Mübarek Ramazan ayının yaklaşması ile gündeme gelen konulardan biri de fitredir. Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı'nca 2019 yılı fitre miktarı belirlendi. Bu yıl fitre ücretinde 4 liralık artış gerçekleşerek 23 lira oldu.
Biz de bu vesileyle fitre ve sadaka konusuna değineceğiz. Fitre, Ramazan Bayramı'na erişen, temel ihtiyaçlarından ve borçlarından başka mala sahip olup, bu malın üzerinden bir yıl geçmesi şartı aranmaksızın her Müslümanın kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri için vermesi gereken vacip bir sadakadır. Hicretin ikinci yılında, Ramazan orucunun farz olduğu sene, zekattan önce vacip kılınan sadaka-ı fıtır hakkında Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyuruyor: 'Duyduk duymadık demeyin! Sadaka-i fıtır her Müslüman'a, erkek-kadın, küçük-büyük olsun vaciptir.' (Nesai zekat 50.) Cenab-ı Hak bazı hikmetler gereği rızık konusunda insanları farklı yaratmıştır.
Bazılarımız fakir bazılarımız da zengindir.
Kerim kitabımızda; "Biz dünya hayatında rızık bakımından bazınızı bazınıza üstün kıldık" (Nahl /71) buyrulmuştur.
Farz olan zekat ve vacip olan fıtır sadakası, gelir dağılımındaki bu farklılıkların çözümüne vesile olan, sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın gerçekleştirilmesi olayıdır. Allahu Teala, Kerim kitabımızda şöyle buyuruyor:
"Onlar, mallarında; isteyenler ve (isteyemeyip) mahrum kalanlar için belli bir hak bulunan kimselerdir." (Me'aric,24-25)
ALLAH RIZASI İÇİN
Müslüman toplumların neredeyse tamamına yakın bir kesimi tarafından verildiği belirtilen fitre, sosyo-ekonomik açıdan önemli bir ibadet görevidir. Allah rızası için yapılan maddi ve manevi her iyilik sadaka olarak adlandırılır. Ancak insanın en büyük düşmanı şeytan, fakirlere sadaka vermemizi istemez. Bir âyet-i kerime meali şöyledir: (Şeytan, fakirleşirsiniz diye korkutup, size cimriliği, çirkin şeyleri emreder, sadaka verdirmek istemez. Allah ise kendi lütfundan size mağfiret ve bol nimet vaat ediyor.
Allah'ın ihsanı geniştir, her şeyi hakkıyla bilendir.) [Bakara 268] Ayette buyurulduğu gibi sadaka veren kişi Allah'ın lütfu, mağfireti ve bol nimetine mazhar olur. Sadaka vermek aynı zamanda şifadır. Bu konuda ise Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) (Hastalarınızı sadakayla tedavi edin.
Sadaka, her hastalığı ve belayı defeder.) [Beyheki] buyurmaktadır.
MÜSLÜMAN'A VERİLİR
Fıtır sadakası, Ramazan Bayramı'na kavuşan ve temel ihtiyaçlarının dışında belli bir miktar mala sahip olan Müslümanların, kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler için yerine getirmekle yükümlü oldukları mali bir ibadettir.
Fitrenin bayram namazından önce verilmesi uygundur. Bayram namazından birkaç gün önce de verilebilir. Fitre, borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarı mala sahip olan her Müslüman'a vaciptir. Ancak fitrede zekât için öngörülen, malın artıcı olması ve üzerinden bir yıl geçmesi şartı aranmamaktadır.
Fitre anne, baba, büyükanne ve büyükbaba, erkek ve kız çocuklarına, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklarına, Müslüman olmayanlara verilemez. Ayrıca eşler de birbirine fitre ve zekat veremez.