ABD Merkez Bankası (FED), 2024'ün ilk faiz kararını açıklamaya hazırlanırken, Başkan Donald Trump'ın "faiz indirimi" talebi ve FED Başkanı Jerome Powell ile olası gerilim, piyasaların ana gündemi haline geldi. Trump'ın Davos'taki sanal konuşmasında, "Faizlerin derhal düşürülmesini talep ediyorum. Tüm dünya da bizi takip etmeli" ifadelerini kullanması, küresel ekonomi politikalarına müdahale tartışmalarını alevlendirdi.
TRUMP: "PETROL DÜŞERSE ENFLASYON OLMAZ, FAİZ DE İNER"
Washington'da gazetecilere yaptığı açıklamada petrol fiyatlarına vurgu yapan Trump, "Düşen petrol, enflasyonu frenler. Bu da faiz indirimi için zemin hazırlar" dedi. FED'in kararına açıkça müdahale etme sinyali veren Trump, "Faiz konusunda FED'den daha iyi bilgim var. Gerekirse Powell ile görüşürüm" diyerek kurumsal özerkliği tartışmaya açtı.
UZMANLARDAN ÇARPICI ANALİZ: "FED HATALARINI TELAFİ ETMELİ" Konuyu değerlendiren BLG Finansal Eğitim Kurucusu Belgin Maviş,
KONUT SEKTÖRÜNDEN MORTGAGE KRİZİNE: FED'İN TAKTİK HATALARI
2016-2022 döneminde konut sektörüne dayalı büyüyen ABD ekonomisinin, yükselen faizlerle mortgage krizi eşiğine gelmesini "FED'in taktiksel hatası" olarak değerlendiren Maviş, "Trump'ın 'rekabetçi dolar' vurgusu, FED'in faiz indirimini siyasi bir enstrümana dönüştürüyor. Dolar endeksi 107'ye gerilerken, Euro/Dolar 1.05 seviyesini test etti. Bu, küresel dengeleri yeniden yazabilir" dedi.
BLG Finansal Eğitim Kurucusu Belgin Maviş,
"Hata neydi? Enflasyonun ilk başladığı noktada bunun geçici bir durum olduğunu düşündü. Tıpkı finansal kriz patladığında da aynı ifadeleri kullandı. Artık o eski kalıplaşmış, klasik söylemlerinden Avrupa Merkez Bankası'nın da, FED'in de ve diğer majör merkez bankalarının da bir kere o karar metninde ya da basın açıklamalarındaki ifadeleri değiştirmeleri gerektiğini düşünüyorum ben. Piyasalar artık onların için şey değil. Artık her şey teknoloji üzerinden. Yani kriptolar dahil olmak üzere. Şimdi hiçbir merkez bankasına ben kripto görmüyorum. Var mı? Ben görmedim. Bir tek parasını kriptoya çeviren bir ülke vardı. Salvador artık bundan sonra Bitcoin benim para birimim demişti. Voleyi de vurdu o ülke baktığınız zaman. Şimdi baktığınız zaman bir kere taktiklerini değiştirmesi gerekiyor. Biz hep şeyi şunu düşünüyoruz. İşte, Powell'la Trump karşı karşıya gelir. Trump Powell'ı istifaya zorlar mı? İstifa ettirir mi? Bunu başarır mı? Ya bu zaten bir krizdeki olan dünya için ve Amerika için çok ciddi risk demektir. Merkez Bankası başkanının görevden alınması noktasına geldiyse iş, -ki biz bunu yaşadık- bir anda kurlar, pariteler hepsi birbirine girer ve bir anda da korku endeksi yükselir. Şimdi FED'in bir günah çıkarma yapması gerekiyor ama şu ana kadarki uyguladığı politikaya baktığımızda sermaye piyasalarının sırtını dönmeyen ama enflasyonda da istediği noktaya maalesef gelemeyen bir FED var. Doğru muyuz? Bu noktada doğruyuz. Konut satışları yani konut sektörüyle büyüyen bir Amerika profili vardı. 2016-2022 döneminde Amerika konut sektörüyle büyüdü. Konut sektörü dibe vurunca faizler yükselince ne oldu? Mortgage, kriziyle başlayan bir döngünün içine girdik sonuçta. Bu FED'in taktiksel hatalarından bir tanesi miydi? Bence evet. Sonuç Trump'ı doğru okumak diye bir kitap yazacağım herhalde ben. Yani Trump birçok noktada haklı çıkışlarında. Şimdi ne istiyor biliyor musunuz? FED'e faiz indir diyerek uzun lafın kısası, "Benim rekabet gücümü artır" diyor. FED de diyor ki "Ben enflasyonu daha düşüremedim. Evet ben faiz, düşürmeye başladım ama bu bir faiz indirim döngüsü olursa iş tekrar en başa gelir ve ben başarısız olurum.", Trump da, Türkçesini söylemek gerekirse "Ben güçlü bir dolar istemiyorum" diyor. "Ben rekabetçi bir dolar kuru istiyorum" diyor. Zaten onun o konuşmaları sonrasında biz dolar endeksinin yeniden 107'lere doğru bir geri çekilmesini, euro-dolar paritesinin de yeniden 1.05'lere çıktığını gördük."
KÜRESEL PİYASALARDA BELİRSİZLİK: "ENFLASYON MU, BÜYÜME Mİ?"
Trump'ın faiz indirimi talebinin, FED'in enflasyon-büyüme ikilemini daha da karmaşık hale getirdiği belirtiliyor. Uzmanlar, düşük faizin iç ve dış talebi artırabileceğini ancak enflasyonist baskıları tetikleme riskine dikkat çekiyor. Öte yandan, FED'in Kongre'den aldığı "enflasyon ve istihdam" yetkileri çerçevesinde hareket etme zorunluluğu, Trump'ın baskısını teknik olarak sınırlıyor.
FED'İN HAMLESİ, SİYASET VE EKONOMİNİN SATRANÇ OYUNUNA DÖNÜŞTÜ
29 Ocak'ta açıklanacak faiz kararının etkisi, yalnızca ABD ekonomisinin değil, dalgalanma riskiyle beraber küresel piyasalarda etki yaratacak. Analistler, "Faiz indirimi döngüsü başlarsa, 2008 mortgage krizinin gölgesi yeniden belirebilir" uyarısı yaparken, Trump'ın "güçlü dolar istemiyorum" mesajının döviz piyasalarında yeni bir deprem yaratabileceği öngörülüyor.
BEKLENTİLER NE YÖNDE?
Fed'in 2025 yılı ilk yarısında faiz indirimi yapacağına dair beklentiler devam ediyor. Bu ay faiz oranının sabit tutulması beklenirken, haziran ayında politika faizinin 25 baz puan düşürülmesi ihtimali yüzde 96 seviyelerinde öngörülüyor.
2024 YILI FED FAİZ KARARLARI
2024 yılında ABD Merkez Bankası (Fed), faiz oranlarını belirlemek için düzenlediği sekiz toplantı sonucunda aşağıdaki kararları almıştır:
Ocak 2024: Faiz oranında değişiklik yapılmadı; %5,25-5,50 aralığında sabit tutuldu.
Mart 2024: Faiz oranı değişmedi; enflasyonun yüksek kalmaya devam ettiği belirtildi.
Mayıs 2024: Faiz oranı sabit bırakıldı; enflasyonun düşeceğine dair güvenin kazanılmasının beklenenden daha uzun sürebileceği ifade edildi.
Haziran 2024: Faiz oranında değişiklik yapılmadı.
Temmuz 2024: Faiz oranı sabit tutuldu; para politikasını gevşetme konusunda temkinli bir duruş sergilendi.
Eylül 2024: Faiz oranı 50 baz puan indirilerek %5,00 seviyesine çekildi.
Kasım 2024: Faiz oranı 25 baz puan indirildi ve %4,75 seviyesine çekildi.
Aralık 2024: Faiz oranı 25 baz puan daha indirilerek %4,50 seviyesine çekildi.
2025 FED TAKVİMİ
ABD Merkez Bankası (FED), 2025 yılı için Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı takvimini açıkladı. Toplantı tarihleri ve faiz kararlarının açıklanacağı günler şu şekildedir:
-18-19 Mart 2025: İkinci toplantı. Faiz kararı 19 Mart 2025'te duyurulacak.
-6-7 Mayıs 2025: Üçüncü toplantı. Faiz kararı 7 Mayıs 2025'te ilan edilecek.
-17-18 Haziran 2025: Dördüncü toplantı. Faiz kararı 18 Haziran 2025'te açıklanacak.
-29-30 Temmuz 2025: Beşinci toplantı. Faiz kararı 30 Temmuz 2025'te duyurulacak.
-16-17 Eylül 2025: Altıncı toplantı. Faiz kararı 17 Eylül 2025'te ilan edilecek.
-28-29 Ekim 2025: Yedinci toplantı. Faiz kararı 29 Ekim 2025'te açıklanacak.
-9-10 Aralık 2025: Yılın son toplantısı. Faiz kararı 10 Aralık 2025'te duyurulacak.
