1827 yılında Fransız, İngiliz ve Rus gemilerinden olusan müttefik donanması Navarin'de Osmanlı Donanması'nı imha edince İkinci Mahmut 1830'da Osmanlı-ABD Seyr-i Sefain Ticaret Anlaşması'nı imzalamıştır.
Bu anlaşmanın birinci maddesi ile Amerika "en çok kayırılan ülke" imtiyazı kazanmış ve kapitülasyonlardan yaralanır hale gelmiştir.
ABD yine bu anlaşmaya dayanarak Osmanlı coğrafyasının birçok yerinde konsolosluk açmıştır.
İlginçtir Amerikalılar ilk konsolosluğu da İzmir'de açtılar. Beyrut ve İstanbul gibi yerlere konsolosluklar daha sonra açılmıstır.
***
19. yüzyılın sonlarında Osmanlı devleti ile ABD arasındaki ticaret hacminin 1 milyon doları aştığı biliniyor. 1816'da 8, 1823'de 18, 1825'de 22, 1828'de 28, 1830'da ise 32 Amerikan gemisinin İzmir Limanı'na geldigini kayıtlardan biliyoruz. Oysa son yıllarda İzmir Limanı'na herhangi bir Amerikan gemisinin gelip gelmediğini ben bilmiyorum. Bu konuda bilgi eksikliğim olabilir ama gercekten İzmir Limanı'na bir ABD gemisinin yanaştığını kendim görmediğim gibi medyada da okumadım. Dediğim gibi bilgi eksikliği içinde olabilirim, ancak bir trafik varsa da herhalde 19. yüzyıldaki gemi trafiğinden daha fazla değildir.
Durum benim bildigim gibiyse o vakit neden İzmir'e ABD gemisi gelmiyor, sormak lazım. Eğer gerçekten en büyük müttefikimiz olan ülkenin gemileri bu şehre bu kadar az geliyorsa İzmir'in sorunları daha derinlerde demektir. Bunun için Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın İzmir projeleri ve özellikle Çandarlı Limanı projesi hayati önem taşıyor olmalı.
***
Ben Türk-ABD ilişkilerinin hala hayati ilişkiler olduguna inanıyorum. Ayrıca Amerikalıları her zaman Batılılardan daha ahlaklı bir müttefik olarak görmüşümdür. Kim ne derse desin ABD her zaman Türkiye'nin zor zamanlarında yanında olmuştur. Elbette Afyon ekimi, 1974 Kıbrıs müdahalesi, 1 Mart tezkeresi, çuval olayı ve Ermeni meselesi gibi konular bu ülkeyle aramızda bazı sorunlar yaratmıştır. Ancak ABD olgun ve aklı başında bir devlettir ve her zaman sorunları çözmek için bir irade geliştirebilmiştir. Nitekim son dönemlerde Türk halkındaki kötü Amerika algısı olumlu yönde degişmektedir. Amerika'ya kızacağımız yerde kızalım ama bazı gerçekleri de hiç unutmayalım: Türkiye Truman Doktrini ile birlikte ABD'den milyonlarca dolar karşılıksız yardım almıştır. Kalkınmamızda ve halkın refahının yükselmesinde Marshall yardımlarının payını kim inkar edebilir?
Ben biliyorum ki sadece 1980-87 arasında Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisine geçişine destek olmak için IMF kredileri, borç ertelemeleri ve askeri anlaşmalar da dahil olmak üzere ülkemize 13 milyar dolar kaynak aktarmıştır ABD. O nedenle sadece insanlarımızı komplo teorileriyle zehirleyenlere kulak vermeyelim, bu gerçekleri de bilelim.
Ve tabii 'İzmir'e niçin ABD gemisi gelmiyor?' sorusunu kendimize soralım!