Giriş Tarihi : Son Güncelleme :
Depremlerde birçok insan işinden oluyor veya işini bırakıyor. Psikolojileri bozulduğu için yaşadığı şehirleri terk eden çalışanların hukuki durumları ne? İşyeri binası hasar gören işçi, çalışmadan kaçınabilir mi? Deprem sonrası işe gelme çağrısı yapılan çalışan, gitmezse işten çıkarılabilir mi? Önder Yılmaz'ın haberine göre deprem sürecinde çalışanların haklarına ilişkin tüm detaylar...
ÇALIŞTIĞI İŞ YERİ BİNASI HASAR GÖRENLERİN ÇALIŞMAMA HAKKI VAR MI?
Deprem nedeniyle iş yerinin hasar görmesi halinde, yasal mevzuat gereği o iş yerine girilmez. İşveren, iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak zorunda. İş zaten zorunlu olarak durduğu için işverenin çalışanlarını iş yerine çalışmak için çağırması yasal değildir.
En kısa sürede iş yeri binasının risk değerlendirilmesi yapılmalı, bu işlem sonuçlanıncaya kadar çalışmaya ara verilmeli. Tüm gerekli ve yasal tedbirlerin sağlanması halinde iş başı yapılabilir. Ciddi ve yakın tehlike karşısında çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, yoksa işverene başvurarak durum tespiti ve tedbir ister.
ÇALIŞANLAR, DEPREM SONRASI YAPILAN İŞE GELME ÇAĞRISINA UYMAZSA İŞTEN ÇIKARILABİLİR Mİ?
İşe devamsızlık haklı nedene dayanıyorsa işveren çalışanı işten atamaz. Yaşanılan deprem felaketi de haklı ve meşru mazeret olarak sayılabilir. Evi hasar gören veya yıkılan, yakınlarını kaybeden çalışanın işe gitmemesi halinde işten atılması hukuka uygun değildir.
Hatta sadece çalışanın yaşadığı travma veya enkaz altında kalanlara yardım çabası da haklı ve meşhur mazereti kapsamında görülebilir. Bu durum, her bir somut olay üzerinde ayrıca değerlendirilebilecek niteliktedir. Yine de iş sözleşmesi feshedilen çalışan, işe iade davası veya o işyerinde devam etmek istemiyorsa kıdem tazminatı ve alacakları için dava açabilir.
DEPREMDE İŞİN DURMASI HALİNDE İŞÇİNİN NE GİBİ HAKLARI VARDIR?
İşçi, çalıştığı yerde bir haftadan fazla süre işin durmasına neden olacak zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa sözleşmesini haklı fesihle sonlandırabilir. Deprem bu zorlayıcı nedenler arasındadır. İşçi çalışılmayan bir haftalık sürede her gün için yarım ücret talep edebilir.
Bu süre sonunda işçi sözleşmesini haklı nedene dayandırarak feshedebilir, kıdem tazminatını isteyebilir. Ancak deprem sonrasında işçinin de işini kaybetme endişesi yaşamaması için, devlet tarafından kısa çalışma ödeneği ve belli bir süre için fesih yasağı konulması gibi koruyucu tedbirler alınabilir.
DEPREMDE ÇALIŞANIN YARALANMASI VEYA ÖLMESİ İŞ KAZASI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEBİLİR Mİ?
Bir çalışanın deprem nedeniyle yaralanması veya ölmesi iş kazası kapsamında değerlendirilir. Sağlık giderleri SGK tarafından karşılanır. Eğer yaralanmışsa, yatarak tedavilerde kuruma bildirilen günlük kazancın yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi geçici iş göremezlik ödeneği olarak verilir. Bu kişilerden sürekli nitelikte yüzde 10 ve üzeri meslekte kalma gücü kaybına uğrayanlara sürekli iş görmezlik geliri bağlanır.
HAK EDİLEN ÜCRETLER ÖDENMEZSE NE YAPILMALI?
Eğer bir depremde işveren de ödeme güçlüğüne düşmüş ve çalışanlarının maaşlarını ödeyemez duruma gelmişse, pandemi dönemi ve 6 Şubat 2023 depreminde olduğu gibi işçinin gelir kaynağının öncelikle garanti altına alınması amacıyla devlet tarafından kısa çalışma ödeneği devreye sokulmalı. Koşulları sağlamayan işçilere de günlük nakdi ücret ödemesi yapılmalı.
FARKLI İŞLEM YAPILAMIYOR
Uzaktan çalışanların depremde evinin hasar alması, elektrik veya internet olmaması nedeniyle işine son verilebilir mi?
Evden veya uzaktan çalışanlar, eşitlik ilkesi gereği diğer çalışanlardan farklı işleme tabi tutulamaz. Deprem gibi zorlayıcı sebeplerden dolayı işin durması nedeniyle çalışanlar için doğan haklar, uzaktan çalışanlar içinde geçerlidir. Uzaktan çalışanlar yaralanmışsa iş göremezlik raporunu işverene sunmalı.
