İlk olarak şunun altını çizmek lazım.
Bilim kadınları olmasa bugün birçoğumuz hayatta olmazdı ve dünyamız da böyle olmazdı. İşte onlar bu kadar önemli.
Önce güncel olanı söyleyelim.
2020 Nobel Kimya Ödülünü, DNA biçimlendirme araçlarını geliştiren iki bilim kadını Emmanuelle Charpentier ve Jennifer Doudna kazandı. Genetik Makaslar adıyla yaptıkları çalışma onlara bu ödülü getirdi. Genetik makaslar, yaşayan hücrelerdeki DNA'larda belirli ve hassas değişiklikler yapmaya izin veriyor.
Yani bu makas, hem temel bilim araştırmalarında kullanılabilir hem de kalıtımsal hastalıkların tedavisinde kullanılabilir.
Nobel Kimya Ödülü'nü daha önce 4 bilim kadını daha kazanmıştı.
Öncüsü hepimizin bildiği Madam Curie. Hatırlarsınız, bu ödülü 2015 yılında Prof. Dr. Aziz Sancar almıştı.
Türkiye'nin kimya alanındaki öncüsü ise Remziye Hisar. Hayatı tıpkı bir roman. Okumanızı kesinlikle tavsiye ederim.
DOODLE OLDU
Ancak İzmir'in bilim kadınları da tarihe büyük iz bıraktı. Herbiri o kadar büyük işler başardı ki resmen çığır açtılar. Bir Dilhan Eryurt var ki tam bir İzmir kadını. Geçtiğimiz Haziran ayında Google'da "Doodle" olmuştu. Güneşin ve yıldızların evrimi çalışmalarında dünya çapında bir isim. Astrofiziği Türkiye'ye taşıyan kişi.
1961-1973 arası NASA'da ilk Türk bilim kadını olan Dilhan Ezer Eryurt, Güneş hakkında o zamana kadar yanlış bilinen bazı gerçekleri ortaya çıkardı. Güneş'in parlaklığının oluşumundan bu yana gittikçe artmadığını, geçmişte çok daha parlak ve sıcak olduğunu ortaya koydu. Çalışmaları o dönemde yeni başlayan uzay uçuşlarının gidişatını etkileyecek önemdeydi. Ay'a ilk iniş için yapılan başarılı çalışmalarda onun da büyük katkısı var. Zaten bu yüzden de 1969'da Apollo Başarı Ödülü'ne layık görüldü.
EN GENÇLERDEN BIRI
Daha kimler var kimler. En gençlerinden Naşide Gözde Durmuş.
1985 doğumlu. Buradaki gençlik vurgum, yaşı nedeniyle değil yüksek enerjisi nedeniyle. Nano ve mikro teknolojilerin kanser ve antibiyotik direnci gibi dünyayı tehdit eden sağlık problemleri üzerine çalışıyor. 5 yıl öce "35 Yaş Altı Yenilikçiler Listesi"nde tıp ve biyolojide çığır açan 35 liderden biri olarak seçilmişti.
İzmirin bilim kadınlarını neden yazdım? Aslında elbette hepsini yazacak yer yok. Ama birileri bu konuda ciddi ciddi çalışmalı.
Kamuoyunu dürtecek şekilde yazmalı.
İzmir'in bilim kadınlarının hayatlarının ortak bir noktası var. Yaşamın, çevrenin, şartların karşılarına çıkardığı engeller. O engeller olmasa inanın çok daha fazlasını yapabileceklerdi.
İşte bu engellerin en azından bir kısmının kalkması, kaldırılması için bu konuya ciddi el atılması gerekiyor.
İzmir'in bilim kadınları için daha çok çalışan bir İzmir olmalı.