Hafta içinde Başbakan Binali Yıldırım'ın krediler ve kredi kartlarıyla ilgili açıkladığı yeni uygulama paketi büyük heyecana yol açtı ve hala konuşuluyor. Biz de önceki gün özellikle borç yapılandırması ile ilgili bankaların bir 'faiz fırsatçılığı' yapmaması gerektiğini örnekleriyle anlatmıştık.
Şimdi bu yapılandırmanın nasıl olması gerektiği konusunda bazı rakamları sizinle paylaşmak istiyorum. Bankaya gittiğinizde hesabınızı da buna göre yapabilirsiniz.
Pakette kredi kartı ve kredi borcu bulunanların bunu yeniden 72 aya kadar yapılandırabileceği yer alıyor. Burada önemli olan yapılandırmanın şartları.
Çünkü bankalar borcu uzun vadeye yayacağı için bir ek gelir elde etmek isteyecektir.
Tabii bu gelir fahiş olursa tüketici için 'astar yüzünden pahalıya gelecektir.' Bu şartları BDDK'nın belirlemesi bekleniyor. Bize göre dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle:
4 NOKTA ÖNEMLİ
1) Faizde ölçü şu anda uygulanan tüketici (ihtiyaç) kredisi faiz oranları olmalı.
Çünkü vatandaş tüketici kredisi alıp borcunu kapatabilir. Aynı ya da daha fazla bir faiz uygulanacaksa yapılandırmanın cazibesi olmaz. O yüzden uygulanacak faiz mutlaka tüketici kredisi faizinden düşük olmalı. Şu anda bu oran yüzde 1 ile 1.20 arasında.
2) Bu yapılandırmanın herhangi bir 'dosya masrafı' türünden deli dumrul ücreti olmamalı. Yani masrafsız yapılmalı ve bankalar faiz dışında ekstra bir ücret almamalı.
3) Yapılandırma sırasında bir önceki kredi anlaşması bozulacağı için herhangi bir 'yapılandırma bedeli' ya da 'erken ödeme bedeli' türünden bir para alınmamalı. Bazı kredilerde yapılandırma için 'erken ödeme bedeli' adı altında yüzde 2'lik bir para alınıyor.
Üstelik peşin tahsil ediliyor. Vatandaşın parası olsa zaten borcunu kapatır.
4) Kredi kartı borcunu yapılandırırken de uygulanacak faiz şu andaki gecikme oranı gibi düşünülmemeli.
Bu oran 2.52, alışveriş faiz oranı ise 2.02. Bu oranlar düşünülürse tüketicinin yapılandırmaya gitmesi hiçbir şeyi değiştirmez
İki katına çıkabilir
BANKALARIN karttaki gecikme faizine (2.52) bakarak bir oran belirlemesi de konuşuluyor. Örneğin 10 bin lira borcu olan bir vatandaş 6 yıllık bir yapılandırma kabul ederse ve ortalama yüzde 2.52'den faiz işletilirse ayda 252 lira ödeyerek borcunu bitirecek. Toplamda ise 18.144 lira ödeyecek. Borç neredeyse iki katına çıkacak. Burada aylık faizle birlikte toplam maliyete de bakmak gerekiyor.
Kartla 82 milyar harcadık
Kredi kartı borcu 81 milyar 630 milyon TL
Taksitli 37 milyar 559 milyon TL
Taksitsiz 43 milyar 968 milyon TL
19 milyar TL'yi ödeyemedik
Tüketici kredileri borcu 318 milyar 315 milyon TL
Takipteki tüketici kredisi borcu 11 milyar 561 milyon TL
Takipteki kredi kartı borcu 7 milyar 337 milyon TL
MAAŞ ZORUNLU DEĞİL
Bir şirkette 2 yıldır çalışıyorum. Ancak hiç zam yapılmadı. İşveren zam yapmak zorunda değil mi? Fikret KELEŞ
Yasalarda işverenlerin maaşlara zam yapma zorunluluğu bulunmuyor. Tek zorunluluk asgari ücret. Bu yıl için belirlenen 1.300 lira net 1.647 lira brüt asgari ücretin altında maaşla kimse çalıştırılamıyor.Ancak sözleşmenizde her yıl zam yapılacağını dair madde bulunuyorsa işverenin buna uyma zorunluluğu var. Sözleşmeye uymamak size haklı fesih ile tazminat imkanı tanır. Eğer diğer çalışanlara yapılıp sadece size yapılmamışsa bu da belli şartlarda ayrımcılığa girer ki bu da tazminat gerektirir.
İŞE GERİ DÖNÜN
5 yıldır çalıştığım şirketten 'görülen lüzum üzerine' gerekçesi ile çıkartıldım. Tazminatımı ödeyeceklerini söylediler.
Ancak benim maaşımı asgari ücretten gösteriyorlar. Geri dönüş davası açabilir miyim? Birol ÇENGEL
Gerçek maaşınızı ispatlayacak belgeler (ödeme pusulası, işyerinden verilen maaş yazısı, muhasebe kayıtları, şahit...) varsa mutlaka dava açarak mahkemeye sunun. Yoksa tazminatınız asgari ücretten hesaplanacaktır. Geri dönüş davasını 1 ay içinde açmalısınız. Bunun için işyerinde en az 30 kişinin çalışıyor olması gerekiyor. Bir diğer şartta en az 6 ay çalışmış olmanız. Siz 5 yılı doldurmuşsunuz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
25.10.1974 doğumluyum. 11.05.1995 tarihinde sigortalı oldum. 6500 günüm var. Mehmet SEÇKİN
25 yıl 55 yaş ve 5750 prim günü şartlarınız var. Priminiz tamam.
Yılınız 2020'de dolacak. Emekli olacağınız tarih ise 25.10.2029
11.05.1990 yılında sigortalı oldum. Askerliğimi ise 1988 yılında yaptım. 11.02.1967 doğumluyum. 7 bin günüm var. Fuat CANLI
25 yıl 52 yaş ve 5525 prim günü şartlarınız var. 7 ay askerlik borçlanması yapıp 11.02.2018'de 51 yaşında emekli olabilirsiniz.
20.05.1970 doğumluyum. 10.08.1990 tarihinde işe girdim. 5100 günüm var. Sigortadan sonra 1 çocuğum oldu. Melahat KARA
20 yıl 47 yaş ve 5450 prim günü şartlarınız var. Çalışıyorsanız 20.05.2017'ye kadar prim ödeyin.
Bu tarihte kalan priminizi de doğum borçlanması ile tamamlayıp emekli olun. Çalışmıyorsanız 350 gün doğum borçlanması yapıp 20.05.2017'de emekli olun.