Tabiatta bulunan sebze ve meyveler, o göz alıcı canlı renklere sadece güzel görünmek için bürünmüyor. Her rengin besin değeri karşılığı ve sağlığımıza yararı farklı.Fitokimyasallar, meyve ve sebzelere renk veren doğal bileşenler. Bu nedenle tam fayda sağlamak, ihtiyacımıza uygun seçimler yapabilmek için hangi rengin hangi maddeye karşılık geldiğini bilmeli ve seçimlerimizi buna göre yapmalıyız.
5 TEMEL GRUP
Sebze ve meyveler 5 temel renk grubunda sınıflandırılır.
1. Kırmızı
2. Sarı/turuncu
3. Beyaz
4. Yeşil
5. Mavi/mor
HAFIZA İÇİN
Kırmızı renkteki sebze ve meyveler, likopen ve antiyosiyanin maddelerini içerir. Bu iki madde, hafızanın güçlenmesinde katkı sağlar. Özellikle karpuz ve domates, renklerini aldıkları likopen açısından son derece zengin besinlerdir.
Likopen, kırmızı sebze ve meyvelerde doğal olarak bulunan kırmızı renkli bir pigmenttir. Özellikle kansere karşı vücutta güçlü bir savunma mekanizması oluşturur. Yapılan araştırmalarda likopenin erkeklerde prostat, kadılarda meme kanserine karşı koruyucu etkisi olduğu da saptanmış. Bu nedenle uzmanlar, kanserden korunmada likopen içeren besinleri özellikle tavsiye ediyor. Likopenin en zengin kaynakları; domates, karpuz, nar, çilek ve kırmızı biber.
Kırmızı renkte sebze ve meyvelerden günde 4 porsiyon tüketmek günlük likopen gereksinimini karşılar.
1 porsiyon değeri ise; bir orta boy domates, 1 küçük boy nar.
HAVUÇ MEVSİMİ
Sarı-turuncu sebze ve meyveler beta karoten ve bol miktarda C vitamini içerir. C vitamini bağışıklık sistemini güçlendirir ve birçok meyvede anahtar besindir. Beta karoten maddesi ise sarı ve turuncu renkten sorumludur.
Beta karoten, vücudumuz için çok önemli olan A vitamininin yapı taşıdır ve vücutta A vitaminine dönüşür. Kanser, damar sertliği ve katarakt gibi hastalıkları önler. Sağlıklı gözler ve sağlıklı bir cilt için bol miktarda beta karoten almak gerekir. Beta karoten aynı zamanda çok güçlü bir antioksidan olduğundan hücrelerin erken yaşlanmasını önler. Kayısı, kavun, havuç, mango, bal kabağı, limon, portakal, armut, mandalina, greyfurt en önemli kaynaklarıdır.
Sarı turuncu sebze ve meyveleri günde bir porsiyon tüketmek yeterli. Bir porsiyon değeri; 4 adet taze veya kuru kayısı, 1 orta boy havuç, 3 kibrit kutusu kadar kesilmiş bal kabağına karşılık geliyor.
SARIMSAK
Beyaz renkteki sebze ve meyve grubuna sarımsı kahverengi ve kahverengi renkler de dahil ediliyor.
Alisin; özellikle sarımsakta yoğun olarak bulunuyor ve sarımsağın ezilmesi ile açığa çıkar. Sarımsağın en karakteristik özelliği kokusu. Bakterilere karşı çok etkili olan sarımsak, çeşitli hastalıklara ve tümörlere karşı bağışıklık sistemini de güçlendiriyor.
Pırasa, turp, sarımsak, mantar, soğan, kereviz bu grupta yer alana diğer yararlı sebzeler.
Beyiz renkli sebzeleri günde bir porsiyon tüketmek yeterli. Bir porsiyon değeri; bir orta boy kuru soğan, 1 kase doğranmış taze mantar, 2 adet turp, bir büyük boy kereviz, 3 diş sarımsağa denk geliyor.
İLLE DE YEŞİL
Lutein; yeşil renkli sebze ve meyvelerde bulunan bir pigment. Aslında rengi sarı ama daha çok yeşil renkli sebzelerde bulunuyor ve bu sebzelerdeki klorofil maddesi ile birleştiği için yeşil görünüyor. Lutein çok güçlü bir antioksidan. Hücreleri, çevresel olumsuz faktörlerden ve erken yaşlanmadan koruyor. Vücudu toksinlerden arındırıyor. Katarakt gibi çeşitli göz hastalıklarına karşı savaşıyor. Karaciğerin salgıladığı faydalı enzimlerin miktarını artırıyor. Kanser ve kalp hastalıklarından koruyor. Kabak, salatalık, bezelye, ıspanak, bakla, kivi, avokado, brokoli, lahana, maydonoz ise en zengin kaynakları.
Lutein kaynağı yeşil sebze ve meyveleri günde iki porsiyon tüketmek yeterli. Bir porsiyon değeri; 1 kase kabak, 1 kase bezelye, 5 yemek kaşığı bakla, 2 adet kivi olarak düşünülmeli.
Mavi,mor sebze ve meyveler, antosiyanin maddesi açısından son derece zengin. Antosiyanin; çok güçlü bir antioksidan olduğu için hücre yaşlanmasını önlüyor.
MÜRDÜM ERİĞİ
Sağlıklı doku ve hücreleri koruyor. Kalp ve kanser hastalıklarına karşı koruma sağlıyor. Ayrıca idrar yolları enfeksiyonlarından da koruyor. Mürdüm eriği, pancar, kırmızı turp, kara lahana, patlıcan, böğürtlen, kuru üzüm en iyi kaynakları.
Mavi mor renkli sebze ve meyvelerden günde iki porsiyon tüketmek yeterli. Bir porsiyon değeri; bir kase kırmızı lahanaveya böğürtlen, 3 adet mürdüm eriği, bir küçük salkım üzüm, 1 tabak patlıcan yemeğine