Kıdem tazminatı çalışılan yıl sayısı ve brüt maaş ile hesaplanıyor. Ancak sadece maaş değil diğer ödemeler de tazminata katılıyor. Bu kalemler de tazminatı artırıyor
■ Asgari ücretle çalışan bir işçinin kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Tazminat hesaplamasında hangi ücretler baz alınır? Yusuf AKIN
Kıdem tazminatı hesabında baz alınan ücretler kişinin son ücretleridir. Yani yıl içerisinde zam almış bir kişinin zamlı olan kazancı dikkate alınmalıdır. Son ücret, kişinin son bordrosundaki ödenen ücreti değil, son 1 aylık/30 günlük ücreti olmalıdır. Örneğin tam zamanlı bir çalışan işten ayrılırken 15 günlük ücret almış olabilir. Dikkate aldığımız ücret, kişinin 1 aylık çalışması karşılığı olan tam ücreti olmalıdır. Kıdeme esas ücret, kişinin asıl ücretinin yanında ek kazançlarını/yan haklarını da kapsamaktadır. Bu kazançlar nakit olarak ödenen kazançlar da olabilir, ayni mal ya da hizmet olarak karşılanan menfaatler de olabilir. Peki hangi kazancın kıdem hesabına dâhil olacağını nasıl belirleriz? Kıdem hesabına dâhil olacak ödemelerin şu özellikleri taşıması gerekmektedir:
● Sürekli ya da belli periyotlarda ödenen,
● İşçiye bir menfaat sağlayan
● Ödenmesi performans, satış, hedef gibi kriterlere dayanmayan,
● Parayla ölçülebilen.
Bu özellikteki her ödemenin 1 aylık tutarı son çıplak brüt ücretine eklenerek kişinin giydirilmiş hesabı tespit edilecektir. Örneğin yılda bir ikramiye alan bir işçinin kıdeme esas ücretine ikramiye bedeli eklenirken, yıllık olan bu tutarın 1 aylık karşılığını bulabilmek için 12'ye bölmek gerekir. Mesela, yol parası her ay çalışma gününe göre değişen bir kişinin, yıl içerisinde her ay yol parası farklı bir tutar olacaktır. Bu kişinin kıdeme esas giydirilmiş ücreti bulunurken, brüt yol paralarının son bir yıllık tutarının ortalaması dikkate alınmalıdır. Eğer kişi son bir yıl içerisinde yol parasına zam aldıysa, zamdan sonraki yol parası tutarlarının ortalaması alınmalıdır. Aynı şey, değişen brütü olan sürekli ödemelerin hepsi için geçerlidir. (Yemek parası gibi..) Süreklilik arz eden tüm ödemeler brüt olarak hesaplama dâhil edilir. Süreklilik arz etmeyen ödemeler ise dâhil edilmez. Örneğin, kişiye her yılbaşında yılbaşı paketi veren şirket, paketin değerini 12'ye bölerek 1 aya denk gelen tutarını kıdem hesabına eklemelidir.
TAZMİNATA EKLENENLER
Yemek yardımı, kasa tazminatı, gıda yardımı, yakacak yardımı, konut yardımı, erzak yardımı, unvan tazminatı, yıpranma tazminatı, sağlık yardımı, mali sorumluluk tazminatı, devamlı ödenen primler...
TAZMİNATA EKLENMEYENLER
Yıllık izin ücreti, evlenme yardımı, genel tatil ücreti, doğum ve ölüm yardımı, devamlı olmayan primler, fazla çalışma ve mesai ücreti...