ATAERKİL TOPLUMUN TAM ZIDDI DEĞİL
Dünyanın büyük bir bölümünde, karar verme ve iktidar pozisyonları erkekler tarafından işgal ediliyor. Mosuolar'da bu böyle değil. Loshui'de mülkiyet her zaman kadının ellerinde ve zamanı gelince de miras olarak sadece kız çocuklarına geçebiliyor.
Kadınlar, istedikleri zaman yapma ve yıkma haklarına sahipler. Bölgede bu fırsatlardan yoksun olan, değerlendirme onuru olmayan ya da toplumun serbest iradesiyle karşılaşan kadın yok. Burada, tanınma talep etmek için veya eşit muamele için erkeğe yönelmek imkansız. Toplumda erkek ast ve yetkisiz.
Kadınlar her zaman özgürlerdi ve yine özgürler. Anaerkil toplumda yaşanan şey, erkeksi kısıtlamalar olmadan konulan kadın şartlarının, kültürün bir ürünü olmasıdır.
Ama gücün kadınların elinde olduğu bir toplum, erkek iktidarlığındaki bir toplumun tam tersi veya diğer yüzü de değildir.
Anaerkil toplumda 'anaçizgisi' ve 'anakonumu' vardır. Anaçizgisi, soyadının geçmesidir. Aileler babadan gelen soyadı yerine, anneden gelen soyadı ile kimliklerini belirtiyorlar. Kimse baba soyadı ile takdim edilmiyor. Erkek nesli yerleşmiyor; soy, kadın yoluyla yürüyor.
Anakonumu ise ikamet edilen yeri belirtiyor. Kadının yaşadığı yerde yaşanıyor ve eğer erkek birisiyle ilişki yaşamak isterse kendisi yer değiştiriyor. Hiçbir kadın bir erkeğin arkasından onun yaşadığı yere gitmiyor. (49-50)
GÜNÜMÜZÜN DİĞER ANAERKİL TOPLULUKLARI
Günümüzde varlığını sürdüren anaerkil topluluk sayısı eskiye oranla azalmıştır ve kalanlar da yavaş yavaş kaybolmaya başlıyorlar.
Bunlardan biri, Avustralya'nın kuzeyinde, Papua Yeni Gine'nin karşısında, Bouganville Adası'nda yaşayan kadın egemen topluluk olan Nagovisiler. Orada toprakların sahipleri sadece kadınlar ve erkekler kadınların yetiştirdiklerine bağımlı olarak yaşıyorlar.
Anaerkil topluma başka bir örnek ise Endonezya'da Sumatra'nın batısında yaşayan Minangkabaular. Orada aile reisi anne oluyor. Ailenin bütün mal varlığı, evlerinin anahtarları sadece kadınlarda.
Khasiler ise Hindistan'ın kuzeydoğusunda, ülkenin bir kolu olan ve Pakistan, Bhutan ve Birmanya tarafından çevrelenen Meghalaya Devleti'nde yaşıyorlar. Onlar için bir aileyi tanımlayan şey babanın soyadı değil, annenin adıdır. Mirasçı olan sadece kadınlardır ve temel haklara sahip olan da yine onlardır. Bu toplumda bir kız çocuğu sahibi olana dek çocuk doğurmak adettir. Soylarını devam ettirmenin yolu budur. (sayfa 15-16)
Son söz: Ne ataerkil, ne de anaerkil düzen işin doğrusu. İki cinsin de farklılıklarıyla ama eşit koşullarda yaşadığı bir dünya düzeni, işte en önemlisi bu.