Mayıs ayı enflasyon verilerinden yıllık enflasyonun az da olsa yükselişe geçtiğini gözlemliyoruz. Özellikle maliyet enflasyonu yılbaşından bu yana neredeyse ikiye katlanmış durumda. Bu yıl itibarıyla enflasyonda düşüş bekleyen Merkez Bankası, açılacak alanı faiz indirimi için değerlendirmek istiyordu. Ancak beklentileri ile gerçekleşen enflasyon bugüne kadar pek uyum göstermiyor.
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) geçen ay yüzde 0,56 artmış. Yıla yüzde 7,24 ile başlayan TÜFE Mayıs ayında yıllık bazda yüzde 8,09 düzeyine ulaşıyor. TÜFE'nin yükselmesinde otel ve lokanta kalemi ilk sırada geliyor. Gıda ve konut da yine ortalamanın üzerinde kalarak ikinci ve üçüncü sıraları alıyorlar.
Maliyet yeniden yükselişte
Maliyet enflasyonu göstergesi olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) de paralel olarak geçen ayda yükselmiş. Geçen yılın ortalarında petrol fiyatlarının hızla düşmesi sonucu üretici enflasyonu beklenmedik bir şekilde aşağı gelmiş, yılı yüzde 3,28'ler seviyesinde kapatmıştı. Mayıs verisi ile bir yıllık maliyet enflasyonu yüzde 6,52'lere kadar çıkmış oldu. Neden sıçrama var derseniz... Yukarı yönlü baskı yapan alt sektörler; yüzde 12,03 ile dayanıksız tüketim malları ve yüzde 9,10 ile dayanıklı tüketim malları...
Gelelim her iki enflasyon verisinin bir türlü düşmemesinin nedenlerine...
Üç temel faktör ön plana çıkıyor.
Birincisi olumsuz arz koşullarına bağlı gıda fiyatları... Sadece işlenmemiş gıda enflasyonu yüzde 18,88 düzeyinde. Buna işlenmiş ve alkolsüz içecekleri de dahil ettiğimizde genel gıda kalemindeki fiyat artış oranı yüzde 14,36 oluyor. Gıda TÜFE sepeti içindeki ağırlığına göre toplam enflasyona 3,51 puan katkı yapıyor. Yani yüzde 8,09 olan TÜFE'den 3,51 puanı arındırdığımızda geriye kalan kısım gıda dışı enflasyonu oluşturuyor. İkincisi petrol fiyatlarındaki gelişmelerin etkisiyle enerji fiyatlarındaki artış... Enerji fiyatları Mayıs ayında yüzde 1,18 yükselmiş. 50 dolarlara kadar gerileyen petrol fiyatları son 3 ay içinde ivmelenmiş, yeniden 65 dolarlara çıkmıştı. Petroldeki artış doğal olarak akaryakıt fiyatlarının da yükselmesine neden oluyor. Üçüncüsü ise döviz kuru etkilerine bağlı olarak temel mal grubundaki fiyat artışları. Diğer bir deyişle kurların yükselmesi ile ithalat fiyatlarının pahalılaşması...
Çekirdek enflasyon
Bu arada Merkez Bankası'nın faiz kararını etkileyen çekirdek enflasyon olarak tanımladığımız Özel Kapsamlı TÜFE H grubu da ne yazık ki üst banttaki seyrini koruyor. Oran yüzde 7,50'ler seviyesinde...
Merkez Bankası, baz etkisinin devreye girmesi ve gıda fiyatlarının normalleşmesi ile bu yıl itibarıyla enflasyonda geri çekilme bekliyordu. Yukarıda vurguladığımız unsurlar ağır basınca Merkez Bankası bu gerçeği kabullenmek zorunda kaldı ve yıl sonu enflasyon tahminini şu bant aralığında yapmayı tercih etti, yüzde 70 olasılıkla enflasyon 2015 yılında yüzde 5,6 ila yüzde 8 aralığında kalacak. Ara nokta ise yüzde 6,8... Sözün özü bu tablo karşısında haziranda da Merkez Bankası temkinli duruşunu korumak zorunda kalacak gibi...