Pollmark ve Anar Türkiye'nin belki de güvenirliği en yüksek iki şirketi. Son 10 yılın tüm seçim sonuçlarını hep önceden doğru tespit ettiler. O nedenle AK Parti'nin kimlerden oy aldığını ortaya çıkarmaya dönük araştırmaları benim özellikle ilgimi çekti ve incelediğim zaman da müthiş fikir verici etkileri oldu. Aslında araştırmanın kilit sorusu AK Parti'ye oy verenlere sorulan şu soru: "Kendinizi nasıl tanımlıyorsunuz?" AK Parti'ye oy verenlerin yüzde 27'si "muhafazakar", yüzde 24'ü "Türk milliyetçisi" olarak tanımlamış kendilerini. Burada ilgi çekici olan sonuç, kendisini "Türk milliyetçisi" olarak tanımlayan insanların yüzde 24 gibi hatırı sayılır bir bölümünün AK Parti'ye oy vermiş olmasıdır. Bu sonuç hem MHP'nin neden bir seçim başarısı gösteremediğini açıklayan bir veri niteliği taşıyor; hem de AK Parti'nin ve Başbakan Erdoğan'ın PKK ile mücadelede eskisinden farklı olarak daha sert politikaları benimsemiş olmasının nedenini açıklıyor bize.
***
Söz konusu sonuçlar bir başka hususu da düşünmemizi zorunlu kılıyor. Aslında böyle bir araştırmada AK Parti'ye oy verenlerin içinde kendisini "muhafazakar" olarak tanımlayanların oranı daha fazla çıkmalıydı. Ancak bu oran yüzde 27'de kaldı. Bunun şöyle bir açıklaması olabilir: Türkiye'de milliyetçilik ile muhafazakarlık tutumları arasında batıda olduğu gibi net ayrımlar yoktur. Türk muhafazakarları biraz milliyetçidir, ya da kendini Türk milliyetçisi diye tanımlayanlar hayat tarzı ve genel konular karşısındaki tutumları itibariyle muhafazakardırlar. Bu bize özgü bir sosyolojidir. Araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından birisi de hiç şüphesiz kendisini Atatürkçü-Kemalist diye tarif edenlerin yüzde 16'nın üzerinde bir oranının son seçimde oylarını AK Parti'ye vermiş olmasıdır. Bu sonucun bir numaralı anlamı şudur: Laiklik duyarlılığı olan Atatürkçü seçmenlerin hatırı sayılır bir kısmı, AK Parti'nin Cumhuriyet ve laiklik için tehdit oluşturmadığı kanaatine varmıştır ve oylarını AK Parti'nin hizmet performansına bağlı olarak kullanmışlardır. Bu gelişme siyaset sosyolojimizin yapısının ve yerleşik oy verme davranışının önemli ölçüde değişime uğradığını göstermektedir. Yüzde 7 civarında bir sosyal demokrat oyun da AK Parti'ye oy verdiği bulgular arasında yer almakta. Diğer yandan kendisini demokrat-liberal diye tanımlayanların 5.9 gibi bir düzeyde çıkması bir başka ilginç ama açıklanabilir bir bulgudur. Şöyle açıklayalım: Bizim ülkemizde siyasi kimlikler keskin sınırlarla ayrılmış değildir. Bir muhafazakar hem milliyetçi, hem demokrat-liberal olabilmektedir. Sadece değerler hiyararşisinde muhafazakarlık ve milliyetçilik daha öncelikli bir kimlik ögesi olarak öne çıkmaktadır.
***
Söz konusu araştırmanın tüm bulguları bir bütün olarak değerlendirildiği vakit ulaştığımız sonuç AK Parti'nin doğrudan doğruya yeni orta sınıfın merkez partisi haline geldiğidir. AK Parti'yle ilgili rezervler önemli ölçüde kalkmış ve bu parti toplumun her katmanından oy alabilir duruma gelmiştir. Bu yönüyle de AK Parti 1950-60 arası Demokrat Parti'nin, Adalet Partisi'nin ve Anavatan Partisi'nin temsil ettiği kitleleri neredeyse bire bir benzerlikle temsil etmektedir. Aslında yıllardır bizim İzmirli beyefendilere ve hanımefendilere AK Parti'nin bir tehlike olmadığını, tam aksine, Türkiye'deki aşırı unsurları merkezle buluşturup muhafazakarlaştırdığını; oynadığı meşrulaştırıcı rolle laikliğin tabanını genişlettiğini anlatıp durduk. İşte bir araştırma önümüze, düşüncelerimizi doğrulayan bulguları koyuverdi.
Ayrıca bir araştırmanın bizi teyit eden bulgularına filan da ihtiyaç yok; daha birkaç hafta önce AK Parti'nin lideri Tayyip Erdoğan Arap meydanlarında Arap diktatörlerinin gözünün içine bakarak onlara laiklik önermedi mi?
AK Parti'nin 21.4 milyon oyu içindeki eğilimlerin payı:
Muhafazakar.......... % 27.1
Türk milliyetçisi ....% 24.4
Atatürkçü Kemalist....% 16.4
Sosyal demokrat.......% 7
Demokrat liberal..... % 5.9