Merkez Bankası bir dizi beklenmedik önlemleri uygulamaya başlayarak aslında piyasaları hazırlıksız yakalamış oldu. Uygulamadan önce hükümet tarafından "sıcak paraya önlem alabiliriz" açıklaması bazı yabancılar için öncü sinyal olarak algılandı ve ellerini çabuk tutanlar 70 binler ve biraz aşağılarından pozisyonlarını boşaltma imkanı buldu. Sinyali alamayanlar ise Merkez Bankası'nın kararlarından sonra çıkmaya çalıştılar. Bu süreçte borsa değer kaybederken, TL de dolar ve euro karşısında değer yitirdi. Her zaman olduğu gibi bizim yerli yatırımcılar da kitle psikolojisi ile trenin son vagonlarına kendilerini atma çabasına girince, düşüşler de yükselişler de katmerli oldu açıkçası.
Son birkaç yazımda sizlere aktarmaya çalıştığım Merkez Bankası aksiyonlarının iki temel dayanağı bulunuyor. Birincisi, sıcak paranın önüne set çekmek, ikincisi kredi hacminin genişlemesini engellemek. Piyasalar açısından birinci amaç ve ona ulaşmak için alınan kararlar doğrudan etki yapıyor.
Bu amaca yönelik karar, hatırlayacağınız gibi politika faiz oranının 50 baz puan indirilmesi idi. Sıcak paranın sınırlandırılmasının bugüne kadar ki yansımasına baktığımızda şu resmi görüyoruz. Hisse senetleri 70-71 binleri baz aldığımızda yüzde 12 civarında gerilemiş. Hisse senetleri satışı sonrasında elde edilen TL'nin dolara dönüştürülmesi ile dolar TL karşısında 1.39 dip noktasından sonra yüzde 9.7 değer kazanmış.
GÜVENLİ LİMAN
Tahvil bonolara da bir göz atalım. Gösterge tahvil yüzde 7.70-7.30 bandında dalgalanıyor. Sıcak paranın tahvillerden çıkması ile faiz oranları yüzde 7.70'lere dayanmış, ardından faiz indirimi ile yeniden 7.30 seviyesine doğru gevşemişti. Tabii, bu arada altını da atlamayalım... Güvenli liman görevini sürdüren altın, dolar ve euro gibi temel para birimlerinin akıbetinin belli olmadığı dönemde rekorlar kırmaya devam ediyor. 1400 dolar sınırından dönen dolar şu günlerde 1380'ler civarında kısmen yatay seyir izliyor.
Piyasalar deyim yerinde ise, Merkez Bankası'nın güçlü kroşesinden sonra biraz kendine gelmeye başladı. Şimdi, aynen mücadele eden iki boksör gibi birbirlerini yoklayacaklar, bazı hamlelerle zayıf noktalarını tespit edecekler. Merkez Bankası'nın zayıf noktası yüksek cari açıklar ve bunun finansmanı sorunu. Sıcak para da bu gerçeğin farkında. Çünkü, cari açığın finansmanında sıcak paranın ağırlığı yüzde 70'lere ulaşıyor. Dolayısıyla, kısa vadede hatta orta vadede, Merkez Bankası'nın mücadelesini bir yere kadar götürdükten sonra daha ileriye taşıyamayacağı gerçeğini biliyorlar.
KÖPÜK ETKİSİ
Piyasaların zayıf noktası ise üzerlerindeki büyük köpükler. Finans yazınında köpük etkisini, ya da son zamanlarda daha fazla kullanılan varlık balonunu, menkul kıymetlerin değerlerinin aşırı yüksek olması şeklinde tanımlıyoruz. Biliyorsunuz, Türkiye'de borsa yükseliyorsa, tahvil faizleri düşüyorsa ve TL değer kazanıyorsa piyasa aktörleri nezdinde "işler yolunda" demektir. Varlıklar üzerinde köpükler oluştuğunda umursamadığımız için küçük bir İrlanda olayında ya da Kore sorununda borsalar iniyor, faizler çıkıyor. Özetle, gelişmiş ülkelerin verdiği likiditenin sonucu varlık balonları şişmiş, hisse senetleri firmaların gerçek değerleri ile paralel olmayan bir trend izledi.
Merkez Bankası'nın son hamleleri aslında piyasaların biraz kendine gelmesi içinde bir imkan olacak diyebiliriz. Eğer, Merkez Bankası'ndan yeni radikal kararlar gelmez ise TL-dolar kuru için 1.50-1.60 bandında dalgalanma izleyebiliriz. İMKB 100 için boğa piyasası rallisinin kısa vadede mümkün görünmediği hafif yatay ama yukarı yönlü seyrin olasılığı yüksek görünüyor. Sözün özü piyasalar yeni koşullara karşı ayar yapıyorlar. Paniklemeye gerek yok.