İlhan Ayverdi (1926-2009) Akhisar'da doğdu. Babası burada posta müdürü idi. Daha sonra memuriyetten ayrıldı, çiftlik işletmeye başladı ise de İlhan 7 yaşında iken vefat etti. İlhan ilk ve orta öğrenimini Akhisar'da yaptı. Ailesi tahsile devamını istemiyordu. O yıllarda Akhisar'da lise yoktur.
İlhan gizlice İzmir Kız Lisesi sınavlarına girdi, kazandı ve 1943'te mezun oldu. Daha sonra İstanbul Edebiyat Fakültesi'ni bitirdi.
İşte bir Ege çocuğu ve kültür hayatımızın önemli şahsiyetlerinden olan İlhan Ayverdi için yarın (6 Kasım 2023) saat 10.30'da İzmir Kız Lisesi Konferans Salonu'nda önemli bir anma programı var: "Milli ve Manevi Kimliği ile İlhan Ayverdi" başlıklı panelde İstanbul'dan gelen bilim kadınları İlhan Ayverdi'yi anlatacaklar. Musiki dinletisinden sonra İlhan Ayverdi Hatıra Köşesi açılışı ve lokma dağıtımı var.
EKREM HAKKI AYVERDİ'NİN EŞİ
Dikkatli, zeki ve gayretli bir kimse olan İlhan Hanım ciddi bir edebiyat tahsili gördü. Ardından içine girdiği "irfan ocağı" dolayısıyla tasavvuf kültürünü de anlayarak, hazmederek ve hal edinerek en iyi şekilde tanıdı. Divan Edebiyatı, tekke şiiri ve halk şiirini ileri seviyede bilir ve severdi.
İlhan Hanım, mimar, mühendis, mütefekkir ve yazar Ekrem Hakkı Ayverdi'nin eşiydi. Onun fikir ve sanat ürünlerinin hasat mevsimi sırasında en büyük yardımcısı ve desteği oldu. Mimari tarihimiz uğrunda yaptığı Anadolu ve Balkan seyahatleri sırasında, onun huzurlu bir şekilde çalışacağı psikolojik ortamı hazırladı. Yanında, çok defa bilfiil şoförlüğünü yaptı. Bütün bunlar İlhan Hanım için bir fedakarlık değil, sanırım çok zevkli bir meşgale, hatta ibadet vecdiyle yerine getirdiği bir vazifeydi.
KUBBEALTI LÜGATİ
Kültür ve irfan hayatımızda önemli yeri olan üç ciltlik "Kubbealtı Lugatı / Misalli Büyük Türkçe Sözlük" isimli dev eser, İlhan Hanımefendi'nin en verimli yıllarını ve sağlığını almıştır. Son otuz yılının neredeyse her dakikasını verdiği bu eserin hazırlanmasına "ne kadar çileli, ne derece zor bir iş olduğunu bilmeden" başladığını itiraf eder. Ve "kendimizi birden bire omuzlarımızı çatırdatacak bir yükün altında buluvermiştik" demekten kendisini alamaz. Ama o, inanmış insandır, ne pahasına olursa olsun, başlanan işin bitirilmesi, verilen sözün yerine gelmesi gerektiğini düşünür ve lugat biter.
Bugün Türkçe'nin en değerli sözlüğü olan bu eser kelimelerin etimolojisini, hangi kökten geldiğini ve Osmanlı harfleriyle yazılışını gösterir, bolca örnek cümleler verir.
İnternette "lugatim.com" adıyla ücretsiz sunulan bu sözlüğü cep telefonumuza indirip her zaman bakmak mümkündür.
MAHVİYET VE TEVAZU
İlhan Ayverdi kimdi, nasıl biriydi ve nasıl yaşadı? Sorularına cevap verecek bir olay şöyle: "2005 yılıydı. Lügat bitmişti ve Topkapı Sarayı'nda bir tanıtım toplantısı düzenlenmişti. O toplantıya sağlığı elvermediği için katılamamıştı. Yanında bulunanlar: "Eser pek beğenildi.
Gitsem belki bir benlik duygusu gelecekti. Rabbim bunu bana yaşatmadı..." dediğini naklettiler.
İlgi duyanlara, yarın 10.30'da İlhan Hanım'ın mezun olduğu Karataş İzmir Kız Lisesi'ndeki programı tekrar hatırlatırım.