15 Haziran tarihinden itibaren Türkiye'de "Karekodlu Çek Uygulaması" başlatılmıştır. Uygulama, piyasalardaki karşılıksız çek riskinin azaltılmasını ve Türkiye'deki ticaretin daha sağlıklı yapılabilmesini amaçlamaktadır.
Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin Kredi Kayıt Bürosu ile birlikte geliştirdiği yeni bir uygulama olan "Karekodlu Çek Uygulaması" isteğe bağlı olarak uygulanmaya başlanmıştır.
Karekodlu çek; banka ve şube bilgileri, keşidecinin hesap numarası ve çek numarasını içeren karekodun, bankalar tarafından çekin üzerine basılmasıyla oluşmaktadır. Karekodun sorgulanmasıyla çek yaprağının doğruluğu teyit edilebilmekte, keşidecinin geçmiş çek ödeme performansına dair bilgilere ulaşılmaktadır.
Karekodlu çekleri kullanmak isteyenler bu çekleri bankalardan talep edebilecektir. Çekin üzerinde bulunan karekodun hamil tarafından Findeks Mobil Uygulaması ile okutulmasıyla, onay süreci olmaksızın, keşidecinin geçmiş çek ödeme durumu ve çekin sahteliği kontrol edilebilecektir. Bunun için karekodlu çek alışverişi yapacak kişilerin, akıllı telefonlarına Findeks Mobil uygulamasını indirmeleri ve üye girişi yapmaları gerekmektedir.
Findeks Mobil Uygulaması Nedir?
Türkiye'nin önde gelen dokuz bankasının ortaklığı ile kurulan Kredi Kayıt Bürosu A.Ş. tarafından hayata geçirilen Findeks, bireylere ve reel sektöre yönelik olarak tasarlanmış yeni finansal hizmet platformudur.
Findeks mobil uygulaması ile karekodu sorgulatarak;
- İbraz edilen ilk ve son çek tarihlerine,
- İbrazında ödenen çeklerin adet ve tutar olarak yüzdesine,
- Arkası yazılan, gecikmeli ödenmiş ya da halen ödenmemiş çeklerin adet ve tutar olarak yüzdesine,
- Bu bilgilerin 1 aylık, 3 aylık ve 12 aylık dökümüne ulaşım mümkündür.
Çek Garanti Fonu
Geçmişte üyelerimiz çekler konusunda sıkıntılar yaşamıştır. Dolayısıyla karekod uygulamasını güven ortamının oluşması, çeklere yeniden itibar kazandırılması açısından önemli bir çalışma olarak görüyoruz.
Ne var ki tek başına bu uygulamanın güven ortamını sağlayabileceği konusunda bazı endişelerimiz bulunmaktadır. Çünkü çeki alan kişinin aklında çekin ödeneceğine dair bir soru işaretinin bulunmaması gerekir.
Bu noktada, İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği'nin çeklere yeniden itibar kazandırılması konusunda daha önceden geliştirdiği Çek Garanti Fonu önerisine köşemizde yeniden değinmekte yarar görüyorum.
Esnafın mağduriyeti
Bankalar tarafından her çekten cüzi miktarda yapılacak küçük bir kesintinin aktarılacağı bir fon kurulması halinde, fonun birikimleri ile karşılıksız çeklerin ödenebilmesi, ödenmeyen çekin sahibi ile fon yetkililerinin daha sonra bir uzlaşma arayışına girmeleri mümkün olabilecektir. Bu şekilde piyasalarda tıkanma yaşanmayacaktır. Çek Garanti Fonu olarak da adlandırılabilecek bu uygulama, kamu denetiminde özerk bir yapı halinde düşünülebilecektir.
Özellikle yeterli finansal güce sahip olmayan üyelerimiz, müşteriden aldıkları çekleri tahsil edemediklerinde mağdur olmakta, faaliyetlerini sağlıklı şekilde sürdürememekte, kendi ödemelerini de aksatabilmektedirler.
Çek Garanti Fonu ekonomideki bu zincirin kırılmamasını sağlayacak ve çeke olan güvensizliğin aşılmasını önleyecek bir uygulama olabilecektir.