Giriş Tarihi : Son Güncelleme :
Memleketinizin eski isimini ve isminin nereden geldiğini öğrenmek ister misiniz? İşte Türkiye üzerinde bulunan 81 ilin tarihi ve eski isimleri...
ADANA
Kimlerin nasıl kurdukları konusunda elde kesin bilgiler yok. Ancak, Bizanslı Etien'in ilettiği bir söylenceye göre, Uranus' un oğulları Adanos ve Saros, Tarsus' la savaşarak burayı ele geçirmişler. Bunlardan Adanos kente ( Adana ) Saros da ırmağa (Seyhan) adını vermiş.
Adıyaman ilk zamanlarda, Piran Köyü'nün yerine kuruluydu ve Perre adını taşıyordu. Daha sonra Emeviler, buraya bir kale yaptırdı. Kent de, Mansur'un Kalesi anlamına gelen ''Hısn Mansur'' adıyla anılmaya başlandı. Kent, 1. Selim zamanında alınınca Türkler, buraya Adıyaman demeye başladılar.
Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler. "Hisar" kuşatma anlamına gelir. Acılarla elde edilen yere "Karahisar" dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular. On altıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirilmeye başlayınca, Karahisar'ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir "Afyonkarahisar" adını aldı.
İsmini şehrin sınırları içindeki "Ararat" dağından alır. Çok eski çağlarda yeryüzü, korkunç bir su baskınınına uğradı (Nuh Tufanı). Nuh peygamber bütün canlılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi. Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat) dağına kondu. Ararat, önce Aran sonra da Ağrı adını aldı.
İslam kaynaklarında Ankara'nın adı Enguru olarak geçer. Kimilerine göre Ankara sözü Farsça "üzüm" anlamına gelen Engür'den, ya da Yunanca'da "koruk" anlamına gelen"Aguirada'dan türedi. Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki "eğmek" anlamına gelen Ank ya da Sankskritçe de; "kıvrıntı", anlamına gelen Ankaba'dan veya Latince'den "çengel" anlamına gelen Uncus'dan türediği ileri sürülüyor. Frig dilinde Ank "engebeli, karışık arazi" anlamına gelir. Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini aldı.
M.Ö. ikinci yüzyılda Bergama karalı İkinci Attalos tarafından kuruldu. Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı. Daha sonra bu isim, Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü.
Şehir, Kıldiyet Dağı'nın dik yamaçları üzerine İskitler tarafından kuruldu. Yaygın bir inanışa göre Artvin adı, kenti kuran İskit hükümdarının adından gelir. Sözcük, önceleri Artvani, sonrada Artvini biçiminde söylenmiş, zamanla Artvin'e dönüşmüştür.
"Parthenia"dan Bartın'a dönüşen adın kaynağı "Parthenios"dur. Bartın ırmağının antik çağdaki adı olan Parthenios; Yunan mitolojisinde, Okenaus'un çocuklarından birisi ve "Sular Tanrısı"dır. "Sular ilahı veya Muhteşem akan su" anlamlarına gelir.
Batman ismi Orta Çağdan beri kullanılagelmiş ve Batman Çayı ile bütünleşen bir isim olarak karşımıza çıkmıştır.
Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı. Osman Bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak değiştirdi.
Kimi tarihçilere göre Bitlis, "Bageş" ya da "Pagiş" sözcüklerinden türedi. Kimilerine göre de Büyük İskender'in komutanı "Lis" ya da "Badlis" burada bir kale kurmuş. Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş.
Şehre önceleri Bithynion, Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi. Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece Polis dediler. Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu.
İlkçağda "Gangra" kalesinin eteğinde kuruldu. İsmini Gangra kalesinden alan Çankırı'ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyordu.
Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiş. Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanıyor.
Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuş. İl eski Türkçe'de ülke, memleket anlamına gelir. Yani deniz memleketi denilir. Bir diğer rivayete göre de kelimenin aslı domuz-ili'dir. Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynaklanmaktadır.
Şehrin ismi "bakır ülkesi" anlamına gelir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir'dir. Bekir'in memleketi anlamına da gelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va'il adlı Arap göçebe boyunun buraya yerleşmiş olmasından kaynaklanır. Diyarbakır'ın bir eski adı Amid veya Amed'dir. Gelen veya bizim anlamına gelir. Dede Korkut kitabında Amid'e Hamid de denilmiştir.
Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir "Hadrianopolis" adını alır. Hadrianus'un şehri anlamına gelen bu sözcük, sonradan değişimlere uğrayarak Edirne halini aldı.
Şehir, 1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu.1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz'in onuruna "Mamuretülaziz" adı verildi. Bu ismi uzun bulan halk onu Elaziz olarak kısalttı. 1937 yılında Elazığ'a çevrildi.
"Ardı Rum" kelimesinden gelir. Yani Rum toprağı demek. Diğer bir rivayete göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişler. Erzen "darı" demektir. Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmış.
Eski adı Doylaion'dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi. 1175 yılında burasını Bizans geri aldı. Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona "Bizim eski Şehrimiz" anlamına gelen Eski Şehir adını verdi.
Şehrin eski adı Ayıntab'dır. Kelime anlamı, pınarın gözü demek. Halk bunu Antep olarak değiştirmiş. Halk, Kurtuluş Savaşı'nda Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince şehre, 6 Şubat 1921'de çıkartılan bir yasayla Gazi ünvanı verildi.
Şehrin nerede kurulduğu ve kimler tarafından iskan edildiği konusu tartışmalıdır. Bu tereddüt M.Ö. 350 yıllarına ait kaynaklarda da yer alıyor. Coğrafyacı Strabon, Farnakia dediği şehrin; bugünkü Giresun kentinin olduğu yerde kurulduğu üzerinde durmuş. Romalı idareci Arrien Farnakia'nın eski adının Kerasus olduğunu belirtmiş ve buranın Sinoplular tarafından kurulduğunu yazmıştır.
Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilmiş.
Avrupalılar Çin'in kuzeyine "Hıtay" derlerdi (Rusçada "Kitay"). "Hıtaylar" ismini taşıyan yarı göçebe Türk kabileleri 10. yüzyılda Mançurya'yı ve Çin'in kuzeyini işgal etmişler ve burasının ismi "Hıtay" kalmıştı. Atatürk "Hıtaylar"ın Anadolu'ya da gelmiş olduklarına inanıyordu. "40 asırlık Türk yurdu" saydığı Antakya'ya Hatay ismini bu yüzden vermişti.
Iğdır'ın adı; 24 Oğuz boyundan 21'incisi sayılan İç-Oğuzlar-Üç-Ok kolunun ve Oğuz Han'ın altı oğlundan biri olan Cengiz Alp'in en büyük oğlu olan "Iğdır Beğ" den gelir. Bu boyun ilk başbuğu Iğdır Beğ'dir. Iğdır'ın kelime olarak manası "iyi, büyük, yiğit başkan, ünlü ve sahip" gibi anlamlara gelir.
