Cumhuriyet'in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938 yılında öldü. Ondan sonra bu ülkede tam yarım asır 10 Kasımlar bir matem günü, bir ölüm günü, bir kara gün olarak anıldı. Her 10 Kasım'da okullarda, kurumlarda ayazın, soğuğun altında insanlar matem günü kutlaması yaptılar. Ne zaman ki mantıklı, düşünceli ve Atatürk'ü gerçekten anlayan bir siyasetçi, Namık Kemal Zeybek çıktı ve "10 Kasımlar matem ve hüzün günü olamaz, 10 Kasımlar Atamızı tanıyacağımız, onun fikirlerini terennüm edeceğimiz, onun gibi bir dahiye sahip olduğumuz için sevinçli olacağımız, şükredeceğimiz günler olmalıdır" dedi. Ve yarım asırlık yanlış ve manasız bir uygulama böylece bitti. Artık 25 yıldır 10 Kasımlar Atatürk'ün birçok boyutuyla tanıtıldığı, onun fikirlerinin anlatıldığı, onun ideallerinin öğretildiği günler olarak kutlanıyor.
***
Şimdi, Namık Kemal Bey'den sonra bir kötü ezberi de Milli Eğitim Bakanlığı bozdu ki, kendilerini Atatürk'ü gerçekten sevenler ve milli günleri önemseyenler adına kutluyorum. Hem 23 Nisan'da hem de 19 Mayıs'ta çocuklar ve gençler stadyumlara doldurularak geçit törenleriyle perişan ediliyordu. Ne zamandan beri? Ta 1935 yılından bu yana. Hikayesi şu: Tek parti döneminin başbakanı Recep Peker, 1935'te İtalya ve Almanya seyahatlerine çıkıyor. Orada ortak kitle ruhu yaratmaya dönük şatafatlı törenleri görüyor ve bunların benzerinin Türkiye'de de uygulanmasını sağlıyor. Aslında hiçbir kanunu, yönetmeliği yok bunun. Faşist İtalya ve Nazi Almanya'sına duyulan özentiden başka hiçbir şey değil ve hiçbir yerinde Atatürk yok bu uygulamanın. Derken 12 Eylül darbesinden sonra milli bayramların kutlanması bir yönetmeliğe kavuşturuluyor.*
Buna göre 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı her yıl kutlanacaktır, ancak stadyumda yalnızca Ankara'da, o da her beş yılda bir kutlanacaktır. Bu yönetmelik ortada dururken, 1935 yılında Faşist İtalya ve Almanya'dan kopya edilen uygulama ısrarla devam ettiriliyor. İşte Milli Eğitim Bakanlığı'nın yaptığı sadece 19 Mayıs'ın kanun ve yönetmeliklere uygun kutlanmasını sağlamaktan ibaret. Yani Ankara dışında her yıl on binlerce öğrenci stadyumlarda perişan edilmeyecek, okullarda 19 Mayıs coşkuyla kutlanacak, 1981 tarihli yönetmelik gereği de her beş yılda bir Başkent'te stadyumda senaryolu gösteri yapılacak. Bunda anlaşılmayacak bir taraf var mı?
***
Yapılan iş bu kadar basit ve üstelik de sağlam. Onun için bizim kavgacı kesimler boşuna enerjilerini tüketmesinler, buradan onlara ekmek çıkmaz. Milli Eğitim Bakanlığı'nın yaptığı son derece yanlış bir uygulamaya son vermekten ibaret. Bu son genelgeye göre 19 Mayıs özellikle okullarda bundan böyle tarihsel ruhuna uygun bir biçimde ve öğrencilerin bilincinde yer edecek etkinliklerle kutlanacak. Yine kimse unutmasın ki arkasında bize ait bir ruh ve felsefe taşımayan bir yanlış uygulama ve alışkanlıktan "teamül" oluşmaz. Aradan bin yılda geçse, o yanlış ve kökü dışarda uygulamadan vazgeçmek gereklidir.
* Resmi Törenlerde Uygulanacak Genel Esaslar; Madde 17.