Elektrik esareti

Elektrik iletim sisteminde ülke genelinde dün saat 10.36'da yaşanan arıza İzmir ve Ege Bölgesi'ni de vurdu. Metro ve İZBAN seferleri yapılamadı, sağlık hizmetleri ve eğitim aksadı, fabrikalarda çarklar durdu. Kent genelinde 3 saat içinde 10 bin mum satıldı ve bakkallarda mum kalmadı. İlk kez jeneratör kuyruğu oluştu.

Türkiye Elektrik İletim A.Ş'nin sistem arızası olarak açıkladığı kesinti, saat 10.36'dan aralarında İzmir'in de olduğu batı illerinden başlayıp bir saat içinde tüm illere yayıldı. Saat 11.30'a kadar tüm illerde elektrikler kesildi. Yalnızca elektriği İran'dan alan Van'da kesinti olmadı.

Raylı sistem ve trafik felç

Kesinti İzmir'de hayatı felç etti. Metro ve İZBAN seferleri durdu. 5 tren seti yolda kaldı. Fahrettin Altay, Üçyol, Basmane istasyonlarında yeraltındaki tünellerde mahsur kalan vatandaşlar büyük panik yaşadı. Vagonlara ulaşan yetkililer kapıları açarak vatandaşları tahliye edip istasyonları boşalttı. Yolcular otobüs duraklarına yönlendirildi. Sinyalizasyon sisteminin çökmesi nedeniyle ana arterlerde trafik felç oldu. Trafik akışı kent genelinde polislerin görev almasıyla normale döndü.

Hastaneler alarma geçti

Hastanelerde yalnızca jenaratörler devreye girene kadar sıkıntı yaşandı. Jeneratörlerin arıza yapma ihtimaline karşı ameliyatlar ertelendi, acil hastalar dışında hasta kabul edilmedi.

Sular kesildi, üretim durdu

Elektrik arızası su kesintisine de neden oldu. Buca, Hatay'ın üst kesimleri, Kadifekale, Yeşilyurt, Gaziemir, Görece Mahallesi, Karabağlar'ın üst kesimleri, Bornova'nın üst kesimleri, Bayraklı, Karşıyaka, Çiğli'nin üst kesimleri, Güzelbahçe, Narlıdere ve Balçova'nın üst kesimlerinde su kesintisi yapıldı. İzmir güvenliği açısından hayati önem taşıyan Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu sistemi 14.30 sıralarında karardı. Emniyet güçleri kritik noktalarda önlem aldı. Kesinti nedeniyle sanayi bölgesinde üretim durdu. Kendi enerjisini üreten organize sanayi bölgelerinde üretim devam ederken diğerlerinde birçok fabrika işçilerini evlerine gönderdi.

Neden frekans düşüklüğü

Öte yandan kesintinin, TEİAŞ'a ait olan ve otoyol olarak tabir edilen büyük elektrik hatlarındaki 50 Hertz (Hz) olması gereken frekansta, birden yüzde 10'luk düşüş olduğu ve arızanın bundan kaynaklandığı iddia edildi. Enterkonnekte sistemde yüzde 10'luk frekans düşüklüğünün, sistemin çökmesine ve tüm enerji santrallerinin devre dışı kalmasına neden olduğu ileri sürüldü. Sistemi düzeltmek için Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), üretime hazır hidroelektrik santrallerini kontrollü olarak devreye almaya başladı ve sistemdeki enerji miktarının artmasıyla bazı illere kontrollü olarak elektrik verilmeye başlandı. İzmir'e de saat 17.40 itibariyle aşama aşama elektrik verildi.

Mum kalmadı

Elektrik kesintisi mum satışlarını da patlattı. Kesintinin ilk 3 saatinde İzmir'de 10 bin mum satıldı. İzmir Bakkallar Odası Başkanı Emin Bağcı ellerindeki mum stoğunun eridiğini belirterek, "Elimizdeki mumlar bitti. Şu an 20 bin mum sipariş edildi. Ne yapacağız bilmiyoruz" dedi.

İzmir'de ilk kez jeneratör kuyruğu da oluştu. Gıda Çarşısı'ndaki jeneratör bayilerinin stokları bitti. Satıcı Emrah Çakırbay, "Birkaç saatte 150 adet satış gerçekleştirdik" dedi. Öte yandan fiyatları 900 ile 1400 TL arasında değişen jeneratörleri almak isteyen vatandaşların kuyruk oluşturduğu görüldü.

Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği Derneği(GAZBİR) Başkanı Yaşar Arslan ise ülke genelinde elektrik kesintisinden dolayı güvenlik amacıyla doğalgaz cihazlarının kapatılması konusunda uyarıda bulundu. Arslan, "Elektrik arzı tekrar sağlandıktan sonra, yakıcı cihazların 15 dakika süreyle kesinlikle çalıştırılmamalı" dedi.

Kriz Masası oluşturuldu

Kesintiye sisteme yönelik siber saldırının neden olduğu söylentileri ortaya atılırken, Başbakan Ahmet Davutoğlu, "Bütün ihtimaller araştırılıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nda kriz masası oluşturuldu" dedi. Konuyla ilgili araştırmaların başladığını ve enerji arzında problem olmadığını açıklayan Davutoğlu, "İletim hatlarında olabilecek enerji sıkıntısını inceliyoruz" dedi.

BAKAN TANER YILDIZ:

Kesintinin Ege Bölgesi kaynaklı olabileceği yönünde iddialar yer alırken Eneri ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, "Enerji yetersizliği söz konusu değil" dedi. Yıldız, "Saat 10.36 itibarıyla arzımızın fazla talebimizin de az olduğu zamanlardan bir tanesi. Sabah 7.30, 8.00, 8.30 civarında talebin tüketimin daha fazla olduğunu görüyoruz. O açıdan enerji yetersizliği diye bir şey söz konusu değil. İletim hatlarından veya bir manevra dediğimiz bir hadiseden kaynaklanıyor olabilir" dedi.

Yıldız, elektrik kesintilerinin nedeninin siber saldırı olup olmadığına ilişkin soruya ise "Bu az mı ihtimaldir çok mu ihtimaldir, ben şu anda onu söyleyemem. Siber bir saldırı mıdır, bunu da söyleyemem. Teknik olarak bizim skala merkezlerimiz var. Enterkonnekte sistemin tamamının gözetildiği yönetildiği skala merkezlerimiz var. Acaba skala merkezleri, bölgeleri izole etmediği için mi bunlar oldu? Bunların her birisini anlık takip ediyoruz" dedi.

Kesintiye doğalgaz desteği

İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi (İAOSB) Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş ise bünyelerinde bulunan doğalgaz çevrim santrali nedeniyle üretimin durmadığını ve önemli bir zarardan kurtulduklarını belirtti. Uğurtaş, elektrik olmaması durumunda günlük 6 milyon liralık bir zararın oluşacağına dikkat çekerek "Ancak santralimiz sayesinde bu zarar azaldı" dedi. Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Başkanı Ender Yorgancılar da kesintiden en büyük yarayı sanayinin aldığına dikkat çekerek "Üretim sekteye uğrarken, milyonlarca dolarlık makineye de zarar verme ihtimali ortaya çıktı" dedi.
TANSU EDİP GÖKBUDAK/FATİH ABACIOĞLU/FATİH ŞENDİL/TOLGA TEKİN/YAĞMUR UYGUR/DUYGU ERGÜDEN