Yıllarca körü körüne diyetle bölgesel incelmenin mümkün olamayacağına inandık veya inandırıldık. Oysa bu mümkün ve çok basit bir mantığa dayanıyor. Yağlarınız nerede birikmiş durumda? Diyelim en çok şikayet ettiğiniz karın veya basen bölgenizde. Sağlıklı bir diyetle vücudunuzdan en çok ne atılıyor. Elbette fazla yağlar... Yani aslında sadece sağlıklı diyet uygulayarak hem yağlarınıza hem de istemediğiniz bölgesel fazlalıklarınıza "güle güle" diyorsunuz. Sağlıklı bir diyet ise tıpkı parmak izi gibi tamamen size özel olmalı. Esmira Estetik'ten Diyetisyen Çiğdem Çetinkaya ile "sağlıklı diyet" kavramını konuştuk. -Kilo vermek isteyenler bu işe nereden başlamalı?
Önce doktor tarafından kişinin sağlık kontrollerinin ve kan tahlillerinin yapılması gerekiyor. Sonrasında vücut analizi yapıyoruz. Vücut analizinde total ve bölgesel vücut yağı ölçülüyor. Bu şekilde karnınızda, kollarınızda, bacaklarınızda ne kadar yağ var tespit ediliyor. Vücut analizinde ayrıca bazal metabolizma hızını ölçülüyor. Bazal metabolizma hızı, vücudunuzun dinlenirken harcadığı enerjidir. Bu enerjiye göre diyet kaloriniz belirleniyor. Sonrasında sosyal yaşamınıza ve damak zevkinize uygun bir diyet programı hazırlanıyor.
-Bu aşamada elde edilen verilerin tümü parmak izi gibi kişiye özel...
Evet. Örneğin vücut analizi bizim için çok önemli bir gösterge. Analizden çıkan sonuçlar, kan tahlilleri ve görüşmelerde elde ettiğimiz bilgiler diyet hazırlarken bize çok yardımcı oluyor. Kişinin sosyal hayatındaki alışkanlıkları, akşamları hangi saatte uyuyup hangi saatlerde güne başladığı, sevdiği yemekler, iş temposu önemli. Örneğin herkesten ara öğün beklemiyoruz. Yiyecekler kişiye göre değişiyor. Sonrasında diyete başlıyoruz.
-En zor kısım da diyet olsa gerek..
En zor kabul edilen ve özellikle yaza girdiğimiz şu günlerde en çok hata yapılan kısım bence. Yaz mevsimi yaklaştığı için herkes hızla kilo vermek istiyor. Üstelik artık sadece bayanlarda değil erkeklerde de böyle bir yönelim var. İnsanlar hızlı kilo vermek için şok diyetler uyguluyorlar.
-Şok diyet uygulamanın sakıncası nedir?
Bir ayda belki 4 kilo vermeniz gerekirken 10 kilo vermek gibi bir beklentiye girdiğinizde kas ve su kaybediyorsunuz. Yağdan kilo vermiyorsunuz ve bu da kalıcı bir kilo kaybı olmuyor zaten. Çünkü bu şekilde verilen kilolar tekrar geri alınıyor.
-Sağlıklı kilo verme sınırı nedir?
Haftada yarım kilo ile bir kilo arasında verilmesi gerekiyor. Tabii bu yaş gruplarına göre de değişiyor. Mesela çocuklarda haftada yarım kilo verilmesi idealidir.
-Kilo verme hedefi neye göre belirlenmeli?
Hedefin, boyunuza, yaşınıza ve cinsiyetinize göre belirlenmesi gerekir. Tabii sizin kendinizi iyi hissettiğiniz kilo da önemli. Herkes 36 beden olmak zorunda değil. Siz kendinizi 38 bedende iken de iyi hissedebilirsiniz. Beden kitle indeksiniz de eğer bu bedende iken sağlıklı olduğunuzu gösteriyorsa bu mümkün olabilir.
-Hedef belirlemede diyetisyenle pazarlık yapanlar oluyor mu?
Olmaz mı? Mesela 50 yaşında biri 36 beden olmak isteyebiliyor. Oysa bu sağlıklı bir şey değil mesela. Çünkü yaşınıza göre vücudunuzda olması gereken bir kas yoğunluğu, yağ ve su oranı var. Siz bu ölçülere dikkat etmeden "Ben 20 yaşındayken 50 kiloydum. Tekrar o kiloya dönmek istiyorum" diyorsanız mutlaka uyarıyoruz. Yaşınıza, boyunuza ve cinsiyetinize göre sahip olmanız gereken bir beden kitle indeksiniz var. Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği değerler ve referans aralıkları ile size özel aralığı bulmamız gerek. Bunda da pazarlık yapmıyoruz. Çünkü yaptığımız işin kalıcı olması gerekiyor.
-Diyetisyene başvurmadan meyve sebze ile beslenerek kilo vermeye çalışmak da kalıcı başarı sağlamıyor zaten...
Zaten bunu yaşam şekli haline getirmek mümkün değil. Bu yüzden elde edilen sonuçlar kalıcı olmuyor. Siz düşük kalorili bir diyeti bir hafta, iki hafta, bilemediniz üç hafta yapabilirsiniz. Sonra eski alışkanlıklarınıza döner ve verdiğiniz birkaç kiloyu da hızla geri alırsınız.
-Diyetisyenler kalıcı kilo verdirmeyi nasıl başarıyor?
İnsanlar diyetisyene geldiklerinde genellikle onlarca internet, dergi, gazete diyeti deneyip başaramamış, yorgun düşmüş ve inançsız oluyorlar.
Bir danışanım da böyle bir bezginlik ve inançsızlıkla "Sizin sihirli bir değneğiniz mi var?" diye sormuştu bir gün. Ona söylediğimin aynısını söyleyeyim size de. Hayır, elimizde bir sihirli değnek yok. Sadece nasıl beslenmeniz gerektiğini öğretiyoruz. Tabii ki öğrenmenin yanı sıra haftada bir yapılan kontroller nedeniyle sorumluluk almak da motivasyonu artırıyor.
-İnternet ve benzeri ortamlarda dolaşan diyet listeleri var. Hatta diyetisyene gidenlerden de istenir bu listeler. Neden işe yaramıyorlar?
Çünkü sizin ihtiyaçlarınızla bir başkasının ihtiyaçları hiçbir zaman aynı olamaz. Genelde danışanlarımızdan da uyguladıkları listeler isteniyor. Oysa göbeğinizi veya kalçanızı eritecek sihirli yiyecekler veya sihirli formüller yok bu listelerde. Tek avantajı kişiye özel hazırlanması. Ama böyle olunca da ikinci bir kişide işe yaramıyor. Siz diyete uyamıyorsunuz ve işe yaramıyor diyorsunuz. Oysa sevdiğiniz yiyeceklerden oluşan, ihtiyacınıza ve yaşam şeklinize uygun hazırlanan bir diyeti ise haftalarca uygulayabilirsiniz.
-Zaten etrafta dolaşan listelerin aksine diyetisyenler tarafından hazırlanan diyetler aç bırakmıyor bildiğim kadarıyla...
Tabii ki. Aç bırakmıyor üstelik de sevdiğiniz yiyeceklerden oluşuyor. Mesela diyetisyeninize "Bu hafta canım börek istiyor", "Seyahatim var", "İş toplantım var" diyebiliyorsunuz. Kıramadığınız davetler olabiliyor. Nişan, düğün, doğum günü.. Cenazede bile yemek var biliyorsunuz. En azından bu tip durumlarda telafilerin nasıl yapılabileceğini anlatıyoruz. O zaman diyet uygulamak da daha sevimli hale geliyor.
Öbür türlü diyeti kendi başınıza yaptığınızda tartıda kilo durduğunda moraliniz bozuluyor. Biri size neden kilo veremediğinizi anlatırsa o zaman motivasyonunuz geri gelebiliyor ve diyeti bırakmıyorsunuz. Diyetisyen eşliğinde yapılmayan diyetlerde kişiler ya diyeti yarıda bırakıyor ya da kilo verip koruyamıyor. Burada motivasyon ve birinin durumunuzu sürekli takip etmesi önemli. Bizim yaptığımız da bu.
-Diyetisyen-danışan görüşmeleri haftalık mı oluyor?
Evet. Danışanlarımızla haftada bir kez görüşüyoruz. Periyodu da kiloya göre belirliyoruz. Örneğin kişi 24 kilo verecekse 6 ay boyunca mutlaka gelmesi gerekiyor. Her hafta kişiyi görmemiz gerekiyor ki ne yapacağını planlayalım veya bir sonraki haftasının nasıl geçeceğine karar verelim.
-Diyetle bölgesel zayıflama mümkün mü?
Genelde insanlarda bölgesel zayıflama beklentisi olur. Mesela kişinin basen problemi vardır, "Diyet yapıyorum basenlerimde incelme olmuyor. Yüzüm küçülüyor, kollarım inceliyor" der. Aslında bu doğru değil. Eğer sağlıklı bir diyet uygulayıp yağdan kilo verirseniz, kilolar da istediğiniz bölgeden gider. Örneğin yağlar basen problemi varsa basenden, göbek varsa göbekten gidecektir. Ama özellikle yağ yakıcı bir formül yok. Size özel hazırlanmış bir diyet listesi zaten yağdan kilo vermenizi sağlayacaktır.
Verdiğiniz 4 kilonun en az 2'si yağ olmalı
-Verilen kilonun ne kadarı yağ olmalı?
Kişi dört kilo verdiyse bunun en az 2 kilosunun, yani yüzde 50'sinin yağdan gitmesi gerekiyor. Bunu da vücut analizleri ile tespit ediyoruz. Göbekten ne kadar yağ gitmiş, sağ koldan ne kadar, sol koldan ne kadar gitmiş bunu analizle birlikte görüyoruz.
Vücut analizi her şeyi gösteriyor
Diyetisyen Çiğdem Çetinkaya, "Verdiğimiz diyet listeleri her hafta değişiyor. Aylık periyodlarda ise vücut analizleri tekrarlanıyor. Böyelce kişinin hangi bölgeden ne kadar yağ kaybettiğini de görebiliyoruz" diyor.
YARIN: DİŞİMİZİ SIKIP KİLOLARI VERDİK. ŞİMDİ NE OLACAK?