Sadece gelişmekte olan ülke piyasaları değil aynı zamanda gelişmiş ülke piyasaları da bir türlü toparlayamıyor. FED'in faiz artırımının biraz belirsizliği azaltacağı tespitimizi hatırlarsanız fay hattındaki enerji boşalmasına benzetmiştik. Nafile... Yüksek gerilim süreyor piyasalar hattında...
Neden piyasalar toparlanamıyor? Geçen yılı aratabilir mi piyasadaki gelişmeler?
Birkaç faktörü sıralayabiliriz; Çin ekonomisi büyüme hızı uzun aradan sonra yüzde 7'nin altına indi. FED faiz artırımına devam edecek. Bu yüzden gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışları olacak. Ekleyebiliriz bazı nedenleri de... Şöyle bir soruyu aklımızdan geçirebiliriz; Piyasalar toparlanmış mıydı? Ya da küresel kriz sonrası normale dönmüş müydü?
RİSK YOĞUNLAŞMASI
Yanılgımız şu... Borsa endekslerinin yükselmesini, faizlerin inmesini ya da kurların yükselmemesini hatta gerilemesini normalleşme sanıyoruz. Piyasalar sonunu bildiği filmi heyecanla seyretmeyi tercih ettiler. Haksız sayılmazlar, ne kadar kar yaparlarsa o kadar iyi felsefesiyle uzatabildikleri kadar uzattılar. Nihayet geçen sene FED'in de yoğunlaşan faiz baskıları ile getiriyi bir kenara bırakıp daha çok risk faktörüne odaklanmaya başladılar.
Sonuç; 700 milyar doların üzerinde gelişmekte olan ülkelerden yabancı sermaye çıkışı... Gelişmiş ülke merkez bankalarının, başta tabiki FED'in, enjekte ettiği paralarla bahar yaşayan gelişmekte olan ülkelerde riskler birikti. Dış borçları belirgin bir şekilde yükseldi ve borç çevirme sorunu algısı yarattılar yabancı sermaye nezdinde... Bu yüzden gelişmekte olan ülkelerde faizler aşağı gelemiyor. Kurlar yukarı yönlü baskı altına giriyor ve hisse senetleri pozisyonları boşaltıldığı için borsalar bırakın yükselmiyor halen düşüyor.
Gelişmekte olan piyasalardan çıkan 740 milyar doların neredeyse yüzde 80'i Çin'den çekilmiş. Çin küresel ekonominin lokomotifi... Çin'in hızının kesilmesi otomatikman diğer ülkelerinde yavaşlaması anlamına geliyor. Çin'in dış ticaret hacmi 4 trilyon doların üzerinde... Dünya ihracatının da yüzde 10,5'unu tek başına yapıyor. Gelişmekte olan ülkeler dış açıklar yüzünden, gelişmiş ülkeler ise girdikleri durgunluk yüzünden ithalatlarını mümkün olduğunca kısıtlama yoluna gittiler. Bu yüzden Çin'in ihracat talebi düşmüş oldu. Daha az üretim yapınca daha az girdi kullanmaya başladı. Nihayetinde emtia ve petrol üreticisi ülkeler de çıkmaza girdiler.
ÇİN VE PETROL
Tepeden yuvarlanan kartopu gibi sorunlar yumağına yeni ülkeler katılıyor. Sırada emtia ve petrol üreticisi ülkelerin cari açık çıkmazına girmeleri geliyor. Hiç ummadığımız zamanda Suudi Arabistan devreye girdi. Rusya geçen sene ilk petrol fiyatları düştüğünde 400 milyar dolar fatura bedeli ödemişti. Her an Rusya'nın önüne yeni ağır bir fatura daha gelme olasılığı yüksek görünüyor.
Küresel türbülans içinde piyasadaki beklentilerle yazımızı sonlandıralım...
Doların 3 TL'nin altına inmesi her geçen gün zorlaşıyor. Teknik analiz 3,02-3,07 bandını gösteriyor. Ancak FED'in güvercinleşmesi, ılımlı mesajlar vermesi kura aşağı yönlü katkı yapabilir. Borsa'da ise 68,900 destek, 72,700 direnç noktaları olarak görünüyor. Sözün özü Çin ekonomisi, petrol ve emtia fiyatları piyasaların kaderini belirleyecek.