Daha önce "Orta vadeli Program"da bu yıl için öngörülen yüzde 4 seviyesindeki büyüme oranı yüzde 3.2'ye çekildi. Ekonomik aktivitelerle ilgili son aylarda gelen veriler yılın kalan aylarında, şu an yüzde 3'lerde olan büyümeyi biraz daha yukarı taşıyamayacağını gösteriyor. Bir yerde, fren mi gaz mı derken 2012'nin sonlarına yavaş hızla ilerlediğimiz kabul edilmiş oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu, büyümenin öncü göstergelerinden Ağustos ayı "sanayi üretim endeksi" rakamlarını açıkladı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.5 aşağı gelmiş durumda. 2005 yılında 100'e eşitlenen endeks Ağustos ayında 117.6 düzeyine ulaştı. Böylece, geçen yılın Şubat ayından sonraki en düşük seviyeye inmiş oldu. 2011 Ekim ayında 138.7 ve bu yılın Mart ayında 131.4 ile zirve yapmıştı.
MESAJ NE?
Düşüş bazı mesajlar veriyor. Birincisi, 2012 yılının büyüme hızının yüzde 2.5 ile yüzde 3 aralığında kalma olasılığı çok yükselmiş oldu. İkincisi, imalat sanayinin derin yara almaya başladığını izliyoruz. İmalat sanayi sektörü endeksindeki gerileme bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2.6 seviyesinde gerçekleşmiş. Böylece inişin yumuşak değil biraz sert olacağını söyleyebiliriz. Üçüncüsü, özel kesim yatırımlarını ciddi şekilde frenlemeye çalıştığı sinyali geliyor. Dördüncüsü, işsizlik oranının yılın kalan aylarında yükselme eğilimine geçeceği beliriyor. Beşincisi, bütçe açığının beklentilerin üzerine çıkma olasılığı da tırmanıyor.
Olumsuz sinyallerin yanı sıra iki tane de olumlu sinyal veriyor sanayi üretim endeksinde gerileme. Birincisi, büyüme hızı yavaşlayacağından cari açığın düşme şansı yükseliyor, ikincisi ise enflasyonun artı eksi 2 belirsizlik bandı içinde kalacağı görülüyor.
Endeks verilerine biraz detaylı bakalım, sonrasında ekonomiye ve piyasalara nasıl yansıyacağını değerlendirelim...
SANAYİ MALLARI ÖNEMLİ
Sanayi üretim endeksinin toplam seviyesi ölçüldüğü gibi alt sektörlerdeki gelişmeler de yine endeksler yardımı ile izleniyor. İmalat sanayi üretim endeksinin alt sektörleri; aramal, dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları ve son olarak sermaye malı imalatından oluşuyor. Alt sektörler içinde en belirgin değişiklik sermaye malları imalatında olmuş. Üretim sürecinde kullanılan makine ve teçhizatların bütünü anlamına gelen sermaye malı imalatı firmaların ekonomiye bakışlarını da yansıtıyor bize. Eğer ileriye yönelik pozitif algıları yoksa mümkün olduğunca sermaye malları talebinde bulunmuyorlar. Diğer bir deyişle, yatırım harcamalarından kaçınıyorlar.
Ağustos'ta sermaye malları imalatını gösteren endeks 86.7'ye kadar düşmüş. Bir önceki ayın değeri ise 135.3 seviyesindeymiş. Ağustos ayları mevsimsel özelliği gereği yüksek gelmiyor. Ancak 2010 yılı dahil 3 Ağustos içinde en düşük seviye bu yılın ilgili ayında gerçekleşmiş. Demek ki, önceden vurguladığımız gibi büyüme hızının yükselmesi için kalan aylarda bir katkı gelmeyecek. Hatta, bırakın katkıyı tatminkar olmayan son çeyrek büyümesi çıkacak karşımıza.
Dayanıklı tüketim malları talebi de hanehalkının yani bireylerin ileriye dönük ekonomiden beklentilerini gösterir. Bu alt kalemde de hatta dayanıksız tüketim malları imalat endekslerinde de diğer alt kalemlerde olduğu gibi aşağı yönlü irtifa kaybı söz konusu.
Büyüme hızının yetersizliğine bağlı olarak 2012 yılı işsizlik oranı da tırmanışa geçecek son çeyrekte. Ekonomi yönetiminin beklentisi yüzde 8.7. Aynı şekilde, bütçe açıkları yukarı yönlü hareketini sürdürecek. Zam gelir mi açığı kapatmak için derseniz, yanıtım tabii ki gelir şekilde olur.
Piyasalara yansıması ile yazıyı sonlandıralım. Piyasa aktörlerinin ne Suriye gibi siyasi gelişmeler ne de temel makro ekonomik parametrelerin bozulduğunu gösteren veriler umurunda. Onların derdi, ABD seçimleri ve Fitch'den gelecek olası bir not artırımda.