Emeklilerimizin büyük kısmı emeklilik dönemlerinde de çalışmaya devam ediyor. Kimisi kendi iş yerini açıyor kimisi de bir başka şirkette işe giriyor. Bir başka iş yerinde çalışmaya başlayan emeklilerin hakları diğer personelden farksız değil. Hatta bazı konularda avantajları bile var.
Örneğin 50 yaşın üzerinde iseler 20 günden daha az izin yaptırılamıyor. Özellikle tazminat konusunda bazı incelikleri bilmek gerekiyor. Bu konuda biraz bilgi verelim.
Muğla'dan Hüseyin Çelebi isimli okurumuzun sorusu şöyle:
2005 yılında emekli oldum. Bir yıl sonra bir firmada işe başladım. Hala çalışıyorum. Ayrılırsam tazminat alabilir miyim?
- Hüseyin bey, aynen normal çalışanlar gibi bir yılı doldurduktan sonra isteğiniz dışında işten çıkartılırsanız tazminatınızı son brüt maaş üzerinden alırsınız. Siz 10 yıldır çalışıyorsanız, eğer sizin kusurunuz dışında ya da sebepsiz yere işten çıkartırlarsa son brüt maaşınızın 10 katı kadar kıdem tazminatı alırsınız. Brüt maaşa düzenli olarak ödenen nakdi yardımlar (yemek parası, kıyafet parası, düzenli prim gibi) da ekleniyor.
Kendiniz ayrılırsanız alamazsınız dikkat!
Ancak emekli olduğu şirkette tazminatınızı almadan çalışmaya devam edenler istedikleri zaman ayrılarak son maaştan tazminatlarını alabilirler.
MAAŞINIZ ÖNEMLİ
16.06.1996 sigorta girişliyim 07.10.1980 doğumluyum. 5200 gün prim günüm var. Günüm dolduktan sonra yaşı beklerken çalışacağım. İleride emekli maaşımın düşeceği söyleniyor. Doğru mu? (Hakan Özergen)
- Hakan kardeşim emeklilik için 25 yıl 56 yaş 5825 gün şartlarınız bulunuyor. Yani biraz daha çalışıp 07.10.2036'yı bekleyeceksiniz. Bu sürede çalışırsanız ileride emekli maaşınız etkilenir. Emekli maaşını belirleyen en önemli unsur aldığınız ücret. Size basit bir formül vereceğim.
Eğer brüt maaşınız 3.000 TL ve üzerinde ise her yıl için emekli maaşınız 60-70 lira artar. Yani 10 yıl çalışırsanız emekli maaşınıza 600-700 lira eklenir. Altında bir rakama ya da asgari ücretle çalışırsanız da yine yıllık 20-25 lira düşüş yaşarsınız.
ENGELLİ ANNESİNE ERKEN EMEKLİLİK
20.09.1968 doğumluyum. Yüzde 80 engelli kızım var. 2003 SSK girişliyim. Nasıl emekli olabilirim? (Nevin Ulu)
- Engelli çocuğu olan anneler için erken emeklilik imkanı bulunuyor. Bundan yararlanabilirsiniz.
Çocuğunuzun kendini idame edemeyecek kadar engelli olması gerekiyor. SGK'ya başvurarak hastaneye sevk isteyin. Eğer rapor olumlu çıkarsa sizin 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki prim ödeme gün sayınızın dörtte biri kadar daha prim verilecek. Yani bu tarihten sonra 1200 gününüz varsa 300 gün daha eklenip 1.500 yapılacak. Eklenen süre ayrıca yaş şartınızdan indirilecek. Bu avantaj evlat edinilen çocuklar için de geçerli oluyor. Dolayısıyla siz önce engellilik durumunu tespit ettirin. SSK girişinize göre yaş şartınız 58 prim şartınız 7.000. 2008 sonrası primlerinize göre emekliliğiniz geri çekilir.
TAKSİT OLMAZ
1995 yılında çalışmaya başladığım işyerimden maaşımı almadığım halde bordro imzalatmaya çalıştılar, ben de imzalamadım. 11.03.2016 tarihinde işten çıkarıldım. Tazminatımı ayda 300 TL olarak ödeyeceklermiş. Ne yapmalıyım? (Birol Sunar)
- Hemen kuralı söyleyeyim. İş Kanunu'na göre kıdem tazminatı tek seferde ve nakit olarak yani para ile ödenebiliyor. Taksitlendirilmesi hele böyle komik miktarda adeta yok edilir gibi bölünmesi mümkün değil. Sadece sizin rızanız olursa bölünebilir. Bu yüzden razı olmayın ve hemen iş mahkemesine başvurun. Kısa sürede üstelik faiziyle tahsil edersiniz. Almadığınız maaşlar için de ayrıca alacak davası açabilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
30.04.1972 doğumluyum. İlk sigortalılık tarihim 05.07.1988'dir. 14.08.2001-30.10.2009 arasında devlet memuru oldum. 30.10.2009'dan bu yana SSK'lıyım. Ne zaman ve hangi şartlarla emekli olabilirim? (KorhanMangır)
- Son 7 yılın 3.5 yılında yani 1.261 gün hangi kurumda çalıştıysanız oradan emekli oluyorsunuz.
Dolayısıyla siz eski adıyla SSK (4A) olarak emekli olacaksınız. Buna göre de 51 yaş 25 yıl ve 5.450 prim günü şartlarınız var. Priminiz dolunca 30.04.2023 tarihinde emekli olursunuz.
01.01.1959 doğumluyum. Sigortaya giriş yılım 1982'dir. 8 yıldır Bağ- Kur ödüyorum. Ne zaman emekli olurum? (MuhammedSarı)
- Bağ-Kur'dan tam emeklilik için 9 bin güne ihtiyacınız var. Yaş şartınız ise 60. Bu yüzden prim ödemeye devam edeceksiniz. Emekli olacağınız tarih 2033 olacak. Kısmi emeklilik isterseniz 5.400 gün (15 yıl) tamamlanınca emekli olabilirsiniz.