İşsizinden, çalışanına, ev kadınından Bağ-Kur'luya kadar hemen herkesi ilgilendiren asgari ücret, 2024 yılı için yeniden belirlenecek.
Aralık ayı ile birlikte başlayacak olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu için taraflar hazırlıklarına başladı. Komisyonda 15 üye bulunuyor. Bu üyelerden 5 tanesini işçileri temsilen Türk-İş, 5 tanesini ise işverenleri temsilen TİSK oluşturuyor. Komisyon'da ayrıca hakem rolüyle 5 üyede hükümeti temsilen bulunuyor. Komisyon tüm tarafların ev sahipliğinde üç toplantı yapıyor ve dördüncü toplantı sonunda yeni rakam açıklanıyor. Türk-İş, 15 kişilik komisyonda yeri alacak 5 üyesinin 4'ünün farklı mesleklerden asgari ücretliler olacağını açıkladı.
4 İŞÇİ MASADA YER ALACAK
Konfederasyonun Genel Başkanı Ergün Atalay, "Komisyonda 5 kişilik Türk-İş heyetinde bu yıl farklı mesleklerden asgari ücretli 4 işçi yer alacak.
Türk-İş yönetiminden bir sendikacı ile sendikalı olmayan garson, akaryakıt pompacısı, berber ve kasap gibi farklı mesleklerden 4 işçi kardeşimiz görüşmelerde milyonlarca asgari ücretliyi temsil edecek" şeklinde konuştu.
Asgari ücret Türkiye'de uygulanan en az ücreti göstermesinin dışında, borçlanmadan işsizlik maaşına, gelir kriterinden sağlık primlerine kadar birçok ödemenin de parametresini oluşturuyor.
Birçok ödeme ve borçlanma brüt asgari ücrete göre belirlendiğinden açıklanacak rakam işçiler ile birlikte 81 milyonu da ilgilendirecek.
GEÇİM RAKAMI DEĞİL
Asgari ücret birçok ödeme ve borçlanmayı belirleyen bir gösterge rakamı olduğu yönüyle değerlendiriliyor. Asgari ücreti bir geçim rakamı olarak görmemek gerekiyor. Komisyonun açıkladığı rakam ile "Çalışanlara bu rakamdan daha az maaş verilemez" kuralı
konulmuş oluyor. Belirlenen rakamın üzerinde maaş vermek gerekiyor. Asgari ücretin bir gösterge rakamı olmasının dışında son dönemde vergisiz olması da büyük avantaj sağlıyor. Asgari ücretten gelir ve damga vergisi alınmıyor. Sadece asgari ücretten değil, tüm maaşlardaki asgari ücret kadar bölümden de gelir ve damga vergisi alınmıyor. Böylece hem çalışanlar hem de işverenler açısından önemli bir muafiyet sağlanıyor.
ENFLASYONA BAKILIYOR
Asgari ücret tespit edilirken birçok veri değerlendiriliyor. Geçim endeksleri, piyasa şartları, rekabet koşulları ve istihdamın korunması gibi konular masaya geliyor. Bunların dışında asgari ücreti belirleyen en önemli verilerden birisini de enflasyon oluşturuyor. Bundan önceki yıllarda yapılan asgari ücret artışlarına bakıldığında hep enflasyonun üzerinde oranlar uygulandığı görülüyor. Bu yılki komisyonun da önündeki en önemli veri yine yıllık ve 6 aylık enflasyon rakamları olacak. Bu konuda açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan da "Her zaman söylediğimiz gibi, Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi çalışanlarımızı enflasyona ezdirmemek bizim için en temel ilke olacak.
Bu şekilde bir planlama içerisindeyiz inşallah. Tabii ki her tarafı dinleyeceğiz.
Sosyal diyalog bizim en önemli iletişim aracımız. Çalışma hayatıyla ilgili sorunlar varsa biz de bu sorunları çözmek için gayret edeceğiz, daha müreffeh bir ülke için" ifadelerini kullanmıştı.
RAKAMLAR NASIL DEĞİŞECEK?
2022 ve 2023 yılları için asgari ücret iki kez belirlenmişti. 2023 yılına yüzde 54.66'lık artışla 8 bin 506 liradan başlayan net asgari ücret, geçtiğimiz Temmuz ayında yüzde 34'lük ara zam ile 11 bin 402 liraya ulaştı. Haziran ayından bu yana geçen 6 aylık enflasyon bu yüzden yeni asgari ücretin belirlenmesinde de önemli rol oynayacak.
Orta Vadeli Program öngörüsüne göre yüzde 65'lik yıl sonu enflasyonu bize 6 aylık oranın yüzde 38 civarında olacağını gösteriyor. Ayrıca buna bir refah payı da eklendiğinde artışın yüzde 50'yi bulabileceğini hesaplayabiliriz.
Sadece yüzde 38'lik 6 aylık enflasyon yansıtıldığında net asgari ücret 15 bin 707 liraya, yüzde 50 yansıtıldığında ise 17 bin 103 liraya çıkmış olacak.
Böylece emeklilere ve memurlara yapılacak zam oranı ile paralel bir artış da yapılmış olacak.
ÇİFT Mİ OLACAK TEK Mİ?
2022 ve 2023 yıllarında iki kez belirlenen asgari ücretin 2024 yılı için de benzer bir uygulama yapılıp yapılmayacağı henüz net değil. Komisyon asgari ücreti yıllık olarak belirliyor. Hükümet enflasyondaki gelişmelere göre tekrar yıl ortasında komisyonu toplantıya çağırabiliyor. 2024 için ikinci bir toplantı kararı Mayıs ayında verilmiş olacak.
NELERİ ETKİLİYOR?
Asgari ücret yaklaşık 8 milyon işçiyi doğrudan etkilerken, birçok ödeme ve borçlanmanın da parametresini oluşturacak. İşsizlik maaşının en alt ve en üst tutarları asgari ücretle artacak. Son 4 aylık ücret ortalaması üzerinden hesaplanan işsizlik ödeneği, brüt maaşın yüzde 40'ı oranında oluyor ancak brüt asgari ücretin 80'ini geçemiyor. İşsizlik maaşı halen damga vergisi kesilmiş olarak en az 5 bin 325, en çok 10 bin 650 lira. Asgari ücrete yapılacak yüzde 50 civarında artış ile en az 7 bin 958, en çok 15 bin 917 lira olacak. Asgari ücretlilerin kıdem tazminatı da artacak. Halen en düşük kıdem tazminatı çalışılan her yıl için 13 bin 414 lira 50 kuruştan hesaplanıyor.
Asgari ücretlinin kıdem tazminatı yüzde 50 artışla 20 bin 49 liraya çıkacak.
Bütün bunların yanında iş göremezlik ödeneği, yarı zamanlı çalışma ödeneği ve stajyer maaşları da asgari ücrete yapılan zam oranında artacak.
Ödemeler dışında doğıum ve askerlik borçlanması rakamları da yükselecek.
Ayrıca SSK ve bağ-Kur primleri de aynı oranda artmış olacak. Yine ev kadınlarının ödediği isteğıe bağlı sigorta primlerinde de artış olacak.
Net asgari ücret
■ Yüzde 40 artarsa 15 bin 962 TL
■ İşverene maliyeti 22 bin 66 TL
■ Yüzde 45 artarsa 16 bin 533 TL
■ İşverene maliyeti 22 bin 854 TL
■ Yüzde 50 artarsa 17 bin 103 TL
■ İşverene maliyeti 23 bin 642 TL
Tahmini ücretler
6 aylık enflasyon tahmini: Yüzde 37,76
Memur ve emeklisi artışı: Yüzde 49,46
Mevcut net asgari ücret: 11.402 TL
6 aylık enflasyon artışı ile: 15.708 TL
Memur maaş artışı ile: 17.042 TL
Türk-İş yaşam maliyeti: 17.803 TL