Ege'de çok değil ancak ülkemiz genelinde zorlu geçen kış mevsiminin ardından hepimizi ilkbaharın müjdecisi 'Hıdırellez' heyecanı sardı. Evet, aradan 1 yıl daha geçti. Takvimler bize tekrar Hıdırellez'in geldiğini hatırlattı. Doğa uyandı, etrafımız adeta yeşilin bin bir tonu ve renk renk çiçeklerle bezendi. Bolluk ve bereketin sembolü kabul edilen Hıdırellez için emininiz tüm hazırlıklar tamamlandı. Neşeyle üzerinden atlamak için ateşler yakıldı, dilekler tutulup gül ağacına asıldı... Eller, sonsuz bolluk ve bereket için dualar eşliğinde semaya kaldırıldı. Bu yıl, 5 Mayıs Pazartesi akşamı başlayacak Hıdırellez 6 Mayıs Salı günü son bulacak.
COŞKU BAŞLIYOR
Sahi, biz Türklerde yüzyıllardır yaşatılan Hıdırellez geleneği nedir? Hıdırellezde neler yapılır? Gül ağacına dilek bağlanırken nasıl dua edilir? Evleneceği kişiyi görmek isteyen kadın ve erkekler ne yapmalı? Gelin bu sorulara birlikte yanıt arayalım. "Hızır" ve "İlyas" kelimelerinin halk arasındaki telaffuzundan aldığı bilinen Hıdırellez, Türk dünyasında aslında kış mevsiminin bitip, sıcak yaz günlerinin başladığını müjdeliyor. Doğanın uyanıp canlanmasının habercisi olarak görülen Hıdırellezde, Hızır ve İlyas peygamberin her türlü dileği yerine getireceği inanışı toplumda yaygın olarak kabul görüyor. Yaygın inanışa göre iyi insanları ödüllendirip, kötüleri cezalandıran, zorlukları yenmede yardımcı olup, bolluğa kavuşturan Hızır peygamberin, İlyas peygamberle buluştuğu 5 Mayıs tarihi, her yıl bir bayram olarak şenlik havasında yüzlerce yıldır coşkuyla kutlanıyor. Hızır ve İlyas peygamberlerin yılda bir kez genellikle 5 Mayıs'ta su kaynakları ile kırlarda buluştuğuna inanılır. Bu yüzden kutlamalar halk arasında genellikle yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, türbe ya da yatırların yanında yapılır. Bu gibi yerler sırf bu nedenle "Hıdırlık" olarak anılıyor. Hızır ve İlyas'ın kavuştuklarında Allah yolunda olmanın ve birlikteliklerinin verdiği sevinçle kuvvet bulduğuna inanılıyor.
YARDIMA KOŞUYOR
Tasavvuf felsefesinde, Hızır peygamber bir veli olarak kabul edilir. Onun ak saçlı, nur yüzlü, sakallı yaşlı bir adam veya dilenci, fakir kılığında göründüğüne inanılıyor. Başı sıkışan, zor durumdaki insanlara yardım edip, iyileri ödüllendirdiğine, kötüleri ise cezalandırdığına inanılıyor. Hızır peygamber aynı zamanda bolluk ve bereketin simgesi olarak kabul ediliyor. Hızır'ın, "hayat suyu" içtiği için sonsuza kadar yaşayacağı da inanışı halk arasında oldukça yaygın şekilde yer alıyor. İlyas'ın da peygamber olduğu konusunda ise genel kabul bulunuyor. Ancak genelde tüm ritüeller aslında İlyas peygamberden daha çok Hızır peygamber etrafında şekillenmiştir. Halk arasında, Hızır ve İlyas'ın bir araya geldikleri günde her türlü dileğin kabul edileceğine inanılır. Hıdırellez gecesi ev, araba isteyen kimseler, gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparak asarlar. Karınca yuvasından toprak alınıp hane için bereket ve bolluk dileğinde bulunulur. Dilekler, kırmızı ip veya kurdele ile bağlayıp gül ağacına asılır. Yöreden yöreye farklılıklar gösterse de gariptir Hıdırelez süresince bazı şeyler kesinlikle yapılmaz. Örneğin, 5 Mayıs akşamı evlenme çağına gelmiş kızlara bulaşık yıkattırılmaz. Hıdırellez günü, hiçbir yeşil meyve dalından koparılmaz. Ağaç ve çalı kesilmez. Hıdırıllez günü çamaşır yıkanması, ev temizlenmesi uygun bulunmaz.
KÜLTÜRPARK DA COŞKULU KUTLAMA
Baharın habercisi Hıdırellez, 5 Mayıs Pazar günü İzmir Kültürpark'ta düzenlenecek etkinliklerle kutlanacak. Etkinlikler saat 18.00'de çeşitli konserlerle başlayacak, 22.30'da ise Atlas Pavyonu yanında Hıdırellez ateşi yakılacak. Ateşin etrafında Roman Ateşi Dans Grubu performans sergileyecek. Kültürpark'ta gün boyunca İzmir Müzisyenler ve Sahne Sanatçıları Derneği, İzmir Sahne Çalışanları Derneği 65 Yaş Roman Müzisyenler, Çılgın Cemal, Tepecik Müzisyenler Derneği ve Ümmiye & Türkiye Roman Orkestrası sahne alacak. Kutlamalar sadece Kültürpark'la sınırlı değil. Aynı akşam saat 21.00'de Konak Ege Mahallesi'nde Romanstar Deniz, Bayındır Çırpı'da ise İzmirli Birol konser verecek.
ATEŞ ÜZERİNDEN ATLAMA
Türklerde, Orta Asya gelenekleri hakimdir. Bunlardan en yaygın inanış, nazardan ve hastalıktan korunmak için ateş yakarak üzerinden atlamaktır. Günümüzde meydanlarda toplanan kalabalıklar şarkılar eşliğinde ateş üzerinden atlayıp dans etmektedir. Bu davranış şekli artık eğlence haline dönüşüp adeta Hıdırellez'le özdeşleşmiştir. Genelde insanların günahlardan arınmak için de bu uygulamaya başvurulduğu ifade ediliyor.
GÜL AĞACINA DİLEK ASMA
Hıdrellez coşkusu 5 Mayıs akşam ezan vakti başlar. Heyecan ve umutla gül dallarına paralar asılır. Veya gül ağacının dibine açık cüzdan bırakılır. Böylelikle bolluk ve berekete ulaşmak, varlıklı kişiler olmak düşlenir. Asılan paralar ya da cüzdanlar 6 Mayıs sabah erkenden yerlerinden alınır. Bazı yörelerde karınca yuvasından toprak alınır. Katlanan kağıtlara ev ya da araba resimleri çizilir.
