Türkiye'de özellikle büyük şehirlerde artan kira bedelleri ve ev sahiplerinin haksız kazanç elde etmek için uyguladıkları fahiş fiyatlar vatandaşın tepkisini çekmeye devam ediyor. Hükümet getirirken, uyuşmazlıkları da arabulucuya taşınacak düzenlemeleri çıkarttı.
Ancak sorun devam ediyor. Fırsatçılar vatandaşı canından bezdiriyor. Bu noktada yeni yasal düzenlemeler hazırlanırken özel sektör de yeni çözüm önerileri sunuyor. Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) de kamu -özel sektör işbirliği ile yürütülecek yeni bir model geliştirerek fahiş kira sorununa kalıcı bir çözüm getirecek. Yeni modelin detaylarını konuştuğumuz GYODER Başkanı Mehmet Kalyoncu yeni modeli "devrim olacak bir sistem" olarak tanımladı.
ASIL MALİYET ARSADA
Konutta arsa maliyetlerinin yüksek olduğunu belirten Kalyoncu, "Türkiye'de arsanın geliştirme sürecinde oluşturulan toplam değerden aldığı pay yüzde 50. Dünyanın çoğu yerinde, özellikle Avrupa'da bu oran yüzde 20. Ülkemizde karşılaştığımız hakkaniyetten uzak kira artışları, arsa fiyat artışları barınma sorununun önünde büyük bir engel teşkil ediyor. Bu sebeple biz GYODER Erişilebilir Konut Komitesi olarak, sektör temsilcileri ile konuya vicdanen yaklaşıp bu soruna nasıl çözüm getiririz diye 2022 Ocak ayından beri bir çalışma yürütüyoruz" dedi.
GELİRİN YÜZDE 30'UNA KONUT
GYODER Yeni Konut Modeli'nde kamu ve özel sektör iş birliği yöntemiyle, bireysel değil kamusal kiraya veren yapısını oluşturduklarını söyleyen Kalyoncu, "Bu sistemle vatandaşlar piyasa dalgalanmalarından etkilenmeden kiracı kalabilecek. Hane halkı gelirinin yüzde 30'unu barınmaya ayıracak, yaşam standartları yükselecek. Düşük kira rakamlarıyla çevredeki yerleşim yerlerinin de ucuzlaması hedefleniyor. Halkın faydalandığı halkçı bir model ve aynı zamanda kamunun başta mülkiyet olmak üzere haklarının korunduğu devletçi bir model.
Yani 500 bin kiralık konuttan söz ediyoruz" dedi. Deprem gerçeğini unutmamak gerektiğinin altını çizen Kalyoncu, "İstanbul unutursa Türkiye unutur ve İstanbul unutmak üzere. 25-26 Ekim'deki GYODER 18. Gayrimenkul Zirvesi'nde depremi unutturmamak için İçeriğin yarısından fazlasını deprem üzerine kurguladık. Zirvede çıkış noktamız 'akıllı şehirleri' bırakalım bizi bir yere götürmedi, 'vicdanlı şehirlere' bakalım. Vicdanlı olmak 'daha az kazanmak' değil 'kazancın adil paylaşılması' ile olur" dedi.
6 ADIMDA ÇÖZÜM MODELİ
Kalyoncu, kamunun tahsis edeceği arazilere özel sektörün sadece kiralanmak üzere üreteceği ve kira bedellerinin belirleneceği modeli 6 adımda anlattı:
1-Devlet arsa tahsisi, plan ve alt yapıyı hazırlar
2-İmtiyaz sürecince arsa devletten özel şirkete devredilir
3-Görevli şirket, finansman bulma, tasarım, inşaat bakım ve onarımı yapar
4-Kira, hane halkı gelirinin yüzde 30'u civarında olur
5-Görevli şirket tarafından tahsilat ve kiralama yapılır. Getiriler 49 yıllığına Kamu Özel İşbirliği'nin (KÖİ) tasarrufuna geçirilir
6-Belirlenen süre zarfında konutların mülkiyet hakkı devlete devredilir.
'BEŞ iLÇE BELEDİYESİ iLE GÖRÜŞTÜK'
Mehmet kalyoncu yeni model ile ilgili İstanbul'daki tüm belediyelere ve büyükşehire modeli gönderdiklerini belirterek, "Üsküdar, Ümraniye, Şişli, Avcılar ve Başakşehir belediyeleri ile görüştük. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden de randevu bekliyoruz.
İlçelerin de en büyük problemi arazi üretmek. En uzun toplantıyı Şişli Belediyesi ile yaptık, Yayla bölgesinde yeni planlar yapılıyormuş orada da belediyenin donatı alanı içerisinde bunun olabilme ihtimali var ama tabii çok küçük metrekareler" dedi.
'KENTSEL DÖNÜŞÜME ÖNEMLi KATKI'
Kentsel dönüşümün önünde en büyük engelin, kiralık konut bulunmaması olduğunu söyleyen Kalyoncu, "İnsanlar evlerinden çıkacak, kiralık konut bulacak ki o binalar yıkılabilsin. 2024 yılında bu modeldeki ilk konutların üretimini ülkemizde göreceğimizi düşünüyoruz" dedi.
ÜÇ ÜLKE FİNANSMAN İÇİN HAZIR
Yeni modelin finansmanı için görüşmelerin sürdüğünü belirten Mehmet Kalyoncu, "Devlet, özel sektör, finans kuruluşları, sermaye piyasaları, emeklilik fonları bu modelin fonlanmasıyla ilgili çözüme katkı sağlayabilir. Beş banka ile bir noktada yürüyoruz. Merkez Bankası Başkanına da anlattık onlar da kendi içlerinde bunu gündeme aldılar. Merkez Bankası'nın da bankalara yönlendirme yapması gerekiyor. SPK ile toplantılar yaptık, Gayrimenkul sertifikası ve fonları ile ilgili tebliğ önerilerimizi haftaya iletmiş oluruz, son aşamadayız. Finansman noktasında Hollanda, Çin, Suudi Arabistan ve BAE'den ilgili bakanlıklar ve finans kuruluşlarıyla görüşmelerimiz devam ediyor. Hollandalı (NHG Hollanda Vakfı Ev Sahipliği Garanti Fonu) ile görüşmeleriyi geçti modelimizi anlattık.
Eğer döviz riski yönetilirse, yeni konut modelinin kaynağı Hollanda'dan gelebilir. Aynı Suudi Arabistan ve Çin'den gelebileceği gibi" dedi.