durum işçi içinde geçerlidir. İşten ayrılmadan önce yine gerekli süre içinde işçi, işten ayrılacağını bildirmek zorundadır. Bu şartlara uymayan işçi veya işveren ihbar tazminatı öder. İş sözleşmeleri;
■ İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
■ İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
■ İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
■ İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır. İş sözleşmesini belirlenen bildirim sürelerine uymaksızın fesih eden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek durumundadır. Bildirim süreleri bölünemez, kısmen uygulanamaz. Böylesi bir uygulama halinde, tüm bildirim süresi esas alınarak ihbar tazminatı ödenmesi gerekecektir.
İKİ İŞTEN ÇALIŞMAK MÜMKÜN
Bu hükümler de gösteriyor ki bir yıl çalışmamış olan bir işçi de süreler gözetilmeden işten çıkartılırsa ihbar tazminatı alabilir. Burada en az 6 ay çalışmış olmak yeterli olacaktır. İşçi olarak çalışan birisinin aynı anda ikinci bir işte çalışması iş kanunu bakımından bir engel doğurur mu? İkinci işte çalışmak yasak mı? Adıma iki yerden sigorta primi yatsa sakıncası var mı? Muammer ARSLAN
İş sözleşmesinde başka bir işte çalışma yasağı yoksa veya işveren işçinin başka bir işte çalışmasına izin vermiş ise işçi başka bir işte de çalışabilir. Adınıza iki yerden prim yatmasında SGK açısından sakınca yok. Ancak işverenin ikinci işinizi yapmanıza izin vermesi gerekir. Böyle bir izni yoksa işveren bunu öğrendikten itibaren 6 iş günü içinde işçinin iş sözleşmesini tazminatsız olarak sona erdirebilir. Yasal olarak ikinci işte çalışmanın ya da iki yerden prim yatmasının sakıncası yok ama işverenin izni gerekir. Eğer bu izin alınmışsa iki yerden prim yatırılıyor olması ileride alacağınız emekli maaşını yükseltecektir. İki işyerindeki kazançlar toplanarak prime esas kazancınız oluşturulur. Ancak iki işyerinde de çalışmasın bir aylık çalışma 30 gün olarak değerlendirilecek ve priminiz 30 gün artacaktır unutmayın.
MESAİ İÇİN İŞÇİYE SORULUR
İşyerinde mesaiye kaldığımızda mesai ücretlerimizi zamanında alamıyoruz. Mesaiye kalmayınca işten çıkarmakla tehdit ediliyoruz. Fazla mesai yapmak zorunda mıyız? Bu konuda ne yapmamız gerekiyor? (ismi saklı) İş kanununa göre, işçinin yazılı onayı olmadan işveren işçiye fazla mesai yaptıramaz. Fazla mesai onayı her yıl için ayrı alınır. İşçi onay vermişse o yıl için fazla çalışma yapmak zorundadır. Fazla çalışma yıllık 270 saatten fazla olamaz. Yine iş kanununa göre ücretlerin ve fazla çalışma ücretlerinin en geç ayda bir ödenmesi zorunludur. Ücretleriniz zamanında ödenmiyor ise Çalışma Bakanlığına bununla ilgili şikayette bulunabilirsiniz ya da iş sözleşmenizi haklı nedenle fesh ederek kıdem tazminatı alabilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
23.02.1974 doğumluyum, sigorta giriş tarihim 1.11.1998, 3502 günüm var. Boşluğum çok oldu, askerliğimi borçlanırsam 18 ay, ne zaman emekli olabilirim? Hayati ARIGAN İşe başlama tarihinize göre 25 yıl, 57 yaş ve 5900 prim gün şartlarına tabisiniz. Askerliği borçlanıp öderseniz 25 yıl, 56 yaş ve 5825 prim gün şartlarına tabi olursunuz. Bu durumda askerliği borçlanıp 1783 gün daha prim ödeyip 5825 günü tamamlayarak 56 yaşınızın dolacağı 23.02.2030 tarihinde emekli olabilirsiniz.
■ 03.10.1992 sigorta girişim, 4200 prim günüm var. Askerlik 27.02.1989 tarihinde yaptım. Askerliği borçlanırsam ne zaman emekli olurum? İsmail ALTUN İşe girişinize göre 25 yıl, 53 yaş ve 5600 prim gün şartlarına tabisiniz. En az 15 aylık askerlik borçlanıp 25 yıl, 52 yaş ve 5525 prim gün şartlarına tabi olursunuz. Bu durumda 5525 prim günü tamamlayıp 52 yaşınızın dolacağı tarihte emekli olabilirsiniz..