Bir süredir kamuoyunun gündeminde bulunan, vergi ve prim borçlarının yapılandırılmasına ilişkin tasarı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sevk edilmiştir.
Kurban Bayramı'ndan önce Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan tarafından açıklanan tasarı, 102 maddeden oluşmakta, birikmiş kamu borcu bulanan kurum, kişi ve işletmelere ödeme kolaylıkları getirmektedir.
EKSİKLER VAR
İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği olarak, yaklaşık 300 kalemdeki vergi ve borçların yeniden yapılandırılmasını düzenleyen tasarıyı olumlu karşılamaktayız.
Kamu alacaklarının tahsili, devletin sağlıklı işleyişi ve halka eksiksiz hizmet götürebilmesi açısından önemlidir. Bu nedenle, kamu alacaklarının tahsilini kolaylaştıracak ve devletle vatandaş arasında güvene dayalı ilişkiyi sağlamlaştıracak olan tasarının bir an önce yasalaşması gerekmektedir.
Bu noktada, tasarıda yapılacak bazı düzenlemelerle hem eksik kalan noktalar giderilmeli hem de olası adaletsizliklere meydan verilmemelidir.
Bu konuda İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği'nin görüş ve önerileri şöyle sıralanmaktadır:
- Esnaf odaları da kapsama alınmalı. Türkiye'nin ekonomik zincirinde, TOBB'a bağlı işyerleri kadar esnaf sanatkarlarımız da önemli yer tutmaktadırlar. Oysa tasarıda, sadece TOBB'a bağlı odaların aidat ücretleri için düzenleme öngörülmekte ve bir başka haksız rekabet kaynağı yaratılmaktadır. Bu anlamda ekonomik zincirin zayıf ama hayati öneme sahip halkasını oluşturan esnaf sanatkarlarımız da uygulamaya dahil edilmelidirler.
Yani, esnaf ve sanatkar meslek kuruluşlarının da, üye aidatları ile katılım payları yeniden yapılandırma kapsamına alınmalıdır.
- Ödeme vadeleri uzatılmalı. Kanun tasarısı olumludur ancak hem cari dönem ödeme yükümlülüklerini zamanında yerine getirecek hem de birden fazla kalemde borcuna yapılandırma talebinde bulunacak olan üyelerimizin ödeme güçlüğü ile karşılaşacakları aşikardır.
Tasarıda yapılandırmaların ödeme süresi 36 ay ile sınırlandırılmıştır. Oysa yeniden yapılandırmada, borçların asıl tutarlarında herhangi bir indirim yapılmamakta ve alacağa reel değerini koruyan bir hesaplama yöntemi uygulanmaktadır. Dolayısıyla bu durum göz önüne alınmalı, borç ödeme süreleri 48-60-72 ay gibi daha geniş zaman dilimlerine yayılmalıdır.
Devlete reel olarak bir kayıp getirmeyecek olan bu esneklik, esnaf sanatkarlara önemli bir ödeme kolaylığı sağlayacak ve yapılandırmanın amacına ulaşmasına vesile olacaktır.
İESOB'UN ÖNERİLERİ
-Kredi kartı borçları da kapsama alınmalı. Alışverişte kredi kartı uygulaması çağdaş dünyanın geliştirdiği gerekli ve bir o kadar da yararlı bir uygulamadır. Ancak Türkiye gibi ekonomik gelişmeyi sindirmek için hızlı yol alan ülkelerde, kredi kartı kullanım kültürünün oturtulamaması ciddi sorunlar yaratmaktadır.
Türkiye'de ödenemeyen kredi kartı borçları kabul edilemez seviyelere ulaşmış, ekonomi için tehdit haline gelmiştir.
Öte yandan, kart limitleri dolan tüketicilerin masraflarını kısması, zorunlu ihtiyaçları dışında harcama yapmamaları, en çok doğrudan halka mal ve hizmet sunan esnaf sanatkarlarımızın belini bükmektedir.
Piyasalardaki arz talep dengesini olumsuz bir yörüngeye oturtan bu durum, gelecek açısından ekonomi çevrelerini endişelendirmektedir.
Bu nedenle kredi kartı borçlarına yönelik bir düzenlemenin de uygulama kapsamında düşünülmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
Aynı şekilde, uzun vadede kredi kartı kullanımı hakkındaki düzenleme ve önlemler de yeniden gözden geçirilmelidir.
- Ödül sistemi düşünülmeli. TBMM'ye sevk edilen tasarı, özellikle küresel krizin yarattığı tahribat nedeniyle vergi ve prim borçlarını ödemekte zorlananlar açısından önemli bir imkandır. Böyle bir çalışmayı uygulamaya koymanın mecburiyeti tartışılamaz. Dünya şartları ve Türk ekonomisindeki kırılganlıklar, reel sektörün ve ekonominin dinamizmi için borçlara yapılandırma imkanı tanıyan böyle bir tasarının hazırlanmasını zorunlu kılmıştır.
Ancak, sorumluluklarını zamanında yerine getiren mükellefler için de eş zamanlı olarak bazı ödül mekanizmalarının getirilmesi, toplum vicdanını rahatlatacak bir etken olacaktır. Ayrıca böyle bir uygulamanın, kamu borçlarının zamanında ödenmesi yönünde özendirici bir yanı da olacaktır.
KAYITDIŞI SORUNU
- Kayıtdışı unutulmamalı. Kayıtdışı ekonomi Türkiye'nin bir gerçeğidir ve nereden bakılırsa bakılsın ekonomik büyüklüğün yarısını oluşturmaktadır. Bu nedenle kayıtdışını kapsam içine alacak uygulama ve önlemler de bir an önce gündeme alınmalı, kayıtdışı ile mücadeleden asla vazgeçilmemelidir.
HATIRLATMA
Emekli maaşlarından kesinti yapılmayacak
Bugün yürürlükte olan mevzuata göre, emekli olduğu dönemde, 10 yıldan az sağlık primi ödemiş olan Bağ-Kur emeklisinin maaşından, eksik kalan 10 yıllık süre tamamlanana kadar yüzde 10 oranında sağlık primi kesintisi yapılmaktadır.
Kişi, SSK ve Emekli Sandığı'nda çalışıp sağlık primi ödemiş olsa bile, Bağ-Kur'dan emekli olduğu takdirde ödediği primler geçerli sayılmamakta, 10 yıl tamamlanana kadar maaşından kesinti yapılmaya devam edilmektedir.
Hazırlanan yeni istihdam paketinde çalışma hayatındaki bu haksızlığın giderilmesi hedeflenmektedir. Buna göre, eğer kişinin SSK ve Emekli Sandığı'na tabi çalışıp ödediği sağlık primi varsa, bu primler de 10 yılın tamamlanması için geçerli olacaktır. Diğer kurumlardan ödenen sağlık primleri ile 10 yıl tamamlandığı takdirde, Bağ-Kur emeklisinin maaşından artık kesinti yapılmayacaktır.