Korona virüs salgınının etkili olduğu 2020'de dünyada büyüme performansıyla dikkat çeken Türkiye yeni ekonomi modeliyle öne çıkacak. Kur Korumalı Mevduat Hesabı sayesinde iş dünyasının ve piyasaların beklediği istikrara kavuşulurken güven ortamı da oluşturuldu.
500 BİN HESAP AÇILDI
Böylece alınan tarihi kararla kurlardaki sert hareketlerin önünü geçildi. İhracat önderliğinde, istihdam ve sürdürülebilir büyüme ile cari açık problemini tamamen ortadan kaldırmayı ve ekonomide kalıcı istikrarı hedefleyen yeni ekonomi modelinin en önemli dayanağı ise kuşkusuz güçlü Türk Lirası olacak. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın 20 Aralık'taki Kabine Toplantısı'nın ardından müjdesini verdiği Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı ile Dövizden Dönüşümlü Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı, Türkiye piyasalarında 20 Aralık öncesi yaşanan dalgalanmaları sona erdirdi. 20 Aralık'ta 18.5 TL ile zirveyi gören dolar, o günün akşamında Başkan Erdoğan'ın açıklamalarının ardından yüzde 30 ile tarihinin en büyük düşüşlerinden birini yaşadı. Dolardaki oynaklığı bitiren bu yeni enstürman kapsamına daha sonra şirketler de dahil edilerken, altın hesapları da uygulamaya katıldı. Gerek vatandaşların gerekse de şirketlerin büyük ilgisini çeken kur korumalı hesapların büyüklüğü 200 milyar liraya dayandı. Bu kapsamda açılan hesap sayısı ise 500 bine ulaştı.
DEĞER KAYBI RİSKİ YOK
Kur korumalı hesaplar finansal istikrarın tesisi için büyük önem taşıyor. Bu hesaplar ile vatandaşların tasarrufları küresel finans etkileşimlerine karşı koruma altına alındı. Ulusal para biriminin tarihsel olarak küresel para birimlerine karşı yaşamış olduğu değer kaybı riski de ortadan kaldırıldı. Tarihsel olarak TL'nin dolar ve euro gibi para birimlerine karşı değeri, TL'ye inanan ve güvenen halkın sorunu olmaktan çıkarıldı. Bu tarihi karar ile bir anlamda Türkiye Cumhuriyeti'nin yabancı para birimlerine karşı kırılganlığı da sona erdi.
10 SORUDA KUR KORUMALI TL HESABI
Yeni ekonomi modelinde yer alan "Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat"ın detayları Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından paylaşıldı. Uygulanacak sistemde, gerçek kişilerin Türk lirası vadeli hesapları üzerinde işleyecek faiz ile hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak. Kur farkı hesaplamaları için her gün saat 11.00'de Amerikan doları döviz alış kuru yayımlayacak. Vade sonunda kur değişiminin faiz oranı üzerinde kalması halinde oluşabilecek fark müşteri hesabına Türk lirası olarak yansıtılacak.
Söz konusu yeni desteğe ilişkin en çok merak edilen sorular ve yanıtları şöyle:
1 - Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat sisteminden kimler yararlanabilecek?
Yurt içine yerleşik gerçek kişiler bu sistemden faydalanabilecek. Tüzel kişiler bu sisteme dahil olamayacak.
2- Hesaplar hangi vadelerde açılabilecek?
Hesaplar 3, 6, 9 ve 12 ay vadede olabilecek.
3 - Vadeden önce hesaptan para çekilebilir mi, çekilirse nema alınabilir mi?
Vadeden önce hesaptan para çekilebilir ancak destekten fayda sağlanamaz. Vadeden önce hesaptan para çekilmesi durumunda hesap, vadesiz hesaba dönüşecek, faiz hakkı ortadan kalkacak. Hesabın açıldığı tarihteki TCMB kuru ile hesabın kapatıldığı tarihteki TCMB kurundan düşük olan üzerinden hesap bakiyesi güncellenecek.
4 - Mevduattan herhangi bir kesinti olacak mı?
Mevduattan herhangi bir kesinti yapılmayacak, bu ürüne stopaj uygulanmayacak.
5 - Sisteme birden fazla giriş-çıkış olabilir mi?
Sisteme giriş-çıkış için herhangi bir kısıt yok.
6 - Tasarruf sahibine getirisi ne olacak?
Gerçek kişilerin Türk lirası vadeli hesapları üzerinde işleyecek faiz ile hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak.
7 - Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat ürününe geçiş için her bankaya başvurulabilecek mi?
Sisteme dahil olan tüm bankalara başvuru yapılabilecek.
8 - Halihazırda Türk lirası mevduatlar da bu sisteme entegre olabilecek mi? Hesabın açılış tarihi dikkate alınacak mı?
Mevcut TL mevduat hesapları da bu sisteme dahil olabilecek.
9 - Halihazırda Türk lirası mevduatların sisteme dahil olması için gerçek kişilerin başvuruda mı bulunması gerekecek, yoksa otomatik olarak geçiş yapılacak mı?
Bireysel bankacılık işlemi olduğu için tasarruf sahibinin bankaya başvuru yapması gerekecek.
10 -Katılım bankaları da bu sisteme dahil olacak mı?
Katılım bankaları da sisteme dahil olacak, şu anda teknik altyapı için çalışmalar sürüyor.
ÖZELLİKLERİ NELER?
● Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabından gerçek kişi müşteriler yararlanabilecektir.
● Bu ürün için stopaj oranı sıfır uygulanacaktır.
● 3, 6, 9 ay ve 1 yıl vadelerde TL olarak açılabilmektedir. Tatil gününe denk gelen vade sonu ilk işgünü olarak değerlendirilecektir.
● Asgari olarak TCMB Politika Faiz Oranı uygulanacaktır.
● Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından TSİ 11:00'da açıklanan seçeceğiniz döviz (USD, EUR veya GBP) alış kuru ile hesabın vade sonu TSİ 11:00'da açıklanan TCMB alış kuru arasındaki değişim üzerinden kur değişimi hesaplanmaktadır. Kur değişimi hesap açılışında taahhüt edilen faiz oranı ile hesaplanacak faiz tutarından düşük ise hesap faiz oranı üzerinden nemalandırılmaktadır. Kur değişiminin faiz tutarından yüksek olması durumunda hesabınız açılış tarihindeki endeks kurun vade tarihindeki karşılığına denk gelecek şekilde güncellenecektir.
● Hesaplarda azami tutar limiti uygulaması bulunmamaktadır.
● Kısmi para çekme işlemi yapılamayacaktır.
● Vadeden önce kapama işlemi yapılabilecek olup, bu durumda açılış tarihinde endeks olarak seçilen döviz cinsinin (USD, EUR veya GBP) saat 11:00'da açıklanan TCMB alış kuru ile hesabın kapatıldığı tarihte saat 11:00'da açıklanan TCMB alış kurundan düşük olanı üzerinden ana para tutarı belirlenecektir.
● Ayrıca faiz getirisi elde edilemeyecektir. Vade sonunda, faiz tahakkuku gerçekleştikten sonra hesap otomatik olarak kapatılmaktadır.
BİRİKİMLERİNİZ KORUMA ALTINDA
Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı, birikimlerinizi kurdaki değişimlerden korur. Hesap açılışı sırasında sunulan faiz oranı ile getiri sağlamakta, vade boyunca olası kur hareketlerine karşı birikimlerinizi korumaktadır. Hesapta vade sonundaki faiz oranı getirisi, döviz kurundaki artış oranından düşük ise hesabınıza döviz kurundaki artış yansıtılacaktır.
KURUMLARA VERGİ İSTİSNASI
Yabancı para ve altınlarını Türk lirasına çeviren kurumların, dönüşüm esnasında oluşan kur farkı kazançları da dahil olmak üzere bu kapsamda açılan vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarından elde edecekleri faiz ve kar payları vergilendirilmeyecek. Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde, mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacak.
KATILIM BANKALARI DA ETKİN OLACAK
Dövizdeki aşırı dalgalanmayı sona erdiren Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı'nda katılım bankalarının da aktif rol oynayacağı belirtildi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından Aralık 2021 tarihinde açıklanan duyuruya istinaden, döviz ve altın cinsinden mevduat/ katılma fonlarının vadeli Türk lirası mevduat/ katılma hesaplarına dönüşmesi uygulamasıyla amaçlanan mevduat/katılma fonu içerisindeki Türk lirası payının artırılması, bankacılık sistemi ve finansal istikrar için önem büyük önem taşıyor.
Yapılacak uygulama ile tasarruflarını Türk lirası olarak değerlendirecek ve döviz ile altın hesaplarındaki birikimlerini Türk lirasına dönüştürecek katılım bankaları müşterileri, "Kur ve Altın Kuru Korumalı TL Katılma Hesaplarını" 3, 6, 12 ay vadeli olarak katılım finans kuruluşlarından açabiliyor. Vade sonunda kur getirisinin, kâr oranı getirisinden az olması halinde, Kur Korumalı TL Katılma Hesabı kâr paylaşım oranı üzerinden sadece kâr payı getirisi alınacak. Kur değişim oranı hesap üzerindeki kâr payı oranından daha yüksek olması durumunda ise, kâr payı oranı ve kur değişim oranı arasındaki fark hesaba aktarılacak. Ayrıca kur korumalı hesaplardan elde edilecek getirinin üzerinden alınan gelir vergisi stopaj oranı sıfırlandı.